Әбйәлил – күлдәр иле, тиҙәр. Күсем, Ташбулат ауылдарын уратҡан тауҙарҙың иң юғары нөктәһенә менеп ҡарағанда ғына ла ете күл мөлдөрәп күренер. Ҡасандыр бында диңгеҙ тулҡынланып ятҡан, тип һөйләгән легендалар бар. Ә тотош Рәсәй халҡын үҙенә тартып торған бер төбәк – ул “Яҡтыкүл” ял йортолор, моғайын.

Тап ошо мөһабәт тәбиғәт ҡоса­ғында Магнитогорск металлургия комбинаты эшселәре өсөн курорт үҙәге төҙөлөп, ҡырағай матур­лыҡта кешеләр ял итһен, күңел асһын өсөн уңайлыҡтар булдырыла башлауы урындағы халыҡты хафаға һалғайны. Ерҙәребеҙҙе ситтәр баҫып бөтөп бара, тәбиғәт тәләфләнә, тип оран һалыу­сы­ларҙың борсолоуы аңлашыла торғандыр. Саңғы трассаһы булдырылыуын, шуға ла йәйен генә түгел, ҡышын да ял итергә те­ләү­селәр өҙөлмәүен беләм. 40 саҡ­рым­да ятҡан халыҡ-ара аэ­ро­порттың төбәкте барлыҡ донъя менән тоташтырасағын уйлағанда, сит илдәрҙәге кеүек уңайлы ял йорттары төҙөүҙе, булғанын юғары кимәлгә сыға­рыуҙы Хоҙай үҙе ҡушҡан бит!
Курорттар һабантуйына саҡы­рыу алғас, ошо һорауҙарға яуап табырмын тип шатланып риза бул­дым. Беҙ, бер төркөм жур­налис­тар, юлға йыйындыҡ.
Һабантуй шартына тура килте­релгәйне. Ҡунаҡтарҙы икмәк-тоҙ, ҡымыҙ менән ҡаршы алғас, иртәнән бирле туғайҙы яңғыратҡан сәхнәлә йыр-бейеү дауам итте. Роберт Юлдашев, Рөстәм Ғиззә­туллин, Радик Юлъяҡшин (Элвин Грей), МС Баш, Рәил Өмөт­баевтарҙың сығышы майҙанда халыҡты тупланы. Кумирҙары ме­нән фотоға төштөләр, аралаштылар, моңдарына рәхәтләнеп бейенеләр. Байрамға ағылған район халҡы ла, ял итеүселәр ҙә төрлө ярыштарҙа көс һынаны. Ҡолға буйлап йөрөү, бағанаға үрмәләү, Советтар Союзы Геройы Таһир Кусимов иҫтәлегенә милли көрәш, волейбол һәм башҡа спорт уйындарынан майҙан гөж килде. Төрлө халыҡтарҙың һыйышып дуҫ йәшәүен сағылдырған ихаталар, тирмәләр биҙәлеше, һыйҙары, уйын-көлкө, бейеүҙәре менән ҡунаҡтарҙы үҙенә тартып торҙо.
Бейек тау башында шау быяланан төҙөлгән ҡоролмаға (942 метр) канат юлы буйлап йәһәт кенә менгәс, иҫ китмәле гүзәл киңлек асылды. Биналағы яҡты залда ҡунаҡтар ошо төбәктә туризмды үҫтереү хаҡында фекер алышты. Әбйәлил күлдәре буйына ял итергә килеүселәрҙе ылыҡтырыу, улар­ҙың ялын ҡыҙыҡлы һәм мауыҡ­тыр­ғыс итеп ойоштороуҙы ғына түгел, юлдарҙы төҙөкләндереүҙе, урын­дағы халыҡтың мифоло­гия­һын һәм фольклорын сағылды­ра­саҡ этнопарк булдырыуҙы, Ин­тернет киңлектәрендә дөйөм сайт эшлә­теүҙе хәстәрләүҙе йөк­ләмә итеп алған Яҡтыкүл ҡунаҡ­ханалар ас­социацияһын төҙөү­селәр Башҡорт­остан Хөкүмәте вәкилдәре һәм Туризм буйынса дәүләт комитетынан Вячеслав Ғиләзетдинов менән фекер алышты. Шәхси ҡунаҡха­налар хужалары әйтеүенсә, улар бергәләшеп кенә ошо ергә һаҡсыл ҡараш булдыра, төҙөкләндерә ала­саҡ. Уйлаған эш ғәмәлгә ашырыл­һа, өҫтәмә эш урындары буласаҡ, ҡунаҡханалар ҙа табыш килте­рәсәк.
Һабантуй дан булды, халыҡ ҡәнәғәт ҡалды. Байрамды йыл да үткәрергә килешеп, киләсәккә изге ниәттәр ҡороп таралышты ҡунаҡ­тар ҙа, ойоштороусылар ҙа.
Юлдаштарым Ләйлә һәм Зәүрә менән ошо ерлектә тыуған риүә­йәт-легендаларҙы барлайбыҙ. Ләй­лә Аралбаева, бала сағынан Күсем ауылына өләсәһе менән ола­та­һы­на йыл да ял итергә килеп йө­рөгәнлектән, уларҙы күберәк белә. “Олатайым Ғүмәр Ғилманов – Таһир Кусимовтың музейын ойоштороусы, халыҡтан хикәйәттәр йыя, матбуғатта баҫтырып сығара ине. Әле Яҡтыкүл тип йөрөтөлгәненең боронғо атамаһы – Мауыҙҙы. Уға бәйле легендалар этнопаркта сағылдырылһа, отошло булыр ине”, — тип күҙҙәре янып китә уның.
“Полянка”, “Тағанай”, “Евразия”, “Ете күл”, “Маяҡ”, “Монблан” ҡу­наҡханалары төҙөгән ассоциация­ға ҡалған ваҡ ойошмалар ҡу­шылып, туризмды үҫтереүгә өлөш индерер, еребеҙҙең мәғә­нәһен һәм гүзәллеген арттырыу йүнәлешендә уңыш ҡаҙаныр тип ышанғы килә.