Алдымда Әхмәт Сөләймәновтың 2003 йылда нәшер ителгән “Йондоҙҙарҙан шағир йылынған” тигән йыйынтығы ята. Ул шағир һәм прозаик, сатирик һәм юморист, Ишембай районының Кинйәбулат ауылы егете Риф Мифтаховтың ижади портретын байҡауға арналған.

Авторҙың әйтеүенсә, Риф үҙенең ижад юлын етенсе класта уҡығанда уҡ башлаған икән. Хатта ул саҡтағы Маҡар районының “Алға” гәзитендә бер шәлкем шиғырҙарын баҫтырып сығарыуға ла өлгәшә. Артабан Өфөләге “Пионер” журналына юл яра башлай. Әммә Башҡорт дәүләт университетына уҡырға ингәс, ижады туҡталып ҡала, сөнки студенттар төркөмөндә Тимер Йосопов, Ирек Кинйәбулатов кеүек күптән ҡәләм тибрәткән егеттәр аҙ булмай, һәм Риф бер аҙға баҙап ҡала ла, шиғырҙарын ситкә ҡуйып, уҡыуға етди тотона. Әммә ижад ҡомарынан бөтөнләйгә баш тартмай, эстән уйлап йөрөгән шиғырҙары, үҙе әйтмешләй, “мыжғый башлай, тынғы бирмәй һәм йәнә ҡәләмгә тотонорға мәжбүр итә”. Студент йылдарында Риф күберәк үҙешмәкәр сәнғәт түңәрәгенең әүҙем етәксеһе булараҡ таныла, һәм университеттағы бер генә концерт та тип әйтерлек уның ҡатнашлығынан башҡа үтмәй. Ул — концерттарҙың художество етәксеһе лә, алып барыусыһы ла. Шунда Риф бер хәйлә уйлап таба: сираттағы концерт сығышын иғлан иткән арала үҙенең шиғырҙарын да ишеттереп ала. Тамашасылар кемдең шиғыры тип төпсөнә башлаһа, мут ҡына йылмая ла “ниндәйҙер үҙешмәкәр йәш шағир” тип һүҙҙе икенсегә бора. Ә шиғыр күптәргә оҡшай, ҡабат-ҡабат уҡыуын һорайҙар. Шулай итеп, Рифебеҙ әкрен генә үҙ шиғырҙарын студенттарҙың ҡолағына һеңдерә. Тимәк, шиғырҙары уларға оҡшай, тимәк, шағирҙар араһында ул да төшөп ҡалғандарҙан түгел.
Университетты тамамлағас та, артыҡ асылып китмәй Риф, тыуған яҡтарына уҡытырға ҡайта, урта мәктәптә уҡыу-уҡытыу бүлеге мөдире вазифаһын башҡара. Матбуғатта шиғырҙарын баҫтырырға ла ашҡынып бармай, әлегә, урыҫ әйтмешләй, “өҫтәлгә эшләһә лә”, мул ғына түл йыйып ала. Тик Өфөгә йәнә килеп Башҡортостан китап нәшриәтендә, артабан “Совет Башҡортостаны” гәзитендә эш башлағас ҡына, үҙендә көс, дәрт, ышаныс тоя, шиғриәт күктәрендә осор өсөн талант толпарын эйәрләргә, йүгәнләргә тотона. Һәм бына күптәр өсөн көтөлмәгән тәүге ҡарлуғасын осора. Бөйөк Ватан һуғышында башын һалған Фәтхрахман ағаһының яҡты иҫтәлегенә арналған “Өскөл хаттар” шиғырҙар йыйынтығы 1972 йылда донъя күрә. Тәүге уңыштан һуң Кинйәбулат егете тағы ла дәртләнеп китә һәм, йылдар сылбырына эйәреп, бер-бер артлы “Тормош ағасы”, “Уртаҡлашыр серҙәр”, “Ябай мөғжизә”, “Батыр егет — ил күрке”, “Йән атыу”, “Илаһи мәл”, “Арғымаҡ сапһын оҙаҡ”, “Саҡма осҡондары” кеүек шиғыр, поэма, йырҙар йыйынтыҡтарын, “Күҙ йәштәре”, “Ғишыҡ тотоу — ут йотоу” кеүек повесть, сатирик хикәйәләрен нәшер итергә өлгөрә. Бынан тыш, Мәскәүҙә лә “Простое чудо” тигән шиғырҙар йыйынтығы, Исмәғил Мәхмүтов менән берлектә мәшһүр мәрхүм йырсы, яҡташы Венер Килмөхәмәтов хаҡында “Недопетая песня” китабын да сығарҙы.
Шуны ла әйтмәксемен: Риф лирик, сатирик шағир ғына түгел, бәлки йырсы-шағир ҙа. Уның “Ауылымдан киткән алтмыш егет”, “Көҙгө сәскәләр”, “Бары бер һүҙ генә”, “Күңел моңо”, “Һағындыра бит ул тыуған яҡ” һәм башҡа йырҙары бөгөн дә репертуарҙан төшмәгән.
Риф Мифтаховтың иң ҙур гражданлыҡ батырлығын да әйтмәй китеү мөмкин түгел. Башҡорт әҙәбиәтендә ул иң тәүгеләрҙән мәшһүр шағир Рәшит Назаровтың исемен күтәреп сыға һәм күп йыллыҡ эҙләнеүҙәре һөҙөмтәһендә ике томлыҡ лирик шиғырҙарын, драматик әҫәрҙәрен нәшер итеүгә өлгәшә. Эйе, ауыр, бик ауыр йөк ала “гадугым” елкәһенә һәм уны бер кем дә көсләп таҡмай, ә үҙ белдеге, үҙ инициативаһы менән башлай был эште, тауҙай ауырлыҡтарҙы, ҡаршылыҡтарҙы еңеп, емереп бер үҙе намыҫ менән башҡарып сыға, Рәшит Назаровҡа Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһын бирҙертеүгә өлгәшә.
Тик шуныһы ғәжәп: халыҡ хәтерендә һеңеп ҡалған күпме генә әҫәр яҙмаһын, исемдәрен мәңгеләштермәһен, Риф үҙе тураһында ғына ҡайғырта, үҙ яғын ҡайыра белмәне. Дан, шөһрәт артынан да ҡыумай, бәғзе берәүҙәр һымаҡ, исем, бүләк, награда ла һорап йөрөмәй һәм, иманым камил, йөрөмәйәсәк тә. Тәбиғәте, холҡо шулай, намыҫы, баҫалҡылығы ҡушмай.
Ошо йәһәттән Марат Кәримовтың әйткән һүҙҙәре иҫкә төштө. “Риф Мифтахов терһәге менән юл ярып бара торған кеше түгел, — тип яҙғайны ул “Ағиҙел” журналының 1999 йылдың 3-сө һанында сыҡҡан “Мин һоҡланам һинең талантыңа” тигән мәҡәләһендә — Ул, тормоштоң ваҡ-төйәгенә, ығы-зығыһына ҡул һелтәп, шиғриәт күгендә йәшәй, бына тигән лирик шиғырҙар ижад итә, дан-шөһрәт артынан ҡыумай”.
Хаҡ һүҙҙәр. Риф үҙе, әлеге лә баяғы, шул баҫалҡылығына барып, терһәге менән юл ярмаһа ла, беҙ, уның ҡәләмдәштәре, ярырға тейеш ул юлды. Риф Мифтахов — Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһына лайыҡ шәхес. Тәҡдимемде Башҡортостан Яҙыусылар союзы ла, ул эшләп киткән “Һәнәк” журналы, “Башҡортостан” гәзите, Зәйнәб Биишева исемендәге Башҡортостан “Китап” нәшриәте дәүләт унитар предприятиеһы коллективтары ла, яҡташтары — Ишембай районы халҡы ла хуплар, комиссияға үҙ тәҡдимдәрен ебәрер, тигән уйҙамын.