Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Власть Төп Законға ярашлы эшләргә тейеш
Ун һигеҙ йыл элек 12 декабрҙә Рәсәйҙең яңы Төп Законы ҡабул ителде
Конституция ябай булмаған сәйәси шарттарҙа эшләнде. Был хәл ил өсөн ошо мөһим документтың йөкмәткеһендә сағылмай ҡалманы. РСФСР халыҡ депутаттарының I съезы 1990 йылда Рәсәйҙең яңы Конституцияһы проектын эшләү бурысын ҡуйҙы. 1991 йылдың октябрендә Президент Борис Ельцин тәүге проектты Рәсәй халыҡ депутаттарының V съезында тикшереүгә сығарҙы. Әммә документ ҡабул ителмәне. 1992 йылдың апрелендә уҙғарылған VI съезда ла проект кире ҡағылды, уның тексына Рәсәй Федератив дәүләте төҙөлөшөнөң төп принциптарын билдәләгән Федератив договорҙы индерергә тәҡдим ителде. Әммә республика вәкилдәре әйткән иҫкәрмәләрҙең береһе лә проектта иҫәпкә алынманы.
1993 йылдың 25 апрелендә үткәрелгән Бөтә Рәсәй референдумы ошо мәсьәләләрҙе күтәрҙе. Әммә ул да илдәге конституцион көрсөктө еңеп сығыуға булышлыҡ итмәне. Хәлдән сығыу юлын эҙләп, Президент Төп Закондың альтернатив проектын тәҡдим итте. Оппозиция уны “монархия” һәм “авторитар” Конституция тип атаны. 1993 йылдың йәйендә Конституция кәңәшмәһе саҡырылды. Ул проектҡа ҡайһы бер тәҡдимдәрен индерҙе, билдәле бер килешеүҙәргә өлгәште. Әммә илдең Юғары Советы был документты хуплауҙан баш тартты. Ҡаршылыҡ һөҙөмтәһендә киҫкен сәйәси көрсөк тыуҙы. Халыҡ депутаттары съезы таратылды. Конституцияның тулы проекты 1993 йылдың 12 декабрендә уҙғарылған Бөтә Рәсәй референдумында ҡабул ителде.
Яңы Конституция юғары дәүләт власы органдары структураһын ярайһы уҡ үҙгәртте. Унда власты айырыу принциптары нығытылды. Төп Закон Рәсәй Президентын дәүләт башлығы тип иғлан итә һәм уға Конституцияны, кешенең һәм граждандың хоҡуҡтарын һәм азатлыҡтарын яҡлау, Рәсәй Федерацияһының суверенитетын, бойондороҡһоҙлоғон, дәүләттең бөтөнлөгөн һаҡлау, дәүләт власы органдарының эшмәкәрлеген һәм үҙ-ара бәйләнешен тәьмин итеү бурысын йөкмәтә. Конституцияға ярашлы кешенең хоҡуҡтары һәм азатлыҡтары иң юғары ҡиммәт булып тора, һәм дәүләт уны яҡларға бурыслы. Рәсәйҙең ғәмәлдәге Конституцияһы башҡаларынан айырмалы идеологик һәм сәйәси күп төрлөлөктө, шәхси милекте таный.
Төп документ Рәсәй дәүләтенең федератив ҡоролошон нығытты. Уның тәүге статьяһы Рәсәйҙе демократик федератив хоҡуҡи дәүләт тип иғлан итә. 11-се статьяһында, Рәсәй Федерацияһы һәм уның субъекттарының власть органдары араһындағы хакимиәт даирәһен һәм вәкәләттәрҙе айырыу Конституция, Федератив һәм башҡа договорҙар менән тормошҡа ашырыла, тип билдәләнә.
Конституцияның төп тәғәйенләнеше шунда: ул дәүләт тормошоноң төп ҡағиҙәләрен билдәләргә тейеш. Әммә гарантиялар биреү генә аҙ. Власть үҙенең сәйәсәтен һәм эшмәкәрлеген Төп Закон менән яраштырып, йәмғиәт алдындағы яуаплылығын даими тойорға бурыслы.
Л. ДӘҮЛИЕВА.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Өфөлә Владимир Жириновский урамы барлыҡҡа килә

Өфөлә Владимир Жириновский урамы барлыҡҡа килә 14.11.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостандың баш ҡалаһы урамдарының береһенә билдәле сәйәсмән Владимир Жириновский исеме...

Тотош уҡырға 3

Юрий Иванов – Бөрө ҡалаһы мэры вазифаһын башҡарыусы

Юрий Иванов – Бөрө ҡалаһы мэры вазифаһын башҡарыусы 03.09.2025 // Сәйәсәт

Юрий Иванов – Бөрө ҡалаһы мэры вазифаһын башҡарыусы...

Тотош уҡырға 2

Башҡортостан Башлығы кадрҙар тәғәйенләү тураһында белдерҙе

Башҡортостан Башлығы кадрҙар тәғәйенләү тураһында белдерҙе 02.09.2025 // Сәйәсәт

Конкурс процедураларынан һуң Башҡортостанда Көйөргәҙе һәм Әбйәлил райондары хакимиәт башлыҡтары эш...

Тотош уҡырға 13

Радий Хәбиров Красный Луч ҡалаһы мәктәбендә булды

Радий Хәбиров Красный Луч ҡалаһы мәктәбендә булды 01.09.2025 // Сәйәсәт

Республика Луганск Халыҡ Республикаһындағы ҡаланы шефлыҡҡа алды һәм унда социаль объекттарҙы...

Тотош уҡырға 19

Немец журналы Путин хөрмәтенә көмөш тәңкә сығарған

Немец журналы Путин хөрмәтенә көмөш тәңкә сығарған 28.08.2025 // Сәйәсәт

Сувенирҙың тасуирламаһында Рәсәй президенты көнбайыш мейнстримын еңеүсе тиелә....

Тотош уҡырға 41

Башҡортостан делегацияһы «Иннопром. Беларусь» күргәҙмәһендә ҡатнаша

Башҡортостан делегацияһы «Иннопром. Беларусь» күргәҙмәһендә ҡатнаша 27.08.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостан делегацияһы «Иннопром. Беларусь» күргәҙмәһендә ҡатнаша...

Тотош уҡырға 41

Башҡортостан наркокурьерҙар өсөн яуаплылыҡ йәшен кәметергә тәҡдим итә

Башҡортостан наркокурьерҙар өсөн яуаплылыҡ йәшен кәметергә тәҡдим итә 26.08.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостан наркокурьерҙар өсөн яуаплылыҡ йәшен кәметергә тәҡдим итә...

Тотош уҡырға 47

Оскар Ситдиҡов Башҡортостан Башлығы ярҙамсыһы итеп тәғәйенләнде

Оскар Ситдиҡов Башҡортостан Башлығы ярҙамсыһы итеп тәғәйенләнде 25.08.2025 // Сәйәсәт

Оскар Ситдиҡов Башҡортостан Башлығы ярҙамсыһы итеп тәғәйенләнде...

Тотош уҡырға 50

Радий Хәбиров республика халҡын Рәсәй флагы көнө менән ҡотланы
Радий Хәбиров республика халҡын Рәсәй флагы көнө менән ҡотланы
Республикала енәйәт ҡылған мигранттарға илгә инеүҙе сикләргә тәҡдим иттеләр

Республикала енәйәт ҡылған мигранттарға илгә инеүҙе сикләргә тәҡдим иттеләр 22.08.2025 // Сәйәсәт

Рәсәйҙә быға тиклем айырыуса ауыр енәйәттәр өсөн хөкөм ителгән мигранттарға илгә инеүҙе сикләүҙәре...

Тотош уҡырға 47

Башҡортостандың 43 муниципаль районына 95 йыл тулды

Башҡортостандың 43 муниципаль районына 95 йыл тулды 20.08.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостандың 43 муниципаль районына 95 йыл тулды...

Тотош уҡырға 54