Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Баҡса ҡоротҡостары һәм ауырыуҙары
Тәбиғәт йәшеллегендә төрлө бөжәктәр туҡлана һәм үрсей. Уларҙың күбеһе – баҡса ҡоротҡостары.
Ҡоротҡостар үҫентенең үҫеш нөктәһендәге йәш бәбәктәрҙең һутын һура, ҡарышлауыҡтар япраҡтарҙы кимереп, һеңерсәгә ҡалдыра.
Ҡоротҡостар менән бергә бәшмәк ауырыуҙары ла үҫентеләрҙе аяҡтан йыға. Мәҫәлән, алманың ҡутыр (парша) ауырыуы алма япраҡтарын бөгәрләп һала, һөҙөмтәлә алма сирләп ҡутырланып ҡата. Уларға ҡаршы үҙ ваҡытында сара күрелмәһә, улар баҡсаға ҙур зыян килтерә.
Ҡоротҡостар һәм ауырыуҙар менән уңышлы көрәшеү өсөн уларҙың биологик үҙенсәлектәрен: йәшәү, үрсеү, туҡланыу, ҡышлау шарттарын яҡшы белергә кәрәк.
Ҡоротҡостар туҡланыуҙарына ҡарап ике төрлөгә бүленә: берәүҙәре япраҡтың һутын һурып, икенселәре уларҙы кимереп туйына.
Һут һурыусыларға бөрсә, талпан, үлән бете инә. Улар йәш үҫентеләрҙең, йәшел япраҡтарҙың һутын һурып туйына.
Кимереүселәргә төрлө ҡуңыҙҙар һәм уларҙың ҡарышлауыҡтары инә. Улар йәш япраҡтарҙы ашап туҡлана.
Һут һурыусы ҡоротҡостарға ҡаршы уларҙың тиреһе аша үтеүсе ағыулы химикат талап ителә. Кимереүселәргә ҡаршы эсәк аша үтеүсе ағыулы химикат ҡулланыла. Япраҡ киме­реүселәргә ҡаршы ҡулланылған химикаттар йыш ҡына һут һурыусыларға тәьҫир итмәй. Һут һурыусыларға ҡаршы ҡулланылған химикаттар япраҡ кимереүселәргә йоғонто яһамай.
Күренеүенсә, һәр төркөм ҡоротҡостоң үҙе өсөн генә тәғәйенләнгән химикаты бар. Мәҫәлән, кимереүселәргә ҡаршы хлорофос (хәҙер уны алыштырғыс), карбофос препараттары ыңғай һөҙөмтә бирә.
Ҡоротҡостарҙың йәшәү, үрсеү, ҡышлау шарттары ла төрлөсә: береһе ҡойолған япраҡ аҫтында ҡышлаһа, икенсеһе тупраҡ ҡатламында ҡурсаҡлана, өсөнсөһө үҙе зарарлаған емеш эсендә ҡала. Ҡоротҡостарҙың бындай йәшәү үҙенсәлектәре уларға ҡаршы уңышлы көрәш алып барыуҙы ҡыйынлаштыра.
Емеш-еләк ҡоротҡостарына ҡаршы иң һөҙөмтәле препарат – нитрофен, ул тиҫтәләрсә ҡоротҡостарҙы, бәшмәк ауырыуҙарын тамырынан юҡ итә. Кешегә, файҙалы бөжәктәргә зыянһыҙ. Нитрофен – ҡара-көрән төҫтәге паста, һыуҙа һәйбәт ирей. Ул иртә яҙ, ағастар бөрө ебәргәнсе файҙаланыла.
Алмағас, ҡарағат ҡыуаҡтарына – 3 процент (10 литр һыуҙа 300 грамм), ер еләгенә, ҡурай еләгенә 2 процент иретмә һиптерәләр.

С. Хажиевтың “Баҡсасы белешмәһе” китабынан.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Ҡыш буйына йәшел һуған ашайым тиһәң...

Ҡыш буйына йәшел һуған ашайым тиһәң... 21.11.2024 // Баҡса

Йәшел һуғанды йәй буйына баҡсанан өҙөп ашанығыҙ. Ә хәҙер тәҙрә төбөнән генә алып файҙаланырға...

Тотош уҡырға 7

Гөлгөнә Байегетованан ҡабаҡ һуты

Гөлгөнә Байегетованан ҡабаҡ һуты 31.10.2024 // Баҡса

Ҡабаҡ һуты тәмле генә түгел, файҙалы ла....

Тотош уҡырға 50

Һарымһаҡты нисек һаҡлау яҡшыраҡ?

Һарымһаҡты нисек һаҡлау яҡшыраҡ? 27.10.2024 // Баҡса

Ул ҡыш уртаһында уҡ кипмәһен, серемәһен тиһәгеҙ, ошо ябай кәңәштәр тик файҙаға булыр....

Тотош уҡырға 65

142 килограмлыҡ ҡабаҡ үҫтергән!

142 килограмлыҡ ҡабаҡ үҫтергән! 26.10.2024 // Баҡса

Виктория биш йыл элек ҡаланан ауылға күсеп ҡайтҡан һәм шунда уҡ баҡсасылыҡ эшенә тотонған....

Тотош уҡырға 49

Картуфты тишкән ҡорттан ҡайын дегете һәм һуған ҡабығы ярҙам итә

Картуфты тишкән ҡорттан ҡайын дегете һәм һуған ҡабығы ярҙам итә 24.10.2024 // Баҡса

Беҙ тәҡдим иткән яҙманы уҡып, төркөмөбөҙҙәге дуҫтарыбыҙ һыналған кәңәштәре менән уртаҡлашты....

Тотош уҡырға 47

Орлоҡто үҙебеҙ әҙерләйек

Орлоҡто үҙебеҙ әҙерләйек 21.10.2024 // Баҡса

[thumb][/thumb]Кушнаренко районынан Зилә Иҙрисова үҙ тәжрибәһе менән уртаҡлаша....

Тотош уҡырға 57

Картуфты тишкән ҡорттан нисек ҡотолорға?
Ҡабаҡтан соус эшләп ҡарайыҡ!

Ҡабаҡтан соус эшләп ҡарайыҡ! 16.10.2024 // Баҡса

Соусты помидорҙан ғына эшләйҙәр икән тиһегеҙме, баҡтиһәң ҡабаҡтан да эшләйҙәр икән....

Тотош уҡырға 71

Бал шәкәрләнһә...

Бал шәкәрләнһә... 14.10.2024 // Баҡса

Халыҡ араһында ялған бал һатыусылар осрап тора. Нисек алданмаҫҡа, ысын бал ниндәй була? ...

Тотош уҡырға 81

“Икенсе икмәк” өҫтәлдән өҙөлмәһен

“Икенсе икмәк” өҫтәлдән өҙөлмәһен 09.10.2024 // Баҡса

Белгестәр быйыл картуф орлоғон тулыһынса алмаштырырға кәңәш итә. ...

Тотош уҡырға 98

Көҙ рекорд ҡуя!

Көҙ рекорд ҡуя! 07.10.2024 // Баҡса

 Был гигант ҡабаҡты нисек үҫтерҙеләр икән?...

Тотош уҡырға 87

“Картуф уңманы” тип көймәгеҙ

“Картуф уңманы” тип көймәгеҙ 06.10.2024 // Баҡса

Мин йәшелсәселек менән 35 йылдан ашыу шөғөлләнәм һәм был ваҡыт эсендә картуфтың бик күп сорттарын...

Тотош уҡырға 92