Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Ун тинлек билет – ғүмерлек иҫтәлек
Ун тинлек билет – ғүмерлек иҫтәлек Шәхсән үҙем һәм өлкән йәштәге күп кешеләр өсөн Совет осоро киноһы – һағынышлы иҫтәлек. Бик һирәк, йылына бер генә, барам киноға. Күрәм: бөгөн халыҡ әллә ни йөрөмәй унда. Ғәжәп түгел. Быға сәбәп булып, беренсенән, билеттың ҡиммәтлеге торһа, икенсенән – компьютер аша теләгән фильмыңды табып ҡарай алыу мөмкинлеге. Бер ҡайҙа ла сығып йөрөргә, аҡса түгергә кәрәкмәй...

Мин бала һәм үҫмер саҡта замандаштарым киноға йөрөргә бик ярата торғайны. «Маяҡ» кинотеатры алдында оҙон сират теҙелә ине. Фильмдарҙың теләһә ҡайһыһына һәр ваҡыт халыҡ күпләп ағылды. Лениндың «Сәнғәттәрҙән иң мөһиме – кино» тигән һүҙҙәре девиз булып яңғыраны ул осорҙа.
Йәштәр, бигерәк тә ҡыҙҙар, артистарҙың фотоларынан альбом туплай ине. Хатта модаға ингәйне был шөғөл. Смоктуновский, Тихонов, Евстигнеев, Жжёнов, Баталов, Бурков күбебеҙҙең кумиры булды. Комедия артистары Миронов, Папанов, Никулин, Вицин, Моргунов, Демьяненко, Куравлёв, Леонов, Крамаровтарҙы бигерәк тә ярата инек.
Кинофильмдарҙың балаларға ни хәтлем көслө йоғонто яһауы тураһында әйтеп тораһы ла түгел. Бөгөнгөләй иҫемдә, Робин Гуд тураһындағыны ҡарағандан һуң балалар ҡала буйлап уҡ-һаҙаҡ тотоп йөрөнө, ә «Өс мушкетёр»ҙан һуң ҡулдарҙа шпагалар йыш күренде. Һәм, әлбиттә, үҙҙәре яһаған ҡоралдар ярҙамында ысынға тартым алыштар үткәрә торғайнылар. «Фантомас» фильмы ла күптәрҙе шаҡ ҡатырҙы. Уның тураһында күпме һөйләнеләр! Кейем әҙерләргә ҡара туҡыма ғына етһен – малайҙарҙың бөтәһе лә «Фантомас»ҡа әйләнде.
Шулай уҡ балалар «Фильмдың исемен әйт» уйынын уйнай ине. Ҡағиҙәһе ябай ғына: алып барыусы кино исеменең беренсе хәрефтәрен әйтә, мәҫәлән, ТТНП («Три тополя на Плющихе»), ә ҡалғандары ниндәй кино икәнен әйтеп бирергә тейеш. Кем белә, шул алып барыусы була. Ҡышҡы оҙон кистәрҙә беҙ оҙаҡ итеп шулай подъезд алдында уйнап ултыра торғайныҡ.
Мин бала саҡта һинд кинолары ла ифрат популяр ине. «Рам һәм Лакхан», «Зита менән Гита», «Үс һәм закон», «Диско бейеүсе» һәм «Бейе, бейе» фильмдарына кешеләр бер нисә тапҡыр барыр һәм илар ҙа илар ине... Бигерәк тә ҡатын-ҡыҙ. Эйе, һинд кинематографистары күҙ йәштәрен түктерә белде.
Совет кешеләренең тормошонда «Тотолмаҫ үс алыусылар» тәрән эҙ ҡалдырҙы. Мин үҙем уны 20 тапҡырҙан ашыу ҡарағанмындыр. Фильм менән ҡыҙыҡһыныусылар бер ҡасан да кәмемәне. Шулай уҡ «Йылға аръяғы урамында яҙ», «Волга-Волга», «Цирк», «Һалдат атаһы», «Дүшәмбегә тиклем йәшәһәк», «Иртәгә килегеҙ», «Һуғышҡа ҡарттар ғына бара», «Белорус вокзалы», «Ҡыҙыл миләш», «Сүллектең аҡ ҡояшы» һәм башҡалар хәтерҙә мәңгелеккә уйылып ҡалды. Халыҡ комедияларҙы ла хуп күрҙе. «Бриллиантлы ҡул», «Уңыш джентльмендары», «Иван Васильевич һөнәрен алыштыра», «Кавказ тотҡоно» кеүектәрен байрамдарҙа әле лә бөтә телеканалдар буйлап әйләндерәләр, улар бер ҡасан да иҫкермәй.
Ә киноларҙан күпме цитата халыҡ теленә инеп ҡалған: «Көнсығыш – үтә нәзәкәтле эш», «держава өсөн үкенесле», «мин ғәйепле түгел, ул үҙе килде», «һеҙҙең мыйығығыҙ, ана, төштө», «саҡ бер ни була ҡалһа – Ҡылый ҙа Ҡылый...», «ҡошсоҡ йәл», «ҡыҫҡаһы, Склифосовский»... Ауылға туған-тыумасама ҡунаҡҡа барғанда ла клубтың төп мәҙәни усаҡ икәнлеген күрә торғайным. Киномеханик иһә ауылда иң ихтирамлы кешеләрҙең береһе тип һаналды.
Беҙҙең ҡалаға килгәндә, байрам ваҡыттарында фильмдарҙы яратҡан кинотеатрыбыҙҙың артҡы стенаһында күрһәтәләр ине. Бушлай! Уныһы бик мөһим дә түгелдер, сөнки билет хаҡы барыбер балалар өсөн – 10, ә өлкәндәргә 25 тин генә булды ул саҡта. Халыҡтың мәҙәни кимәлен күтәреү тураһында ҙур хәстәрлек күрелде, тәрбиә саралары көслө булды. Бына шулай СССР-ҙа «насар» йәшәнек беҙ!
«Маяҡ» кинотеатры беҙҙе һәр саҡ үҙенә тартып торҙо. Уның алдындағы майҙанда бер-береһенә ғашиҡ парҙар осрашыр, коляска этеп йәш әсәләр йөрөр, балалар уйнар ине. Эргәлә генә урынлашҡан «Кама» магазинында һатылған 10 тинлек туңдырманың, автоматтан аҡҡан өс тинлек газлы һыуҙың тәмен әле лә тоям кеүек... Күңелле ваҡыттар ине. Сағыу һәм матур. Совет фильмдары ла шулай уҡ булды.
Хәҙер киноны, минеңсә, шуның өсөн һирәк ҡарайҙар: заман авторҙары йыш ҡына Совет осорона ҡара яға, фильмдары уҫал һәм мәғәнәһе яғынан ҡайтыш. Шуға ла маҡсаттарына өлгәшә алмайҙар һәм тиҙ онотолалар. Бөгөнгө экрандарға ҡарап, шуны аңлайым: элекке фильмдар барыбер сифатлыраҡ, сағыуыраҡ. Улар – һәр ваҡыт ҡыҙыҡһындырасаҡ бер бөтөн тарихи галактика, үҙенең асыштары һәм ынтылыштары менән әшәкелеккә ҡаршы тороусы көс.








Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа...

"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа... 30.03.2019 // Әҙәбиәт

Белорет районының Абҙаҡ мәктәбендә әҙиптәр менән осрашыуҙар даими үтеп тора....

Тотош уҡырға 1 651

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын...

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын... 29.03.2019 // Әҙәбиәт

28 мартта Башҡортостан Автономияһы көрәшсеһе, азатлыҡ йырсыһы, башҡорт халҡының арҙаҡлы улы, шағир...

Тотош уҡырға 2 022

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек!

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек! 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Мин бәләкәй саҡта ул журнал “Пионер” тип атала ине. Беҙ уны шул тиклем яратып, көтөп алып уҡыныҡ....

Тотош уҡырға 1 536

Бала саҡ иле баҫмаһы

Бала саҡ иле баҫмаһы 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Алыҫ 1929 йылдың мартында Башҡортостан балалары “Керпе” тип аталған йөкмәткеле һәм ҡыҙыҡлы...

Тотош уҡырға 1 749

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар 27.03.2019 // Әҙәбиәт

Башҡортостан – тиңдәргә-тиң илем, Һиндә һалдыҡ дуҫлыҡ һарайын. Таңдай балҡып һинең килер көнөң,...

Тотош уҡырға 1 568

“Китапты йөкмәткеһе өсөн уҡымайым”
Каникул тылсымға бай булмаҡсы

Каникул тылсымға бай булмаҡсы 23.03.2019 // Әҙәбиәт

Учалыла “Бөйөк тылсымсы – театр” тип исемләнгән балалар китабы аҙналығы башланды....

Тотош уҡырға 1 433

“Башҡортостан – баш йортобоҙ”

“Башҡортостан – баш йортобоҙ” 22.03.2019 // Әҙәбиәт

Зәйнәб Биишева исемендәге Башҡортостан “Китап” нәшриәтендә уҙған түңәрәк өҫтәл ошолай атала....

Тотош уҡырға 1 489

Һин дә флешмобҡа ҡушыл!

Һин дә флешмобҡа ҡушыл! 21.03.2019 // Әҙәбиәт

Бөгөн – Бөтә донъя шиғриәт көнө. Уның тарихы тамырҙары менән 1999 йылға барып тоташа: Францияның...

Тотош уҡырға 1 382

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Әле Әбйәлил районының Яҡтыкүл шифаханаһында бер төркөм яҙыусылар һаулығын нығыта, ял итә. Ошо...

Тотош уҡырға 1 643

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Баймаҡ биләмә-ара үҙәк китапханаһында әҙәбиәт һөйөүселәр һәм яҙыусылар араһында йылы күпер һалыуға...

Тотош уҡырға 1 374

Фәнзил САНЪЯРОВ:  "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!"

Фәнзил САНЪЯРОВ: "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!" 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Ҡоролтайға әҙерләнәм Башҡорттарым Йәнә ҡор йыясаҡ, Бишенсегә үтер Ҡоролтай. Кәңәш-төңәш итер мәл...

Тотош уҡырға 1 545