Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Тәржемәһе лә шомға һала
Рәсәйҙә 2025 йылға тиклем ҡабул ителгән дәүләт милли сәйәсәт стратегияһының III.21."е" пунктындағы дүртенсе абзацҡа күҙ һалғанда, власть йәмғиәттең мәҙәниәт, тел йәһәтенән төрлөлөгөн һаҡлау, үҫтереү өсөн ике һәм бер нисә телдә белем биреүҙе маҡсат итеп ҡуя.

Был иң тәүҙә юғары уҡыу йорттарына ҙур бурыс йөкмәтә. Мәҫәлән, беҙҙең республикала йәштәрҙе төрлө һөнәргә өйрәткәндә башҡорт телен дә ҡулланыу мөһим. Шулай эшләгәндә, мәктәптә туған телебеҙҙе уҡытыу үҙенән-үҙе яйға һалынасаҡ. 2025 йылға тиклем башланғыс белем генә бирерлек кимәлгә төшмәҫкә ине.
Туған телдә белем биреүҙе ғаризаға нигеҙләнеп эшләргә ниәтләнәләр. Былай ҡыланыу — милләт вәкилен түбәнһетеү түгелме? Кешене туған теленән, рухиәттән шулай мыҫҡыл итеп, мәжбүри баш тарттырыу — яфалауҙың бер төрө. Был йәмғиәтебеҙҙең нигеҙен ҡаҡшата.
Наркомания, эскелек, баланан баш тартыу, суицид кеүек күренештәр ҙә туған телгә “йоҙаҡ һалғандан” хасил була. Тамырынан, мәҙәниәтенән айырылған шәхес урам тәьҫирендә ҡала. Унда һине һаҡларға әсә рухы юҡ, ҡанундар башҡаса. Иманым камил: әле бер кем дә башҡортса белгәненә үкенмәй. Күпме тел өйрәнәһең, күңел даирәң, донъяға ҡарашың шунса кимәлдә киңәйә бара. Ә туған телен ҡәҙерләмәгән кеше башҡаларҙыҡын да яратмай ул.
Милли стратегияла дөрөҫлөккә тап килмәгән урындар ҙа бар, был инде документтың ҡиммәтен төшөрә. Әйтәйек, II.10-сы пунктта яҙылғанса, Рәсәй Федерацияһында 277 тел һәм диалект ҡулланыла, 30 телдә белем бирелә, 59 тел өйрәнелә һәм башҡалар. Мин, мәҫәлән, тулыһынса башҡорт телендә уҡытылған бер мәғариф учреждениеһын да белмәйем. Ниндәй 30 телдә һәм ҡайҙа бирәләр икән бындай белемде? Быға ышанған осраҡта ла, бүтән халыҡтарҙың балалары йә бөтөнләй наҙан, йә урыҫ телендә генә уҡып, әсә теле тәрбиәһенән айырылған булып сыға.
"Стратегия" һүҙенең мәғәнәһе С.И. Ожеговтың, шулай уҡ урыҫ-башҡорт, урыҫ-татар һүҙлектәрендә тура мәғәнәлә — "һуғышты алып барыу оҫталығы", күсмә мәғәнәлә "ижтимағи, сәйәси көрәшкә етәкселек итеү оҫталығы" тип аңлатылыуы тағы ла ҙурыраҡ шомға һала. Тормошобоҙҙо һуғыш терминын ҡулланып ҡайғыртыу уяу булырға саҡырғандай. Бындай юл менән халыҡтар араһында дуҫлыҡ урынлаштырып булмай. ЮНЕСКО тарафынан яҡлау тапҡан башҡорт телен һаҡлау һәм үҫтереү — юғары мәҙәнилек билдәһе.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Башҡортостанда ҡурайсылар конкурсы еңеүсеһенә ат бүләк иттеләр

Башҡортостанда ҡурайсылар конкурсы еңеүсеһенә ат бүләк иттеләр 13.08.2025 // Мәҙәниәт

Конкурста республиканың төрлө мөйөштәренән 30-ҙан ашыу музыкант ҡатнашты....

Тотош уҡырға 0

Өфөлә III «Көҙ романтикаһы» классик музыка фестивале ойошторола

Өфөлә III «Көҙ романтикаһы» классик музыка фестивале ойошторола 07.08.2025 // Мәҙәниәт

22-24 августа Өфөнөң Совет майҙанында III «Көҙ романтикаһы» классик музыка фестивале уҙғарыла....

Тотош уҡырға 30

AY YOLA төркөмө Ҡырымдағы концертта гендер-пати үткәргән

AY YOLA төркөмө Ҡырымдағы концертта гендер-пати үткәргән 05.08.2025 // Мәҙәниәт

AY YOLA төркөмө Ҡырымдағы концертта гендер-пати үткәргән...

Тотош уҡырға 36

Башҡортостанда «Урал батыр» эпосы буйынса йәнһүрәт төшөрөлгән

Башҡортостанда «Урал батыр» эпосы буйынса йәнһүрәт төшөрөлгән 31.07.2025 // Мәҙәниәт

Йәнһүрәттең премьераһы 2 сентябрҙә Ишембай мәҙәниәт һарайында була....

Тотош уҡырға 51

Ҡурған өлкәһендә башҡорт мәҙәниәте фестивале ойошторола

Ҡурған өлкәһендә башҡорт мәҙәниәте фестивале ойошторола 31.07.2025 // Мәҙәниәт

2 августа өлкәһенең Сафакүл ауылында III «Башҡорт иле» Бөтә Рәсәй башҡорт мәҙәниәте фестивале...

Тотош уҡырға 51

Башҡортостандың халыҡ артисы Ришат Төхвәтуллин сирле балаға матди ярҙам күрһәтә

Башҡортостандың халыҡ артисы Ришат Төхвәтуллин сирле балаға матди ярҙам күрһәтә 29.07.2025 // Мәҙәниәт

Башҡортостандың халыҡ артисы Ришат Төхвәтуллин сирле балаға матди ярҙам күрһәтә...

Тотош уҡырға 47

Роберт Юлдашев Торатау янында Йәйге фестиваль ойоштора

Роберт Юлдашев Торатау янында Йәйге фестиваль ойоштора 25.07.2025 // Мәҙәниәт

7-9 августа Башҡортостанда Торатау янында «Ел моңо» йыр-бейеү фестивале ойошторола. Асыҡ һауалағы...

Тотош уҡырға 64

Салауат Юлаев һәйкәлен яңыртыу эштәре Өфөнөң махсуслаштырылған цехында башҡарыла

Салауат Юлаев һәйкәлен яңыртыу эштәре Өфөнөң махсуслаштырылған цехында башҡарыла 25.07.2025 // Мәҙәниәт

Салауат Юлаев һәйкәленә бәйле реставрация эштәре Өфө биләмәһендә махсуслаштырылған цехта башҡарыла....

Тотош уҡырға 57

Башҡортостанда журналист Вилдан Ғәлин иҫтәлегенә волейбол турниры үткәрелә

Башҡортостанда журналист Вилдан Ғәлин иҫтәлегенә волейбол турниры үткәрелә 24.07.2025 // Мәҙәниәт

Башҡортостанда республика Журналистар союзы ҡарамағындағы Советтың элекке рәйесе, «Башҡортостан»...

Тотош уҡырға 58

Өфөлә дирижер Рөстәм Сөләймәнов менән бәхилләшеү көнө һәм урыны билдәле булды

Өфөлә дирижер Рөстәм Сөләймәнов менән бәхилләшеү көнө һәм урыны билдәле булды 22.07.2025 // Мәҙәниәт

Мәҙәниәт министры Әминә Шафиҡова «Башинформ»ға хәбәр итеүенсә, уны шаршамбы, 23 июлдә, Опера һәм...

Тотош уҡырға 59

Лариса Абдуллинаға Башҡортостандың халыҡ шағиры» тигән маҡтаулы исем бирелде

Лариса Абдуллинаға Башҡортостандың халыҡ шағиры» тигән маҡтаулы исем бирелде 03.07.2025 // Мәҙәниәт

Лариса Абдуллинаға Башҡортостандың халыҡ шағиры» тигән маҡтаулы исем бирелде...

Тотош уҡырға 127

Лариса Абдуллинаға «Башҡортостандың халыҡ шағиры» тигән маҡтаулы исем бирелде

Лариса Абдуллинаға «Башҡортостандың халыҡ шағиры» тигән маҡтаулы исем бирелде 03.07.2025 // Мәҙәниәт

Лариса Абдуллинаға «Башҡортостандың халыҡ шағиры» тигән маҡтаулы исем бирелде...

Тотош уҡырға 128