Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Әҙәби оҫталыҡ өлгөләре
Әҙәби оҫталыҡты Аллаһ Тәғәлә һәр шағирға ла тигеҙ бүлмәгән. Яғымлы яңғырашлы һүҙҙең музыкаллеген, эске моңон хасил иткән һүрәтләү сараларын ҡулланыу әҙәбиәт­селәр­ҙең һирәгенә бирелгән һәләт тип баһалар инем.

Күренекле балалар әҙәбиәте белгесе, шағир Сафуан Әлибаев: “Балалар өсөн ололарға яҙғандан да яҡшыраҡ яҙырға кәрәк”, — тигәйне. Шул талапҡа ярашлы, республикабыҙҙың Зәйнәб Биишева исемендәге “Китап” нәшриәте хеҙ­мәткәрҙәре, финанс мәсьәләләре ҡыҫынҡы булыуға ҡарамаҫтан, балалар һәм үҫмерҙәр өсөн уҡымлы итеп яҙылған китаптар баҫтырыуҙы хәстәрләй.

Күренекле шағир, драматург, сатирик-юморист Кәбир Аҡбаштың балалар өсөн ижады, минеңсә, шул талапҡа яуап бирә. Былтыр нәшер ителгән “Ҡояшты кем уята?” тигән китабына ингән шиғырҙары үтә лә ҡыҙыҡлы, мәғәнәле фекерҙәргә бай, образлы шаян тел, лирик йылылыҡ, шаярыу хис-тойғоһо менән матур картиналар хасил итә, юморҙы яратҡан балаларҙы ла һоҡландыралыр, минеңсә.

Уның “Эт өрмәне”, “Мөгөҙлө Ғәләй”, “Бүләк”, “Икәү булһын, ти”, “Һаҡалда аҡыл бар”, “Бесәйҙе әрләй”, “Маҡтансыҡ кәзә”, “Асыулы ҡуян” һәм башҡа шиғырҙарын балалар еңел ятлай һәм яттан һөйләй. Был күренеште мин Красноусолда етем балалар интернатында һәм үҙебеҙҙең Яугилде ауылы мәктәбендә шаһит булып беләм. Беләм тигәндәй, күренекле яҙыусы Кәбир ағай Уҡытыусылар институтын бөткәс, беҙҙең мәктәптә бер аҙ уҡытыусы булып эшләп армияға киткән һәм, унан ҡайтҡас, яҙмышын журналистикаға бәйләгән. Уның уҡытыусы булғанда ла юмор теле менән дәрестәр үткәреүе хаҡында ауылыбыҙҙа буласаҡ яҙыусынан дәрес алған ауылдаштарым әле лә һағынып һөйләй. Бына шундай шаян шиғырҙарҙан балаларға бик оҡшаған “Эт өрмәне” тигәне:

Нуғай – шундай шуҡ малай,
Ҡоштарға таш атҡылай.
Тиҫкәрелеккә ҡулай, Саманы белмәй шулай.
Бер мәл
Этте үсекләргә
Уйланы ошо Нуғай.
Тик эт өрмәне:
— Эт менән эт булмайым, — тип
Уйланы Маъмай, буғай.

Китапта әкиәттәр һәм хикәйәттәр бүлеге күләмле урынды алған. “Ҡояшты кем уята?”, “Төнгө ҡунаҡ”, “Ҡурай моңло әтәскәй”, “Маҡтансыҡ ҡуян”, “Ай ҡарағы”, “Мут айыу”, “Урман йыры”, “Тәмле бесән” һәм башҡа әкиәттәрҙә һәм хикәйәттәрҙә сюжет бар, персонаждар — йәнлектәр, ҡоштар ваҡиғалар аша ғәҙеллек өсөн көрәшә. Автор, драматург булараҡ, әкиәттәрен драматургия алымдары менән яҙған, образдарын ярыштыра, көрәштерә, йәрәштерә. Теге йәки был ҡатмарлы ваҡиғалар уҡыусыларҙы уйландыра, сиселеше хатта тулҡынландырыу һәләтенә эйә. Мәҫәлән, “Төнгө ҡунаҡ” тигән әкиәтте генә алайыҡ. Бында Ҡырмыҫҡалар иләүе илендә тормош ҡайнай: бөжәктәр билдәрен ҡыҫып быуып, бер ниндәй ҡаҙауһыҙ иләү төҙөйҙәр һәм ҡышҡа әҙерләнеү мәшәҡәте менән мәж килә, ҡышын ашау өсөн иген игә, мискә-мискә шифалы эсемлек туплай, ял итеү өсөн клуб ремонтлана, юлдар һалына, сәнғәт оҫталары йыр-моң тыуҙыра, мунсаһы уларҙың — эҫе сауна, мәшәҡәттәре хас та уңған кешеләрҙеке шикелле!..

Әкиәттә – ысын драматургия! Китапҡа индерелгән бөтә әкиәттәр ҙә, әҫәрҙәр ҙә ошо жанрҙағы кеүек мәғәнәгә эйә. Драматургия рухы, ҡағиҙәләре менән һуғарылған, уҡыусыларҙы уйландырған, кешеләр тормошон аңларға өйрәткән аҡыллы ижад емештәренең йыйынтығы.

Әкиәттәр оҫтаһы Кәбир Аҡбаштың балалар өсөн яҙған дүртенсе китабы ла олуғ ихтирамға лайыҡ, тип уйлайым. Йәнә кәлимә фекер. Беҙ, яҙыусылар, балалар өсөн яҙылған китаптарҙы хуплап телгә алабыҙ. Уларҙы яҙыуҙың ауырлығын, яуаплылығын аңлайбыҙ, һәр кемдең дә балалар өсөн китап яҙа алмағанын да беләбеҙ. Ә Зәйнәб апай Биишева исемендәге “Китап” нәшриәтенең балалар әҙәбиәте бүлеге кескәй йәштәге һәм үҫмер балаларға тәғәйенләп, йыл һайын юғары баһаға лайыҡ, яҡшы китаптарҙы тиҫтәләп нәшер итә.

Балалар китабы авторҙарының тыйнаҡлығына күнеккәнбеҙ. Ысынбарлыҡта иҡтисадтағы, финанс системаһындағы көрсөк балалар өсөн яҙған әҙиптәрҙе социаль яҡтан яҡларға мөмкинлек бирмәй.

Ғөмүмән, башҡорт әҙәбиәтенең баһаһы балалар өсөн яҡшы әҫәрҙәр ижад иткәндә генә юғары кимәлдә ҡалыр.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа...

"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа... 30.03.2019 // Әҙәбиәт

Белорет районының Абҙаҡ мәктәбендә әҙиптәр менән осрашыуҙар даими үтеп тора....

Тотош уҡырға 1 681

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын...

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын... 29.03.2019 // Әҙәбиәт

28 мартта Башҡортостан Автономияһы көрәшсеһе, азатлыҡ йырсыһы, башҡорт халҡының арҙаҡлы улы, шағир...

Тотош уҡырға 2 054

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек!

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек! 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Мин бәләкәй саҡта ул журнал “Пионер” тип атала ине. Беҙ уны шул тиклем яратып, көтөп алып уҡыныҡ....

Тотош уҡырға 1 576

Бала саҡ иле баҫмаһы

Бала саҡ иле баҫмаһы 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Алыҫ 1929 йылдың мартында Башҡортостан балалары “Керпе” тип аталған йөкмәткеле һәм ҡыҙыҡлы...

Тотош уҡырға 1 776

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар 27.03.2019 // Әҙәбиәт

Башҡортостан – тиңдәргә-тиң илем, Һиндә һалдыҡ дуҫлыҡ һарайын. Таңдай балҡып һинең килер көнөң,...

Тотош уҡырға 1 603

“Китапты йөкмәткеһе өсөн уҡымайым”
Каникул тылсымға бай булмаҡсы

Каникул тылсымға бай булмаҡсы 23.03.2019 // Әҙәбиәт

Учалыла “Бөйөк тылсымсы – театр” тип исемләнгән балалар китабы аҙналығы башланды....

Тотош уҡырға 1 458

“Башҡортостан – баш йортобоҙ”

“Башҡортостан – баш йортобоҙ” 22.03.2019 // Әҙәбиәт

Зәйнәб Биишева исемендәге Башҡортостан “Китап” нәшриәтендә уҙған түңәрәк өҫтәл ошолай атала....

Тотош уҡырға 1 510

Һин дә флешмобҡа ҡушыл!

Һин дә флешмобҡа ҡушыл! 21.03.2019 // Әҙәбиәт

Бөгөн – Бөтә донъя шиғриәт көнө. Уның тарихы тамырҙары менән 1999 йылға барып тоташа: Францияның...

Тотош уҡырға 1 415

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Әле Әбйәлил районының Яҡтыкүл шифаханаһында бер төркөм яҙыусылар һаулығын нығыта, ял итә. Ошо...

Тотош уҡырға 1 670

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Баймаҡ биләмә-ара үҙәк китапханаһында әҙәбиәт һөйөүселәр һәм яҙыусылар араһында йылы күпер һалыуға...

Тотош уҡырға 1 407

Фәнзил САНЪЯРОВ:  "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!"

Фәнзил САНЪЯРОВ: "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!" 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Ҡоролтайға әҙерләнәм Башҡорттарым Йәнә ҡор йыясаҡ, Бишенсегә үтер Ҡоролтай. Кәңәш-төңәш итер мәл...

Тотош уҡырға 1 571