Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Власть Төп Законға ярашлы эшләргә тейеш
Ун һигеҙ йыл элек 12 декабрҙә Рәсәйҙең яңы Төп Законы ҡабул ителде
Конституция ябай булмаған сәйәси шарттарҙа эшләнде. Был хәл ил өсөн ошо мөһим документтың йөкмәткеһендә сағылмай ҡалманы. РСФСР халыҡ депутаттарының I съезы 1990 йылда Рәсәйҙең яңы Конституцияһы проектын эшләү бурысын ҡуйҙы. 1991 йылдың октябрендә Президент Борис Ельцин тәүге проектты Рәсәй халыҡ депутаттарының V съезында тикшереүгә сығарҙы. Әммә документ ҡабул ителмәне. 1992 йылдың апрелендә уҙғарылған VI съезда ла проект кире ҡағылды, уның тексына Рәсәй Федератив дәүләте төҙөлөшөнөң төп принциптарын билдәләгән Федератив договорҙы индерергә тәҡдим ителде. Әммә республика вәкилдәре әйткән иҫкәрмәләрҙең береһе лә проектта иҫәпкә алынманы.
1993 йылдың 25 апрелендә үткәрелгән Бөтә Рәсәй референдумы ошо мәсьәләләрҙе күтәрҙе. Әммә ул да илдәге конституцион көрсөктө еңеп сығыуға булышлыҡ итмәне. Хәлдән сығыу юлын эҙләп, Президент Төп Закондың альтернатив проектын тәҡдим итте. Оппозиция уны “монархия” һәм “авторитар” Конституция тип атаны. 1993 йылдың йәйендә Конституция кәңәшмәһе саҡырылды. Ул проектҡа ҡайһы бер тәҡдимдәрен индерҙе, билдәле бер килешеүҙәргә өлгәште. Әммә илдең Юғары Советы был документты хуплауҙан баш тартты. Ҡаршылыҡ һөҙөмтәһендә киҫкен сәйәси көрсөк тыуҙы. Халыҡ депутаттары съезы таратылды. Конституцияның тулы проекты 1993 йылдың 12 декабрендә уҙғарылған Бөтә Рәсәй референдумында ҡабул ителде.
Яңы Конституция юғары дәүләт власы органдары структураһын ярайһы уҡ үҙгәртте. Унда власты айырыу принциптары нығытылды. Төп Закон Рәсәй Президентын дәүләт башлығы тип иғлан итә һәм уға Конституцияны, кешенең һәм граждандың хоҡуҡтарын һәм азатлыҡтарын яҡлау, Рәсәй Федерацияһының суверенитетын, бойондороҡһоҙлоғон, дәүләттең бөтөнлөгөн һаҡлау, дәүләт власы органдарының эшмәкәрлеген һәм үҙ-ара бәйләнешен тәьмин итеү бурысын йөкмәтә. Конституцияға ярашлы кешенең хоҡуҡтары һәм азатлыҡтары иң юғары ҡиммәт булып тора, һәм дәүләт уны яҡларға бурыслы. Рәсәйҙең ғәмәлдәге Конституцияһы башҡаларынан айырмалы идеологик һәм сәйәси күп төрлөлөктө, шәхси милекте таный.
Төп документ Рәсәй дәүләтенең федератив ҡоролошон нығытты. Уның тәүге статьяһы Рәсәйҙе демократик федератив хоҡуҡи дәүләт тип иғлан итә. 11-се статьяһында, Рәсәй Федерацияһы һәм уның субъекттарының власть органдары араһындағы хакимиәт даирәһен һәм вәкәләттәрҙе айырыу Конституция, Федератив һәм башҡа договорҙар менән тормошҡа ашырыла, тип билдәләнә.
Конституцияның төп тәғәйенләнеше шунда: ул дәүләт тормошоноң төп ҡағиҙәләрен билдәләргә тейеш. Әммә гарантиялар биреү генә аҙ. Власть үҙенең сәйәсәтен һәм эшмәкәрлеген Төп Закон менән яраштырып, йәмғиәт алдындағы яуаплылығын даими тойорға бурыслы.
Л. ДӘҮЛИЕВА.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Павел Трапезников Бөрө районы башлығы итеп тәғәйенләнде

Павел Трапезников Бөрө районы башлығы итеп тәғәйенләнде 26.06.2025 // Сәйәсәт

Павел Трапезников Бөрө районы башлығы итеп тәғәйенләнде...

Тотош уҡырға 14

Башҡортостанда «Атҡаҙанған күп функциялы үҙәк хеҙмәткәре» тигән маҡтаулы исем булдырылды

Башҡортостанда «Атҡаҙанған күп функциялы үҙәк хеҙмәткәре» тигән маҡтаулы исем булдырылды 25.06.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостанда «Атҡаҙанған күп функциялы үҙәк хеҙмәткәре» тигән маҡтаулы исем булдырылды...

Тотош уҡырға 20

Республикала «Атҡаҙанған күп функциялы үҙәк хеҙмәткәре» тигән маҡтаулы исем булдырылды

Республикала «Атҡаҙанған күп функциялы үҙәк хеҙмәткәре» тигән маҡтаулы исем булдырылды 25.06.2025 // Сәйәсәт

Республикала «Атҡаҙанған күп функциялы үҙәк хеҙмәткәре» тигән маҡтаулы исем булдырылды...

Тотош уҡырға 20

Мишкә районы башлығы үҙенең отставкаһы тураһында белдерҙе

Мишкә районы башлығы үҙенең отставкаһы тураһында белдерҙе 25.06.2025 // Сәйәсәт

Мишкә районы башлығы үҙенең отставкаһы тураһында белдерҙе...

Тотош уҡырға 24

Башҡортостанда опекундарға түләүҙәр 16,6% арта

Башҡортостанда опекундарға түләүҙәр 16,6% арта 24.06.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостанда 2025 йылдың 1 июненән етем һәм ата-әсә ҡарауынан мәхрүм ҡалған балаларҙы ҡарау өсөн...

Тотош уҡырға 22

Радий Хәбиров республика делегацияһының Петербург иҡтисад форумында тәүге эш көнөнә йомғаҡ яһаны

Радий Хәбиров республика делегацияһының Петербург иҡтисад форумында тәүге эш көнөнә йомғаҡ яһаны 20.06.2025 // Сәйәсәт

Радий Хәбиров республика делегацияһының Петербург иҡтисад форумында тәүге эш көнөнә йомғаҡ яһаны...

Тотош уҡырға 30

Радий Хәбиров Петербург халыҡ-ара иҡтисад форумында республиканың төп бурыстарын атаны

Радий Хәбиров Петербург халыҡ-ара иҡтисад форумында республиканың төп бурыстарын атаны 19.06.2025 // Сәйәсәт

Радий Хәбиров Петербург халыҡ-ара иҡтисад форумында республиканың төп бурыстарын атаны...

Тотош уҡырға 30

Башҡортостан Башлығы террорҙан  һаҡланыу сараларын көсәйтергә ҡушты

Башҡортостан Башлығы террорҙан һаҡланыу сараларын көсәйтергә ҡушты 11.06.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостан Башлығы террорҙан һаҡланыу сараларын көсәйтергә ҡушты...

Тотош уҡырға 31

Рөстәм Әлимғафаров Йәрмәкәй районы башлығы итеп тәғәйенләнде

Рөстәм Әлимғафаров Йәрмәкәй районы башлығы итеп тәғәйенләнде 09.06.2025 // Сәйәсәт

Рөстәм Әлимғафаров Йәрмәкәй районы башлығы итеп тәғәйенләнде...

Тотош уҡырға 40

Республикала күп балалыларҙы эшкә урынлаштырыу тураһында закон ҡабул ителде

Республикала күп балалыларҙы эшкә урынлаштырыу тураһында закон ҡабул ителде 04.06.2025 // Сәйәсәт

Республикала күп балалыларҙы эшкә урынлаштырыу тураһында закон ҡабул ителде...

Тотош уҡырға 67

Башҡортостан буйынса Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы етәксеһе отставкаға сыҡты

Башҡортостан буйынса Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы етәксеһе отставкаға сыҡты 04.06.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостан буйынса Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы етәксеһе отставкаға сыҡты...

Тотош уҡырға 71

Путин Башҡортостан буйынса эске эштәр министрын тәғәйенләне

Путин Башҡортостан буйынса эске эштәр министрын тәғәйенләне 04.06.2025 // Сәйәсәт

Путин Башҡортостан буйынса эске эштәр министрын тәғәйенләне...

Тотош уҡырға 95