Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Тәржемәһе лә шомға һала
Рәсәйҙә 2025 йылға тиклем ҡабул ителгән дәүләт милли сәйәсәт стратегияһының III.21."е" пунктындағы дүртенсе абзацҡа күҙ һалғанда, власть йәмғиәттең мәҙәниәт, тел йәһәтенән төрлөлөгөн һаҡлау, үҫтереү өсөн ике һәм бер нисә телдә белем биреүҙе маҡсат итеп ҡуя.

Был иң тәүҙә юғары уҡыу йорттарына ҙур бурыс йөкмәтә. Мәҫәлән, беҙҙең республикала йәштәрҙе төрлө һөнәргә өйрәткәндә башҡорт телен дә ҡулланыу мөһим. Шулай эшләгәндә, мәктәптә туған телебеҙҙе уҡытыу үҙенән-үҙе яйға һалынасаҡ. 2025 йылға тиклем башланғыс белем генә бирерлек кимәлгә төшмәҫкә ине.
Туған телдә белем биреүҙе ғаризаға нигеҙләнеп эшләргә ниәтләнәләр. Былай ҡыланыу — милләт вәкилен түбәнһетеү түгелме? Кешене туған теленән, рухиәттән шулай мыҫҡыл итеп, мәжбүри баш тарттырыу — яфалауҙың бер төрө. Был йәмғиәтебеҙҙең нигеҙен ҡаҡшата.
Наркомания, эскелек, баланан баш тартыу, суицид кеүек күренештәр ҙә туған телгә “йоҙаҡ һалғандан” хасил була. Тамырынан, мәҙәниәтенән айырылған шәхес урам тәьҫирендә ҡала. Унда һине һаҡларға әсә рухы юҡ, ҡанундар башҡаса. Иманым камил: әле бер кем дә башҡортса белгәненә үкенмәй. Күпме тел өйрәнәһең, күңел даирәң, донъяға ҡарашың шунса кимәлдә киңәйә бара. Ә туған телен ҡәҙерләмәгән кеше башҡаларҙыҡын да яратмай ул.
Милли стратегияла дөрөҫлөккә тап килмәгән урындар ҙа бар, был инде документтың ҡиммәтен төшөрә. Әйтәйек, II.10-сы пунктта яҙылғанса, Рәсәй Федерацияһында 277 тел һәм диалект ҡулланыла, 30 телдә белем бирелә, 59 тел өйрәнелә һәм башҡалар. Мин, мәҫәлән, тулыһынса башҡорт телендә уҡытылған бер мәғариф учреждениеһын да белмәйем. Ниндәй 30 телдә һәм ҡайҙа бирәләр икән бындай белемде? Быға ышанған осраҡта ла, бүтән халыҡтарҙың балалары йә бөтөнләй наҙан, йә урыҫ телендә генә уҡып, әсә теле тәрбиәһенән айырылған булып сыға.
"Стратегия" һүҙенең мәғәнәһе С.И. Ожеговтың, шулай уҡ урыҫ-башҡорт, урыҫ-татар һүҙлектәрендә тура мәғәнәлә — "һуғышты алып барыу оҫталығы", күсмә мәғәнәлә "ижтимағи, сәйәси көрәшкә етәкселек итеү оҫталығы" тип аңлатылыуы тағы ла ҙурыраҡ шомға һала. Тормошобоҙҙо һуғыш терминын ҡулланып ҡайғыртыу уяу булырға саҡырғандай. Бындай юл менән халыҡтар араһында дуҫлыҡ урынлаштырып булмай. ЮНЕСКО тарафынан яҡлау тапҡан башҡорт телен һаҡлау һәм үҫтереү — юғары мәҙәнилек билдәһе.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Тыныслыҡ, бер-береңә ихтирам тантанаһы

Тыныслыҡ, бер-береңә ихтирам тантанаһы 31.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Башҡорт, татар, тажик, үзбәк, ҡырғыҙ, ҡаҙаҡ, төркмән, азербайжан... Республикабыҙҙа йәшәгән төрлө...

Тотош уҡырға 3 038

50 мең һум кемдә?

50 мең һум кемдә? 31.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

“Урал аръяғы тауышы” йыр-моң конкурсының еңеүсеһе билдәле булды. Ул – 15 йәшлек Сибай ҡыҙы...

Тотош уҡырға 2 932

Ейәнсуралар йәшлеккә алып ҡайтты...

Ейәнсуралар йәшлеккә алып ҡайтты... 30.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Республикабыҙҙа театрҙар фестиваль-марафоны дауам итә. Ошо көндәрҙә штандарт йылайырҙарҙан...

Тотош уҡырға 2 426

Йондоҙ ниңә юғалған?

Йондоҙ ниңә юғалған? 30.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Ҡазандағы Дан аллеяһынан Хәниә Фәрхиҙең хәтер йондоҙо юғалған....

Тотош уҡырға 1 585

"Тамаша-2019": кемдәр еңеүсе?

"Тамаша-2019": кемдәр еңеүсе? 29.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Бөрйән районында Башҡортостандың 100 йыллығына, Театр йылына арналған “Тамаша-2019” фестивале үтте....

Тотош уҡырға 1 381

25 йылдың иң яҡшыһы...

25 йылдың иң яҡшыһы... 29.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Ике йыллыҡ тынлыҡтан һуң Байегет йәнә концерт ҡуймаҡсы....

Тотош уҡырға 1 697

Сәхнә яратһаң, бында кил!

Сәхнә яратһаң, бында кил! 29.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре ошонда сыныға....

Тотош уҡырға 1 430

Сыйырсыҡтар ҡайтып ҡуныр...

Сыйырсыҡтар ҡайтып ҡуныр... 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Уҡыусыларҙың яҙғы каникулы булыуға ҡарамаҫтан, Сибай һынлы сәнғәт мәктәбендә оҫталыҡ дәрестәре...

Тотош уҡырға 1 482

Баймаҡтың “Ҡояшлы сәхнә донъяһы”

Баймаҡтың “Ҡояшлы сәхнә донъяһы” 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Халыҡ-ара театр көнө уңайынан Баймаҡ үҙәк китапханаһында “Ҡояшлы сәхнә донъяһы” исемле фотокүргәҙмә...

Тотош уҡырға 1 292

Зәйнетдиндең үҙ лейблы буласаҡ

Зәйнетдиндең үҙ лейблы буласаҡ 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Йыр-моңға ла, бейеүгә лә берҙәй маһир, ундан ашыу музыка ҡоралында оҫта уйнаған, башҡорт...

Тотош уҡырға 1 387

Ҡурсаҡ театры яңыра

Ҡурсаҡ театры яңыра 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры, ниһайәт, капиталь ремонтланасаҡ һәм уға яңы төкәтмә төҙөйәсәктәр....

Тотош уҡырға 1 287

Сәнғәтте яратҡандар

Сәнғәтте яратҡандар 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Профессиональ сәнғәткә хеҙмәт итеүселәрҙе берләштергән байрам булараҡ һәр ижади коллектив өсөн...

Тотош уҡырға 1 519