Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Ауыҙы бешмәҫенә кем ышана?
Ашығыу йыш ҡына хаталы аҙым яһауҙың төп сәбәбенә әйләнә. Был хәҡиҡәтте иҫтә тотоу сәйәсәттә һәм иҡтисадта айырыуса мөһимдер, юғиһә ныҡлап уйланмайынса башҡарылған эш өсөн икеләтә-өсләтә түләргә тура килеүе бар. Ғөмүмән, һәр нәмәгә шик менән ҡарай торған, һабаҡтарҙы оноторға ярамаған заманда йәшәйбеҙ. Хәйер, алдан сара күрмәйенсә лә булмай шул…

Яҙа атыу ҡиммәткә төшкән

Пакистан НАТО-ның Афғанстандағы ғәскәрҙәренә йөк ташыу өсөн үҙ биләмәһе аша үткән юлды асырға риза булды. Тик килешеүгә өлгәшеү еңел генә бирелмәне: АҠШ-тың дәүләт секретары Хиллари Клинтонға былтырғы хаталарын танырға, ил алдында рәсми рәүештә ғәфү үтенергә, шулай уҡ Исламабадҡа 1,2 миллиард доллар күләмендә хәрби ярҙам вәғәҙә итергә тура килде.
Мәғрип менән Мәшриҡ араһындағы оҙайлы низағ 2011 йылдың ноябрендә НАТО вертолеттарының Пакистан армияһы өҫтөнә ракета яуҙырыуы, һөҙөмтәлә ике тиҫтәнән ашыу кешенең һәләк булыуы, байтағының йәрәхәтләнеүе арҡаһында тыуғайны. Исламабад шунда уҡ өҙә һуҡты: Төньяҡ Атлантика альянсы ғәскәрҙәренә йөк башҡаса беҙҙең ил аша үтмәйәсәк! Американың «Аҡ йорт»о ла киреләнеп маташты, үҙ һалдаттарының хатаһы өсөн ғәфү үтенергә ашыҡманы. Һигеҙ айға һуҙылған бәхәс АҠШ өсөн бик ҡиммәткә төштө: йөктө Рәсәй һәм Үҙәк Азия дәүләттәре аша ташығанға күрә 2,1 миллиард доллар күләмендә өҫтәмә аҡса тотонолған. Баҡһаң, урау юлда һәр контейнерға 17,5 мең доллар түләргә тура килә икән. Пакистан аша булһа, сығым ни бары 7,2 мең доллар тәшкил итер ине. Бына шулай, былтыр ҡысҡырғанға быйыл ҡыҫыуҙары ла ихтимал.
Хәрби ярҙамға килгәндә, миллиард долларҙан ашыу аҡсаны АҠШ Пакистандың терроризмға ҡаршы операцияларҙа ҡатнашҡан 150 мең хәрби хеҙмәткәре өсөн бүлергә тейеш. Күрәһең, был әмәл Пентагонға отошлораҡ. Һалдаттарының ғына түгел, сәйәсмәндәренең дә сәпте дөрөҫ һайламауы арҡаһында кисергән матди юғалтыуҙарын ҡаплау өсөн ул төрлө аҙымға барырға әҙерҙер, моғайын.

«Ҡара алтын» аҡсаһы – «ҡара көн»гә

Ә бына Рәсәй өрөп ҡабырға өйрәнеп килә буғай. Ил Хөкүмәтенең Дәүләт Думаһына әле килеп етмәгән финанс көрсөгөнә ҡаршы көрәш буйынса закон проекттарын алдан тапшырып ҡуйыуын шулай аңларға мөмкин. Тәүге документта, атап әйткәндә, дәүләт ҡаҙнаһына нефть һәм газ һатыуҙан ингән аҡсаны туплау һәм ҡулланыу ҡағиҙәләрен яңынан ҡарарға тәҡдим ителә. Икенсеһендә, иҡтисадтың хәле ауырлашасағын күҙаллап, Хөкүмәт үҙенә банктарға капитал бүлеү һәм предприятиеларға дәүләт гарантиялары биреү юлы менән тотороҡлолоҡто тәьмин итеү буйынса айырым вәкәләттәр һорай. Белгестәр аңлатыуынса, 2009–2010 йылдарҙағы көрсөк шарттарында ил бюджетын тулыландырыуға бәйле киҫкен мәсьәләләрҙе хәл иткәндә тап ошондай саралар ыңғай һөҙөмтә биргән, шуға ла башҡарма власть яңылышмаҫына ышана һәм финанс проблемаларын әҙерлек менән ҡаршыларға тырыша.
Тәҡдим ителгән үҙгәрештәргә ярашлы, әгәр «ҡара алтын»дың хаҡы база кимәленән юғарыраҡ булһа, «артыҡ» табыш Резерв фондына һалынып барасаҡ. Фонд шаҡтай артып, эске тулайым продукттың ете процентынан ашһа, нефть һәм газ һатыуҙан килгән аҡса ике йүнәлешкә – Милли именлек фондына һәм «ғәмәлдә булыу ваҡыты сикләнгән өҫтөнлөклө проекттарҙы тормошҡа ашырыуға» – күсерелә башлай. Был дәүләт етәкселәренә финанс көрсөгө шарттарында ҡаҙнаның дефицитын ҡануниәтте үҙгәртмәй тороп, Хөкүмәт ҡарары нигеҙендә генә сеймал аҡсаһы менән «ямау» мөмкинлеген бирергә тейеш.

Артҡа ҡарап ҡыуанһаҡ та…

Быйылғы тәүге алты айҙа Башҡортостанда инфляция ни бары 2,6 процент тәшкил иткән, тип белдерә республиканың Иҡтисади үҫеш министрлығы, рәсми статистика мәғлүмәттәренә һылтанып. Белгестәр әйтеүенсә, был һанды төбәк тарихында иң түбән күрһәткес булараҡ теркәргә мөмкин.
Йылдың беренсе яртыһында барыһынан да бигерәк аҙыҡ-түлек ҡиммәтләнгән – хаҡтар индексында 3,7 процентлыҡ үҫеш күҙәтелә. Бүтән тауарҙарҙың, шулай уҡ халыҡҡа тәҡдим ителгән хеҙмәттәрҙең хаҡы уртаса 1,9 процентҡа артҡан. Иҡтисади үҫеш министрлығынан алынған мәғлүмәткә ҡарағанда, аҙыҡ-түлек булмаған тауар араһынан төҙөлөш материалдарының ҡайһы бер төрҙәре, ювелир әйберҙәр, матбуғат баҫмалары, еңел машиналар баҙарҙағы үҙгәрештәргә айырыуса һиҙгер. Сит илдәргә сәйәхәт хаҡының яҡынса 11 процентҡа күтәрелеүен дә билдәләргә кәрәк.
Дөйөм алғанда, был осорҙа баҙарҙағы хәл ысынлап та киҫкен булманы, ләкин ҡыуанырға иртәрәк әле. Икенсе ярты йыллыҡта инфляцияның ул тиклем түбән тәшкил итерен күҙалламайбыҙ, ти министрлыҡ вәкилдәре. Был, тәү сиратта, 1 июлдән торлаҡ-коммуналь хужалыҡ хеҙмәттәренә тарифтың артыуына бәйле. Әлбиттә, быйылғы яҙҙың «бүләктәре» – халыҡ-ара баҙарҙа нефттең арзанайыуы, доллар менән һум араһындағы айырманың шаҡтай ҙурайыуы барыбер беҙҙең ғаилә ҡаҙнаһына тәьҫир итмәй ҡалмаясаҡ.
Даян Мәжитов




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Халыҡ һорай, тимәк, кәрәк

Халыҡ һорай, тимәк, кәрәк 30.03.2019 // Иҡтисад

Хәҙер магазин кәштәләре һөт ризыҡтарынан һығылып тора. Ниндәйе генә юҡ уларҙың: ситтән...

Тотош уҡырға 1 512

Орлоҡ эшкәртергә, ашлама етештерергә...

Орлоҡ эшкәртергә, ашлама етештерергә... 29.03.2019 // Иҡтисад

Шишмә районы хакимиәтендә “Инвестиция сәғәте” тәртибендә эшҡыуарҙар менән осрашыу булды. Унда ике...

Тотош уҡырға 1 532

Һабантуйға килегеҙ!

Һабантуйға килегеҙ! 29.03.2019 // Иҡтисад

Башҡортостан Башлығы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы Радий Хәбиров 14 – 15 июндә “Урал аръяғы-2019”...

Тотош уҡырға 1 428

Көмөш йөҙөк – ҡул күрке, оҫта – донъя тотҡаһы
"Файҙаһы ҙур буласаҡ"

"Файҙаһы ҙур буласаҡ" 28.03.2019 // Иҡтисад

Был сараның файҙаһы, һис шикһеҙ, ҙур буласаҡ. Шундай фекергә килде тәүге “Инвестиция сәғәте”ндә үк...

Тотош уҡырға 1 479

Баҡалылар ниндәй маҡсат менән яна?

Баҡалылар ниндәй маҡсат менән яна? 28.03.2019 // Иҡтисад

Баҡалы районында үткән “Инвестиция сәғәте”ндә ауыл хужалығына бәйле проекттар ҡаралды....

Тотош уҡырға 1 442

Тәү сиратта – урман мәсьәләһе

Тәү сиратта – урман мәсьәләһе 28.03.2019 // Иҡтисад

Йылайырҙа ла “Инвестиция сәғәте” үтте. Унда район хакимиәте башлығы Илгиз Фәтҡуллин, Эшҡыуарлыҡ һәм...

Тотош уҡырға 1 503

Кәңәшле эш тарҡалмаҫ

Кәңәшле эш тарҡалмаҫ 28.03.2019 // Иҡтисад

Бәләкәй һәм урта эшҡыуарлыҡ менән шөғөлләнгәндәр, үҙ кәсебенә яңы тотонғандар, ситтән килгән...

Тотош уҡырға 1 516

Һәр яҡлап ярҙам күрһәтеләсәк

Һәр яҡлап ярҙам күрһәтеләсәк 28.03.2019 // Иҡтисад

Бөгөн Учалы районы хакимиәтендә муниципаль "Инвестиция сәғәте" үтте....

Тотош уҡырға 1 478

Сибайҙа - “Инвестиция сәғәте”

Сибайҙа - “Инвестиция сәғәте” 28.03.2019 // Иҡтисад

Билдәле булыуынса, республика Башлығы вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы Радий Хәбиров ҡала һәм район...

Тотош уҡырға 1 467

Аныҡ һөҙөмтә күренә башланы

Аныҡ һөҙөмтә күренә башланы 28.03.2019 // Иҡтисад

Бөгөн Кушнаренкола өсөнсө тапҡыр “Инвестиция сәғәте” ултырышы үтте....

Тотош уҡырға 1 435

Ауыл ҡатынының тормошон ауырлаштыралар

Ауыл ҡатынының тормошон ауырлаштыралар 27.03.2019 // Иҡтисад

Ауыл ерендә эшләгән ҡатын-ҡыҙҙы бигүк күңелле булмаған үҙгәрештәр көтә. Рәсәйҙең Хеҙмәт һәм социаль...

Тотош уҡырға 1 704