Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Тыуған ер менән һөйләшеү
Нәҫер
Тыуған ер, тыуған Башҡортостан! Ни тиклем күңелгә яҡынһың, ни тиклем ҡәҙерлеһең һәм изгеһең һин! Бәпкә үләне баҫҡан урамдарың да, диңгеҙ кеүек тулҡынланып ятҡан иген ҡырҙарың да — бөтәһе лә күҙ алдында, һәммәһе лә йөрәк түрендә.
Тәүге тапҡыр ҡояшты, ай-йондоҙҙарҙы һиндә күрҙем, тупраҡ йылыһын тәү тапҡыр һиндә тойҙом мин. Икмәктең тәмен-ҡәҙерен белергә лә һин өйрәттең, тыуған ер!
Йылғалары көн-төн тынмай
Ташыйҙар Урал моңон.
Бында хатта үләндәр ҙә
Көй һуҙа ҡурай булып.
Зәңгәр күлдәр, урман-ҡырҙар —
Йөрәккә бар ҙа шифа.
Тыуған ерҙең күкрәгенән
Урғылған пар ҙа шифа...
Күңелем йырға һыуһаһа — һайрар ҡош һин, күңелем бойоҡһа — йыуанысым, моңдашым һәм серҙәшем һин, тыуған Башҡортостан! Кемгә нисектер, әммә һин миңә әсәйем күҙҙәре менән ҡарайһың һымаҡ тойола...
Әсәйемә булған мөхәббәттең
Ер йөҙөндә һис бер тиңе юҡ.
Илем икһеҙ-сикһеҙ булған кеүек,
Һөйөүемдең уға сиге юҡ.
Тыуған ер, тыуған тупраҡ! Һин мине һәр ваҡыт үҙ улың итеп, ҡосағыңды иркен асып ҡаршылайһың. Минең шикелле һин дә күрешергә-осрашырға елкенеп кенә тораһың, ахыры. Һағыныуҙарымды тейәп, поезда йәки машинала ҡайтып килеүемде күреүең була, шунда уҡ бөтә нәмәне йәнләндерәһең дә хәрәкәткә килтерәһең: мине ҡаршыларға арыш еҫе аңҡытҡан елдәреңде ебәрәһең. Миңә табан аҡҡоштар кеүек ап-аҡ болоттарыңды йөҙҙөрәһең, миңә табан сал тауҙарыңды шыуыштыраһың... Ошо илаһи минутта ҡолағымда бөтә башланғыстың башланғысы —тыуған ер моңо, сәңгелдәк йыры тирбәлеп торғандай була. Ер, әсә, сәңгелдәк йыры...
Ғүмер буйы сыңлай миндә
Әсәйемдең “бәү-бәүе”
Ул — халыҡтың
матурлыҡҡа,
Батырлыҡҡа әйҙәүе.
Гүзәллек һәм илһам шиш­мәһе һин, тыуған Баш­ҡортостан! Барлыҡ изге нәмә һинән башлана: йыр ҙа, хеҙмәт тә, мөхәббәт тә. Йәшермәйем, тәүге саф оло һөйөү тойғоһо ла һинең тупрағыңда бөрө­ләнде. Илаһи моң-хис менән мөлдөрәмә тулы йөрәк серҙәремде йондоҙҙарға һөйләгәнемде, ашҡыныулы хистәремде йыр итеп көйләгәнемде хәтерләйһең булыр, тыуған ер.

Мин белмәйем Ер шарының
Һинһеҙ, минһеҙ әйләнгәнен,
Беләм: ҡайғы-шатлығыңа,
Яҙмышыңа бәйләнгәнмен.
Уралғанмын моңдарыңа,
Уйылғанмын уйҙарыңа,
Сыҡмаҫ өсөн юлыҡҡанмын
Һинең барыр юлдарыңа...
Тыуған ер, тыуған Башҡортостан!
Ҡояш нуры менән туйынған, ямғырҙар менән йыуылған саф һауаңды рәхәт­ләнеп бер һулауы, йәйге тын кистәрҙә ҡапҡа төбөнә сығып ултырып, йондоҙ тулы күккә ҡарауҙары үҙе бер ғүмер бит!
Йондоҙло төн. Ауылымдың
Тын ҡалған минуттары.
Ай бураҙна һалып йөрөй
Аҡтарып болоттарҙы.
Ә йондоҙҙар, йым-йым итеп,
Болоттар араһынан
Бураҙнаға бөртөк булып
Һибелеп бара һымаҡ...
Урманың, болондағы йәм-гүзәллекте, баҡсаңдағы еләк-емештәрең хаҡында һөйләп тораһы ла юҡ. Ә яландарҙы яңғыратып-сыңлатып саж да сож бесән сабыуың йәки башаҡтарҙың баштарынан һыйпап, баҫыу һуҡмаҡтарынан бер үтеүең үҙе ни тора!
Ҡайһы саҡтарҙа бормалы юлдарың алыҫтарға алып сығып китә, күп ерҙәрҙә, күп илдәрҙә йөрөтә, ләкин һин һис ҡасан да, бер генә минутҡа ла иҫтән сыҡ­майһың, тыуған ер.
Мин бер үҙем ҡалғаным бар
Сүл, далала ҡай саҡта.
Әммә яңғыҙ ҡалғаным юҡ,
Йыр юлдаш ундай саҡта.
...Башҡортостан — мөхәббәтем,
Ә ул йыр һинең хаҡта.
Тыуған ерем, тыуған тупрағым! Ғүме­рем буйы һине матурларға, байытырға, даныңды, мәртәбәңде арттырырға бурыслымын, тип иҫәпләйем мин үҙемде. Йөрәгем, выжданым-намыҫым, бөтә булмышым шуны талап итә минән.
Мин — һинеке, Башҡортостан. Ағастар ғына түгел, минең йөрәк тамырҙарым да һиңә, һинең тупрағыңа тоташҡан бит, тыуған ерем. Сөнки:
Ҡаяһынан айырылһа,
Бөркөт була көсһөҙ.
Ҡыуағынан айырылһа,
Былбыл һайрай хисһеҙ.
Төйәгенән айырылһа,
Сәсән ҡала өнһөҙ.
...Эй, тыуған ер,
Тамырҙарым һиндә,
Нишләр инем һинһеҙ?!
Хәтерләйһең булыр: ә бит һиңә ҡайтыр юлдары өҙөлөп ҡалғандар — һине һау-сәләмәт һаҡлап ҡалыу өсөн башын һалғандар ҙа аҙ булманы. Яу яралары һинең тәнеңдә күптәнән бөтһә лә, кешеләр күңелендә ул йәрәхәттәр һаман бөтәшмәй, һаман һулҡылдап һыҙлай, кешеләрҙе уяу булырға, яу яландарын да ауғандарҙы онотмаҫҡа саҡыра ул яралар...
Бүләк итеп киткән атай
Миңә сая йөрәген.
Был йөрәктең һәр һулышын
Мин илемә бирәмен.
Мин дә бөгөн ер яҙмышын
Күтәрешер ҡаямын.
Күрһен ине миндә Ватан
Батырҙарҙың дауамын..
Эсең дә, тышың да алтын һинең, тыуған ер, тыуған Башҡортостаным. Эсең тулы нефть — “ҡара алтын”, тышың тулы — иген-гәрәбәләй алтын бөртөктәр. Был ике алтынды табыусы кешеләребеҙ ҙә алтын беҙҙең. Улар ысын-ысындан гүзәл эштәр менән биҙәй һине, тыуған ер.
Көндөҙҙәрең ҡояшлы булған кеүек, кистәрең дә яҡты, нурлы һәм йырлы һи­нең. Йыр менән, китап менән, матур уй­ҙар менән йәшәй халыҡтарыбыҙ. Улар­ҙың күңел офоҡтары көндән-көн киңәйә бара.
Киске ҡала. Ҡат-ҡат йорттар
Кәрәҙҙәрҙәй теҙелгән.
Тәҙрәләрҙең һәр береһе
Ҡояш сәсә үҙенән.
Тәҙрәләр тарта көн дә
Илһамлы йыры менән.
Ә кәрәҙҙәр арта көн дә
Бал менән, нуры менән.

Кешеләре ай-ҡояшлы,
Йондоҙло был йорттарҙың,
Гүйә, тормош сәскәһенә
Һарылған бал ҡорттары
Көнгә асыҡ тәҙрәләре,
Донъяға — күңелдәре.
Күңелдәре — кәрәҙҙәрҙең
Тулышып түгелгәне...
Тыуған ер, тыуған Башҡортостан!


Автор: Муса СИРАЖИ


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа...

"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа... 30.03.2019 // Әҙәбиәт

Белорет районының Абҙаҡ мәктәбендә әҙиптәр менән осрашыуҙар даими үтеп тора....

Тотош уҡырға 1 878

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын...

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын... 29.03.2019 // Әҙәбиәт

28 мартта Башҡортостан Автономияһы көрәшсеһе, азатлыҡ йырсыһы, башҡорт халҡының арҙаҡлы улы, шағир...

Тотош уҡырға 2 255

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек!

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек! 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Мин бәләкәй саҡта ул журнал “Пионер” тип атала ине. Беҙ уны шул тиклем яратып, көтөп алып уҡыныҡ....

Тотош уҡырға 1 779

Бала саҡ иле баҫмаһы

Бала саҡ иле баҫмаһы 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Алыҫ 1929 йылдың мартында Башҡортостан балалары “Керпе” тип аталған йөкмәткеле һәм ҡыҙыҡлы...

Тотош уҡырға 1 952

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар 27.03.2019 // Әҙәбиәт

Башҡортостан – тиңдәргә-тиң илем, Һиндә һалдыҡ дуҫлыҡ һарайын. Таңдай балҡып һинең килер көнөң,...

Тотош уҡырға 1 855

“Китапты йөкмәткеһе өсөн уҡымайым”
Каникул тылсымға бай булмаҡсы

Каникул тылсымға бай булмаҡсы 23.03.2019 // Әҙәбиәт

Учалыла “Бөйөк тылсымсы – театр” тип исемләнгән балалар китабы аҙналығы башланды....

Тотош уҡырға 1 633

“Башҡортостан – баш йортобоҙ”

“Башҡортостан – баш йортобоҙ” 22.03.2019 // Әҙәбиәт

Зәйнәб Биишева исемендәге Башҡортостан “Китап” нәшриәтендә уҙған түңәрәк өҫтәл ошолай атала....

Тотош уҡырға 1 731

Һин дә флешмобҡа ҡушыл!

Һин дә флешмобҡа ҡушыл! 21.03.2019 // Әҙәбиәт

Бөгөн – Бөтә донъя шиғриәт көнө. Уның тарихы тамырҙары менән 1999 йылға барып тоташа: Францияның...

Тотош уҡырға 1 583

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Әле Әбйәлил районының Яҡтыкүл шифаханаһында бер төркөм яҙыусылар һаулығын нығыта, ял итә. Ошо...

Тотош уҡырға 1 843

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Баймаҡ биләмә-ара үҙәк китапханаһында әҙәбиәт һөйөүселәр һәм яҙыусылар араһында йылы күпер һалыуға...

Тотош уҡырға 1 584

Фәнзил САНЪЯРОВ:  "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!"

Фәнзил САНЪЯРОВ: "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!" 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Ҡоролтайға әҙерләнәм Башҡорттарым Йәнә ҡор йыясаҡ, Бишенсегә үтер Ҡоролтай. Кәңәш-төңәш итер мәл...

Тотош уҡырға 1 779