Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Ҡалаҡ яһау серҙәре
Ағастан юнып, семәрләп ниндәйҙер әйбер яһауҙың да үҙ алымы, сере бар. Шуға ла уйығыҙҙы тормошҡа ашырыр өсөн ябай ғына, шул уҡ ваҡытта көнкүрештә кәрәкле нәмәләрҙән башларға кәңәш итәбеҙ. Мәҫәлән, ҡалаҡ, сүмес һәм башҡа шундай кәрәк-яраҡтан.

Ағас ҡашыҡтар хәҙер һирәк осрай, ул да булһа станоктарҙа эшләнә. Ҡулдан яһалғанына иһә һәр саҡ өҫтөнлөк бирелә, хатта оҫтаның "маркаһы"на тиклем иҫәпкә алына. Бындай йыһаздар беҙгә боронғолоҡто килтереп еткерә, хәҙерге заман һулышын өрә. Цивилизацияның түренә үткән һайын кеше тәбиғилеккә тартыла бит.
Бөгөнгө оҫталар һауыт-һаба яһағанда йүкә, уҫаҡ, ҡайынды һайлай. Элек саған да ҡулланылған. Нисек кенә булмаһын, киптерелгән ағасты эшкәртер алдынан 2-3 сәғәт парҙа тотоп, дымлылығын 15-20 процентҡа еткерәләр.
Ҡалаҡ яһау ысулы һүрәттә эҙмә-эҙлекле күрһәтелгән. Эшләнмәнән саҡ ҡына оҙонораҡ итеп түмәр киҫелә, һуңынан ул ярҡаларға бүленә. Мәҫәлән, балаларҙың нәҙек ҡалағына — 170 х 55 х 25 мм, аштыҡына — 195 х 80 х 45 мм.
Ярҡанан тәүҙә ҡалаҡ формаһын яһайҙар (2-се һүрәт), һуңынан инде ҡасау менән эсен алалар. Был эште башҡарғанда ҡасау ҡара-ҡаршы тотола, бер яҡҡа нығыраҡ батырһаң, ул ярылып китәсәк. Уйылған урын ҡалаҡтың ян-яғынан 4-5 мм булырға тейеш. Һабын бик һаҡ эшләргә кәрәк. Уның уртаһынан алып бысаҡты ике яҡҡа — башына һәм һабының өҫ яғына табан — йөрөтөргә кәрәк. Бер яҡҡа ғына эшләгәндә, ярылыуы ихтимал. Шулай итеп, тәүге "операция" тамамлана. Әҙер ҡалаҡтар тышҡа, күләгәгә киптерергә ҡуйыла. Кипкән саҡта аҙ ғына сәрпәкләнгән урындары була. Өс көндән һуң материалды алып, тағы бысаҡ, ҡасау менән бер аҙ йоҡартып шымартаһың.
Һуңғы эш — ҡалаҡты биҙәү. Әйтәйек, бәғзе бер оҫталар һабына һырлап геометрик фигуралар яһай. Был алым рәсми телдә "хотьковский" ысулы тип атала. Ә бына Себер, Архангель, Владимир ҡалаҡтарына төҫлө һүрәттәр төшөрөлә. Вятканыҡыларға биҙәктәр яндырып эшләнә. Беҙҙең халыҡ иһә сүмес, ҡалаҡтарҙы, башҡа һауыт-һабаны биҙәмәгән — тәбиғи килеш ҡулланыуға сығарған. Тик оҫтаның тамғаһына йәки ырыу орнаментына өлөшләтә генә өҫтөнлөк бирелгән.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Һуған икенсе йәйгә тиклем серемәйәсәк

Һуған икенсе йәйгә тиклем серемәйәсәк 22.08.2025 // Баҡса

Ҡышын өйҙә һуғанды нисек һаҡларға?...

Тотош уҡырға 2

Неля ханым йортонда хатта лимон үҫтерә

Неля ханым йортонда хатта лимон үҫтерә 19.08.2025 // Баҡса

Ҙур хужалыҡты етәкләгән ҡатын барыһына өлгөрә.    ...

Тотош уҡырға 18

Был йәшелсә һәм емеш-еләкте туңдырырға ярамай

Был йәшелсә һәм емеш-еләкте туңдырырға ярамай 18.08.2025 // Баҡса

Бөтә нәмәне лә туңдырғысҡа ташлап, ҡышын ашағы килә лә бит. Тик, булмай! ...

Тотош уҡырға 24

Ныҡ тәмле!

Ныҡ тәмле! 16.08.2025 // Баҡса

Грушалар уңды быйыл. Унан лимон сиробындағы грушалар әҙерләйек....

Тотош уҡырға 28

Ташҡабаҡтан - кәтлиттәр

Ташҡабаҡтан - кәтлиттәр 16.08.2025 // Баҡса

Ташҡабаҡ йәш булырға тейеш. Уларҙы таҙартып эре ҡырғыстан сығарабыҙ. Уға шулай уҡ ҡырғыстан...

Тотош уҡырға 43

Еләк ваҡыты бер генә, үтә ул мәл тиҙ генә...

Еләк ваҡыты бер генә, үтә ул мәл тиҙ генә... 14.08.2025 // Баҡса

Шатланырға ла өлгөрмәнек, күршенең кәзәләре инеп, түтәлдәрҙе эшлектән сығарған. Ул ғына етмәгәйне,...

Тотош уҡырға 43

15 йыл ошо рецепт буйынса ҡыяр тоҙлай

15 йыл ошо рецепт буйынса ҡыяр тоҙлай 14.08.2025 // Баҡса

“Ныҡ еңел ысул. Һыу ҡайнатып, банкаларға бер ҡойоп, бер кире түгеп, тағы ҡайнатып ыҙаларға түгел”,...

Тотош уҡырға 41

Ҡыярҙы ҡышҡылыҡҡа томат һыуында әҙерләһәгеҙ, телеңде йоторлоҡ була!

Ҡыярҙы ҡышҡылыҡҡа томат һыуында әҙерләһәгеҙ, телеңде йоторлоҡ була! 13.08.2025 // Баҡса

Был рецепт менән ябылған ҡыярҙы барыһы ла бик оҡшата һәм яратып ашай....

Тотош уҡырға 43

“Ауылға ҡайтыуыбыҙға һөйөнөп бөтә алмайбыҙ”

“Ауылға ҡайтыуыбыҙға һөйөнөп бөтә алмайбыҙ” 12.08.2025 // Баҡса

Был ҡәҙәре матурлыҡты тыуҙырыу өсөн көн-төн эшләргә кәрәктер инде, моғайын, тип уйлап ҡуяһың....

Тотош уҡырға 44

Серәкәйҙән нисек һаҡланырға?

Серәкәйҙән нисек һаҡланырға? 11.08.2025 // Баҡса

Баҡтиһәң, был бөжәктәр лимон менән ҡәнәфер еҫен яратмай. Ә бына тешләнгән урын ҡысымаһын өсөн йылы...

Тотош уҡырға 47

Ҡаҡты ошолай эшләп ҡарағыҙ

Ҡаҡты ошолай эшләп ҡарағыҙ 11.08.2025 // Баҡса

Пюреға шәкәр ҡушһаң, ул  әсеп бармай, ти аш-һыу уңғаны...

Тотош уҡырға 48

Тиҙҙән ҡомалаҡ өлгөрә!

Тиҙҙән ҡомалаҡ өлгөрә! 11.08.2025 // Баҡса

Һуңғы йылдарҙа ҡомалаҡтан әсетеп бешерелгән икмәккә иғтибар артты. Һеҙҙең иғтибарға әсетке яһау...

Тотош уҡырға 38