Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Тәнгә - сихәт, йәнгә рәхәт бирер
Тәнгә - сихәт, йәнгә рәхәт бирерБаҡса — еләк-емеш, йәшелсә үҫтереү ере генә түгел, талсыҡҡан тәнгә ял, күңелгә тыныслыҡ биргән урын да.
Күҙҙең яуын алып торған сәскәләр илһам, матурлыҡ сығанағы булһа, еләк-емеш, ағас-ҡыуаҡтары дәрт, сәм өҫтәй. Кеше ут менән һыуға ғына ҡарап туймай, тигән әйтем бар. Шуға ла хәҙерге баҡсаларҙа шашлыҡ бешереү өсөн усаҡ урыны әҙерләү, һыу ятҡылыҡтары ҡаҙыу, йәғни яһалма күл булдырыу ғәҙәти күренешкә әйләнеп бара.
Үҙ тәжрибәмдән сығып, уҡыусыларға яһалма күл эшләүҙең бер ысулын тәҡдим итмәксемен. Бынан дүрт-биш йыл элек ҡоҙоҡ ҡаҙыныҡ. Әлбиттә, тупраҡтың өҫкө ҡатламын бар баҡсаға таратһаң да булыр ине. Ә бына 12 метрҙан сыҡҡан тиҫтәләрсә тонна-кубометр балсыҡты ҡайҙа илтергә? Йорт алдынан алынған балсыҡ ситкә түгелергә тейеш түгел, тигән ырым да бар. Уныһы, бәлки, мөһим дә булмаҫ ине, әгәр ҙә йыйылған ҡаҙылма “Альп тауы”на оҡшамаһа. Шулай итеп, ҡоҙоҡло ла, таулы ла булдыҡ. Береһен эшләһәң, икенсеһе сиратта тора бит ул. Уйламағанда бәләкәй генә һыу ятҡылығы яһау теләге тыуҙы. Ҙурлығын әллә ни киңәйтмәнек — 3х4 метр итеп буласаҡ күлдең урынын билдәләнек, 80–90 сантиметр тәрәнлектә ҡаҙҙыҡ. Тупраҡ "тау" өҫтөнә китте, балсығы — ошо уҡ сәскәлекте бер аҙ оҙонайтыуға. Соҡор әҙер булғас, төбөнә селтәр-рабица түшәнек. Ул ергә ятырға тейеш түгел — 10–15 см ара ҡалдырыла, күтәрелеп, йыйырылып тормаһын өсөн билдәле арауыҡта сөйҙәр менән нығытыла. Стеналары, иҙелмә ағып төшмәҫлек итеп, һөҙәгерәк алына, шул уҡ рабица ҡағыла. Ул инде иҙелмәне ярылмаҫлыҡ итә. Цемент, ҡырсынташ ҡатнашмаһы сетка менән тигеҙ булғансы һалына. Һуңынан 10 см тирәһе тағы бер тапҡыр йәйелә. Кипкәс, стена плитәләре йәбештереү өсөн ҡулланылған, нигеҙен цемент, гипс тәшкил иткән елем менән нәҙек кенә итеп һылап сығырға кәрәк. Урыны менән стенаға ваҡ таштар ҙа йәбештереп ҡуйһаң, матур, тәбиғи була. "Яр"ҙың ситтәренә эрерәк ҡырсынташ түшәлә.
Һыуҙы көн дә тиерлек алыштыраһың. Был эштән ҡурҡырға ярамай: тәүҙә ҡоҙоҡтан һалҡын һыу һурҙырғыс ярҙамында күлгә ағыҙыла, һуңынан йылы һыу йәшелсәгә һиптерелә. "Бер атҡанда ике ҡуян" килеп сыға: баҡсала дым була, күл эсе таҙара. Яһалма күлгә яҙын табан балыҡтары ебәрәбеҙ. Улар әрһеҙ, ҡурҡмай, һурҙырғыс ҡорамалдың тауышына бирешмәй, ашауға ла талымһыҙ.
"Альп тауы"на килгәндә, сәскә, үләндәрҙең күп йыллыҡтарын һайлау отошло. Бер йыллыҡтарын тышҡа үҫенте сағында күсереп ултыртабыҙ. Сәскә ғүмере бер нисә аҙналыҡ, хатта көнлөк бит, алыштырып тороу мөһим. Тауҙың төп биҙәге — таштар, шулай уҡ баҡса өсөн махсус эшләнгән ҡош, йәнлек һындары...
Күлегеҙ ҡырына эскәмйә лә эшләп ебәрһәгеҙ, баҡсағыҙ эш-мәшәҡәт урынына ғына түгел, ысын мәғәнәһендә ял итер ергә лә әйләнер.

Ҡырмыҫҡалы районы.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Баҙар түгел,  баҡса бирә ашлама

Баҙар түгел, баҡса бирә ашлама 31.01.2024 // Баҡса

Баҡсалағы һәр түтәл-ҡыуаҡтан биҙрәләп уңыш алыу – һәммәбеҙҙең дә яҡты хыялы. “Компостер” тигән...

Тотош уҡырға 1 287

Ҡыяр-помидор тоҙлар мәл Һыуыҡ һыуҙа тоҙланған ҡыяр

Ҡыяр-помидор тоҙлар мәл Һыуыҡ һыуҙа тоҙланған ҡыяр 15.07.2023 // Баҡса

Өс литрлыҡ банка төбөнә бер укроп һабағы, ҡурай еләге, ҡарағат, сейә япрағы һалырға. Бер рәт ҡыяр...

Тотош уҡырға 3 160

Уңышты нисек һаҡларға?

Уңышты нисек һаҡларға? 15.07.2023 // Баҡса

Сөгөлдөр һәйбәт һаҡланһын өсөн һабағын ҡул менән бороп өҙмәгеҙ, ә төбөн 1-1,5 сантиметр оҙонлоғонда...

Тотош уҡырға 1 436

Алтын йомортҡа... һарайҙа

Алтын йомортҡа... һарайҙа 21.05.2023 // Баҡса

Тауыҡ йылы тамамланды, ләкин шәхси хужалыҡтарҙа ҡош-ҡорт тотоу төп тармаҡ булып ҡала. Ите,...

Тотош уҡырға 1 145

Кишер яратһаң

Кишер яратһаң 21.05.2023 // Баҡса

Кишерһеҙ бер табынды ла күҙ алдына килтереп булмай. Уны беҙ аш, былау бешергәндә, салаттар...

Тотош уҡырға 1 145

Сәскәләр тураһында

Сәскәләр тураһында 21.05.2023 // Баҡса

– Башҡа мәшәҡәттәр менән мартта сәскә сәсә алманым. Йәй көнө баҡсаға күсереп ултыртыу өсөн әле...

Тотош уҡырға 1 380

Ер еләге үҫтереү тәртибе

Ер еләге үҫтереү тәртибе 21.05.2023 // Баҡса

Беҙҙәге һауа шарттарында ер еләгенең вегетация осоро ҡар иреп бөткәс тә башлана. Май аҙаҡтарында...

Тотош уҡырға 1 141

Нимә беләбеҙ?

Нимә беләбеҙ? 21.05.2023 // Баҡса

Картуф мал, ҡош-ҡорт аҙығында ла, сәнәғәт өлкәһендә лә киң ҡулланыла. Медицина өлкәһе ғалимдары...

Тотош уҡырға 1 206

Редис, помидор, борос...

Редис, помидор, борос... 23.03.2022 // Баҡса

Иртә яҙҙан сәсеп үҫтерелгән йәшелсә үҫентеләрен башта быяла йәки полиэтилен япма аҫтына, шунан асыҡ...

Тотош уҡырға 1 892

Һыу һибеү һәм туҡландырыу

Һыу һибеү һәм туҡландырыу 23.03.2022 // Баҡса

Июлдә баҡсала төп эштәр­ҙең береһе ул. Һыуҙы иртән йә­ки кисен, ҡояш артыҡ ҡыҙ­ҙыр­ма­ғанда,...

Тотош уҡырға 2 007

Ҡоротҡостарҙы ҡоротҡос

Ҡоротҡостарҙы ҡоротҡос 23.03.2022 // Баҡса

Туҡланыу шарттарына ҡарап, ҡоротҡостар ике төргә бүленә: беренсеһе үҫемлектең һутын һурһа, икенсеһе...

Тотош уҡырға 1 306

Әтәсте нисек һайларға?

Әтәсте нисек һайларға? 23.03.2022 // Баҡса

Ихата йәме нимәлә? Нисек кенә сәйер булмаһын — әтәстә! Һәүетемсә генә барған ауыл тормошона...

Тотош уҡырға 1 533