Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Власть Төп Законға ярашлы эшләргә тейеш
Ун һигеҙ йыл элек 12 декабрҙә Рәсәйҙең яңы Төп Законы ҡабул ителде
Конституция ябай булмаған сәйәси шарттарҙа эшләнде. Был хәл ил өсөн ошо мөһим документтың йөкмәткеһендә сағылмай ҡалманы. РСФСР халыҡ депутаттарының I съезы 1990 йылда Рәсәйҙең яңы Конституцияһы проектын эшләү бурысын ҡуйҙы. 1991 йылдың октябрендә Президент Борис Ельцин тәүге проектты Рәсәй халыҡ депутаттарының V съезында тикшереүгә сығарҙы. Әммә документ ҡабул ителмәне. 1992 йылдың апрелендә уҙғарылған VI съезда ла проект кире ҡағылды, уның тексына Рәсәй Федератив дәүләте төҙөлөшөнөң төп принциптарын билдәләгән Федератив договорҙы индерергә тәҡдим ителде. Әммә республика вәкилдәре әйткән иҫкәрмәләрҙең береһе лә проектта иҫәпкә алынманы.
1993 йылдың 25 апрелендә үткәрелгән Бөтә Рәсәй референдумы ошо мәсьәләләрҙе күтәрҙе. Әммә ул да илдәге конституцион көрсөктө еңеп сығыуға булышлыҡ итмәне. Хәлдән сығыу юлын эҙләп, Президент Төп Закондың альтернатив проектын тәҡдим итте. Оппозиция уны “монархия” һәм “авторитар” Конституция тип атаны. 1993 йылдың йәйендә Конституция кәңәшмәһе саҡырылды. Ул проектҡа ҡайһы бер тәҡдимдәрен индерҙе, билдәле бер килешеүҙәргә өлгәште. Әммә илдең Юғары Советы был документты хуплауҙан баш тартты. Ҡаршылыҡ һөҙөмтәһендә киҫкен сәйәси көрсөк тыуҙы. Халыҡ депутаттары съезы таратылды. Конституцияның тулы проекты 1993 йылдың 12 декабрендә уҙғарылған Бөтә Рәсәй референдумында ҡабул ителде.
Яңы Конституция юғары дәүләт власы органдары структураһын ярайһы уҡ үҙгәртте. Унда власты айырыу принциптары нығытылды. Төп Закон Рәсәй Президентын дәүләт башлығы тип иғлан итә һәм уға Конституцияны, кешенең һәм граждандың хоҡуҡтарын һәм азатлыҡтарын яҡлау, Рәсәй Федерацияһының суверенитетын, бойондороҡһоҙлоғон, дәүләттең бөтөнлөгөн һаҡлау, дәүләт власы органдарының эшмәкәрлеген һәм үҙ-ара бәйләнешен тәьмин итеү бурысын йөкмәтә. Конституцияға ярашлы кешенең хоҡуҡтары һәм азатлыҡтары иң юғары ҡиммәт булып тора, һәм дәүләт уны яҡларға бурыслы. Рәсәйҙең ғәмәлдәге Конституцияһы башҡаларынан айырмалы идеологик һәм сәйәси күп төрлөлөктө, шәхси милекте таный.
Төп документ Рәсәй дәүләтенең федератив ҡоролошон нығытты. Уның тәүге статьяһы Рәсәйҙе демократик федератив хоҡуҡи дәүләт тип иғлан итә. 11-се статьяһында, Рәсәй Федерацияһы һәм уның субъекттарының власть органдары араһындағы хакимиәт даирәһен һәм вәкәләттәрҙе айырыу Конституция, Федератив һәм башҡа договорҙар менән тормошҡа ашырыла, тип билдәләнә.
Конституцияның төп тәғәйенләнеше шунда: ул дәүләт тормошоноң төп ҡағиҙәләрен билдәләргә тейеш. Әммә гарантиялар биреү генә аҙ. Власть үҙенең сәйәсәтен һәм эшмәкәрлеген Төп Закон менән яраштырып, йәмғиәт алдындағы яуаплылығын даими тойорға бурыслы.
Л. ДӘҮЛИЕВА.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Салауат ҡалаһында яңы мэр тәғәйенләнде

Салауат ҡалаһында яңы мэр тәғәйенләнде 30.04.2025 // Сәйәсәт

Салауат ҡалаһында яңы мэр тәғәйенләнде...

Тотош уҡырға 46

Башҡортостан Башлығы Андрей Назаровты «Хеҙмәт ҡаһарманлығы өсөн» миҙалы менән бүләкләне

Башҡортостан Башлығы Андрей Назаровты «Хеҙмәт ҡаһарманлығы өсөн» миҙалы менән бүләкләне 28.04.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостан Башлығы Андрей Назаровты «Хеҙмәт ҡаһарманлығы өсөн» миҙалы менән бүләкләне...

Тотош уҡырға 51

Владимир Путин яҡташтарыбыҙҙы дәүләт наградалары менән билдәләне

Владимир Путин яҡташтарыбыҙҙы дәүләт наградалары менән билдәләне 25.04.2025 // Сәйәсәт

Владимир Путин яҡташтарыбыҙҙы дәүләт наградалары менән билдәләне...

Тотош уҡырға 54

Башҡортостанда Милли мираҫтың дәүләт реестры тураһында закон ҡабул ителде

Башҡортостанда Милли мираҫтың дәүләт реестры тураһында закон ҡабул ителде 24.04.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостанда Милли мираҫтың дәүләт реестры тураһында закон ҡабул ителде...

Тотош уҡырға 57

Владимир Путин хәрби хеҙмәткә саҡырыу тураһында законға үҙгәрештәр индерҙе

Владимир Путин хәрби хеҙмәткә саҡырыу тураһында законға үҙгәрештәр индерҙе 22.04.2025 // Сәйәсәт

Владимир Путин хәрби хеҙмәткә саҡырыу тураһында законға үҙгәрештәр индерҙе...

Тотош уҡырға 63

Башҡортостан Башлығы муниципалитеттарҙа кадрҙар тәғәйенләү тураһында белдерҙе

Башҡортостан Башлығы муниципалитеттарҙа кадрҙар тәғәйенләү тураһында белдерҙе 21.04.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостан Башлығы муниципалитеттарҙа кадрҙар тәғәйенләү тураһында белдерҙе...

Тотош уҡырға 66

Радий Хәбиров Өфөнөң элекке мэры Павел Качкаевҡа юғары дәүләт наградаһын тапшырҙы

Радий Хәбиров Өфөнөң элекке мэры Павел Качкаевҡа юғары дәүләт наградаһын тапшырҙы 21.04.2025 // Сәйәсәт

Радий Хәбиров Өфөнөң элекке мэры Павел Качкаевҡа юғары дәүләт наградаһын тапшырҙы...

Тотош уҡырға 59

Башҡортостан Башлығы милли диаспора вәкилдәре менән осрашты

Башҡортостан Башлығы милли диаспора вәкилдәре менән осрашты 18.04.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостан Башлығы милли диаспора вәкилдәре менән осрашты...

Тотош уҡырға 63

Сибай ҡалаһы мэры тәғәйенләнде

Сибай ҡалаһы мэры тәғәйенләнде 17.04.2025 // Сәйәсәт

Сибай ҡалаһы мэры тәғәйенләнде...

Тотош уҡырға 61

Әбйәлил районы башлығы отставкаға китте

Әбйәлил районы башлығы отставкаға китте 16.04.2025 // Сәйәсәт

Әбйәлил районы башлығы отставкаға китте...

Тотош уҡырға 56

Бөрө районы башлығы отставкаға сыҡты

Бөрө районы башлығы отставкаға сыҡты 15.04.2025 // Сәйәсәт

Бөрө районы башлығы отставкаға сыҡты...

Тотош уҡырға 69

Радий Хәбиров республикала «Үлемһеҙ полк» акцияһын әҙерләргә ҡушты

Радий Хәбиров республикала «Үлемһеҙ полк» акцияһын әҙерләргә ҡушты 14.04.2025 // Сәйәсәт

Радий Хәбиров республикала «Үлемһеҙ полк» акцияһын әҙерләргә ҡушты...

Тотош уҡырға 55