Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Һаман теремек әле
Һаман теремек әле
Үрге Йәркәй ауылы уртаһында Бөйөк Ватан һуғышы батырҙары һәм Афғанстандағы, Чечнялағы яуҙарҙа һәләк булған егеттәр иҫтәлегенә ҡуйылған обелиск бар. Ер ҡарҙан әрселгәндән алып ҡара көҙгә тиклем күҙҙең яуын алырҙай сәскәләргә күмелеп ултырған был изге урын йәш быуынға илһөйәрлек тәрбиәһе биреү сараһы ла.


Ыҫпай ғына кейенгән, оло йәштәрҙәге теремек ир-уҙаманды батырҙар аллеяһында йыш күрергә мөмкин. Бөйөк Ватан һуғышы ветераны ул. 1925 йылда Илеш районының Йөннө ауылында донъяға килгән Хәнәфи Шәһәбетдиновҡа һәм уның тиңдәштәренә һуғыштың бөтә ауырлыҡтарын үҙ иңендә татырға тура килгән.
Матур тормошҡа ниәттәр ҡороп, барлыҡ эштәрҙе башлап йөрөгән егет тыуған ауылындағы мәктәптә ете йыл белем ала. Ләкин ҡәһәрле һуғыш бөтә нәмәне селпәрәмә килтерә. Беренсе көндәрҙән үк ауылдың егеттәре үҙ теләге менән Тыуған илебеҙҙе һаҡларға китә.
– Колхоздың тракторсылары менән бергә күҙ ҡараһы кеүек һаҡлаған “ЧТЗ” тракторы ла “Бүздәк” стан­цияһынан фронтҡа оҙатылды. Шулай итеп, һәр көн ил һаҡсылары менән хушлашыуҙан башланды. Балалары, ҡатындары, әсәйҙәре, ауыл оҙата, һау ҡайтыуҙарын теләп ҡала. Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, ауылдаштарымдың күбеһе яуҙан иҫән сыға алманы. Араларында хәбәрһеҙ юғалғандары ла юҡ түгел, – тип һөйләй Хәнәфи ағай.
1942 йылдың майында һуғышҡа киткән атаһынан “Алкин лагерындағы уҡыуҙарҙан һуң һуғышҡа алынабыҙ” тигән хатынан башҡа хәбәр булмаған.
1943 йылдың 7 февралендә Хәнәфи Шәһәбет­ди­новты ла Совет Армияһына хеҙмәткә саҡыралар. Ауылдан ете кешене Ырымбур өлкәһендәге “Платовка” стан­цияһына яҡын урынлашҡан Красный Холм пехота училищеһына тәғәйенләйҙәр. Курсант погондары таҡ­ҡандан һуң, күнекмәләр башлана. Хәрби уҡыу серҙәрен үҙләштергәс, Күлтүбән хәрби часына күсерәләр. Ике айҙан Башҡортостандың Алкин хәрби часына ҡайта­ралар.
– Унда урынлашҡан 32-се миномет уҡыу полкында бер аҙ шөғөлләнгәндән һуң, имтихан тоттоҡ. Миңә сержант дәрәжәһе бирҙеләр һәм 40-сы уҡсылар полкының отделение командиры итеп тәғәйенләнеләр. 1943 йылдың сентябрь баштарында беҙҙе фронтҡа оҙаттылар, – тип хәтер йомғағын һүтә һуғыш һәм хеҙмәт ветераны. – Поезда Ворошиловградҡа тиклем барғандан һуң, йәйәүләп Көн­байышҡа табан юл тоттоҡ. Ул ваҡытта беҙ, 17-18 йәше лә тул­маған егеттәр, Украинаның Красноар­мейск, Абросимовка утар­ҙарын илбаҫарҙарҙан азат итеүҙә ҡатнаштыҡ. Бигерәк тә Украинаның Макеевка, Горловка, Сталино (Донбасс) ҡалалары өсөн барған алыштар иҫтә ҡалған. Мариуполде азат иткәндә, көстәр тигеҙ булмау сәбәпле, ҡала әле немецтар, әле совет ғәскәрҙәре ҡу­лына күсте. Ҡаты яраландым, һәм мине Свердловск ҡалаһы госпиталенә оҙат­тылар. Һуңынан Гру­зияның Сталинир ҡалаһындағы госпиталдә 7 ай дауаланырға тура килде.
1944 йылдың октябрендә Ставрополь ҡалаһындағы 10-сы кавалерия корпусына кавалерист итеп билдәләйҙәр Хәнәфиҙе. Шул уҡ часта ауылдашы Әбүзәр Әхкәмов та була, һәм артабан улар хәрби хеҙмәт юлын бергә дауам итә. 1945 йылдың апрелендә уларҙың часын Венгрияға оҙаталар. Еңеү көнөн шунда ҡаршылай һалдаттар.
Шулай ҙа фронт юлдары тамамланмай әле. Яҙмыш уны йыраҡ Көнсығыштағы, Биробиджан, Владивосток, Көньяҡ Сахалин тарафтарында, Курил Хокайдо утрауҙары янындағы Япония ерҙәрендә барған бәрелеш­тәрҙә лә ҡатнашырға мәжбүр итә. Шулай итеп, Хәнәфи Шәһәбетдиновҡа 1949 йылда ғына тыуған яҡтарына ҡайтырға насип була. Туған колхозында бер йыл эшләгәс, Стәрлетамаҡ ҡалаһында ауыл хужалығы етәкселәре әҙерләү мәктәбендә уҡый, аҙаҡ агроном булып 18 йыл хеҙмәт итә. Ул эшләгән осорҙа игенселектәге ҙур хеҙмәт күрһәткестәре өсөн Карл Маркс исемендәге колхоз күп тапҡыр күсмә Ҡыҙыл байраҡ менән бүләкләнә. Йөннө ауылы янында ғына 50 гектар майҙанлы емеш-еләк баҡсаһына нигеҙ һалынып, 25 гектарҙа алмағас, 7 гектарҙа ҡарағат, 5 гектарҙа сейә, ә ҡалған урындарҙа ҡара миләш, ер еләге ултыртыла. Быларҙың барыһы ла — йәш агрономдың тынғыһыҙ хеҙмәте һөҙөмтәһе. Аҙаҡ хаҡлы ялға сыҡҡансы Хәнәфи ағай район дәүләт страховкалау инспекцияһының етәксеһе була. Оҫталығы, намыҫлы хеҙмәте һәр саҡ лайыҡлы баһалана.
Тыуған илдең азатлығы хаҡына барған һуғышта күрһәткән батыр­лыҡтары өсөн бирелгән орден-миҙалдарын бик ҡәҙер­ләп һаҡлай яугир Шәһәбетдинов. Ә тыныс тормоштағы хеҙмәттәрен баһала­ған маҡтау ҡағыҙҙары, данлы исемдәре тура­һында һүҙ сыҡһа: “Уңыштарым — кол­лективтағы хеҙмәттәштәремдең ты­рыш­лығы, уларҙың өлөшө күберәк”, – ти, артыҡ маҡтағанды, айырып үҙе ту­раһында һөйләгәнде яратмай. Хәрә­кәтсән, хәтере яҡшы, ҡул ҡаушырып ултырыуҙың ни икәнен дә белмәй ул. Тыл ветераны Фәниә апай (мәрхүмә) менән ике ҡыҙ һәм бер ул үҫтереп, бөтәһенә лә юғары белем алырға ярҙам итеп, оло тормош юлына сығар­ҙылар. Балалары ла үҙҙәре кеүек уңған, тырыш. Ейәндәре, ейәнсәрҙәре Ҡазандан, Себер, Санкт-Петербург яҡтарынан ҡайтҡас та, туп-тура олатайҙарының хәлен белергә килә.
Хәнәфи Шәһәбетдинов – мәктәп уҡыусыларының да көтөп алған ҡунағы. Класс сәғәттәрендә ул йыш сығыш яһай. Бай шәжәрәһен төҙөп, үҙе иҫән саҡта туған-тыумасаһының нәҫел ептәрен нығытырға ла тырыша уҙаман.
Көнһылыу НАСРЕТДИНОВА,
Башҡортостандың атҡаҙанған уҡытыусыһы.






Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 103

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 458

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 991

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 900

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 2 661

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 248

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 567

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 966

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 438

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 517

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 341

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 526