Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Тәржемәһе лә шомға һала
Рәсәйҙә 2025 йылға тиклем ҡабул ителгән дәүләт милли сәйәсәт стратегияһының III.21."е" пунктындағы дүртенсе абзацҡа күҙ һалғанда, власть йәмғиәттең мәҙәниәт, тел йәһәтенән төрлөлөгөн һаҡлау, үҫтереү өсөн ике һәм бер нисә телдә белем биреүҙе маҡсат итеп ҡуя.

Был иң тәүҙә юғары уҡыу йорттарына ҙур бурыс йөкмәтә. Мәҫәлән, беҙҙең республикала йәштәрҙе төрлө һөнәргә өйрәткәндә башҡорт телен дә ҡулланыу мөһим. Шулай эшләгәндә, мәктәптә туған телебеҙҙе уҡытыу үҙенән-үҙе яйға һалынасаҡ. 2025 йылға тиклем башланғыс белем генә бирерлек кимәлгә төшмәҫкә ине.
Туған телдә белем биреүҙе ғаризаға нигеҙләнеп эшләргә ниәтләнәләр. Былай ҡыланыу — милләт вәкилен түбәнһетеү түгелме? Кешене туған теленән, рухиәттән шулай мыҫҡыл итеп, мәжбүри баш тарттырыу — яфалауҙың бер төрө. Был йәмғиәтебеҙҙең нигеҙен ҡаҡшата.
Наркомания, эскелек, баланан баш тартыу, суицид кеүек күренештәр ҙә туған телгә “йоҙаҡ һалғандан” хасил була. Тамырынан, мәҙәниәтенән айырылған шәхес урам тәьҫирендә ҡала. Унда һине һаҡларға әсә рухы юҡ, ҡанундар башҡаса. Иманым камил: әле бер кем дә башҡортса белгәненә үкенмәй. Күпме тел өйрәнәһең, күңел даирәң, донъяға ҡарашың шунса кимәлдә киңәйә бара. Ә туған телен ҡәҙерләмәгән кеше башҡаларҙыҡын да яратмай ул.
Милли стратегияла дөрөҫлөккә тап килмәгән урындар ҙа бар, был инде документтың ҡиммәтен төшөрә. Әйтәйек, II.10-сы пунктта яҙылғанса, Рәсәй Федерацияһында 277 тел һәм диалект ҡулланыла, 30 телдә белем бирелә, 59 тел өйрәнелә һәм башҡалар. Мин, мәҫәлән, тулыһынса башҡорт телендә уҡытылған бер мәғариф учреждениеһын да белмәйем. Ниндәй 30 телдә һәм ҡайҙа бирәләр икән бындай белемде? Быға ышанған осраҡта ла, бүтән халыҡтарҙың балалары йә бөтөнләй наҙан, йә урыҫ телендә генә уҡып, әсә теле тәрбиәһенән айырылған булып сыға.
"Стратегия" һүҙенең мәғәнәһе С.И. Ожеговтың, шулай уҡ урыҫ-башҡорт, урыҫ-татар һүҙлектәрендә тура мәғәнәлә — "һуғышты алып барыу оҫталығы", күсмә мәғәнәлә "ижтимағи, сәйәси көрәшкә етәкселек итеү оҫталығы" тип аңлатылыуы тағы ла ҙурыраҡ шомға һала. Тормошобоҙҙо һуғыш терминын ҡулланып ҡайғыртыу уяу булырға саҡырғандай. Бындай юл менән халыҡтар араһында дуҫлыҡ урынлаштырып булмай. ЮНЕСКО тарафынан яҡлау тапҡан башҡорт телен һаҡлау һәм үҫтереү — юғары мәҙәнилек билдәһе.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Башҡорт драма театры 105-се ижад миҙгелен япты

Башҡорт драма театры 105-се ижад миҙгелен япты 27.06.2025 // Мәҙәниәт

Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт академия драма театры сағыу премьераларға һәм ваҡиғаларға бай ижади...

Тотош уҡырға 11

Йырсы Әнүәр Нурғәлиев етди операция яһатырға әҙерләнә

Йырсы Әнүәр Нурғәлиев етди операция яһатырға әҙерләнә 27.06.2025 // Мәҙәниәт

Йырсы Әнүәр Нурғәлиев етди операция яһатырға әҙерләнә...

Тотош уҡырға 16

Башҡортостан Башлығы «Алтын битлек» премияһын алған артистарҙы ҡотланы

Башҡортостан Башлығы «Алтын битлек» премияһын алған артистарҙы ҡотланы 27.06.2025 // Мәҙәниәт

Башҡортостан Башлығы «Алтын битлек» премияһын алған артистарҙы ҡотланы...

Тотош уҡырға 18

«Бишбармаҡ» оркестры солисының ғаиләһе ишәйгән: ҡыҙҙары тыуған

«Бишбармаҡ» оркестры солисының ғаиләһе ишәйгән: ҡыҙҙары тыуған 26.06.2025 // Мәҙәниәт

25 июндә «Бишбармаҡ» оркестры солисы һәм Мостай Кәрим исемендәге Милли йәштәр театрының музыкаль...

Тотош уҡырға 17

«Башинформ» агентлығының конкурсында еңгән клуб гармун менән бүләкләнәсәк

«Башинформ» агентлығының конкурсында еңгән клуб гармун менән бүләкләнәсәк 25.06.2025 // Мәҙәниәт

«Башинформ» агентлығының конкурсында еңгән клуб гармун менән бүләкләнәсәк...

Тотош уҡырға 27

Республикала мәҙәниәт министрының яңы урынбаҫары тәғәйенләнде

Республикала мәҙәниәт министрының яңы урынбаҫары тәғәйенләнде 25.06.2025 // Мәҙәниәт

Башҡортостанда мәҙәниәт министры урынбаҫары тәғәйенләнде. Эльза Ҡарамурзина мәҙәниәт министрлығында...

Тотош уҡырға 21

AY YOLA һәм UZORITSA «Таврида.АРТ» фестивалендә Башҡортостан исеменән сығыш яһай

AY YOLA һәм UZORITSA «Таврида.АРТ» фестивалендә Башҡортостан исеменән сығыш яһай 25.06.2025 // Мәҙәниәт

1 августан 3 авгусҡа тиклем Ҡырымда етенсе тапҡыр «Таврида.АРТ» йәш сәнғәт фестивале ойошторола....

Тотош уҡырға 22

Башҡортостанда «Рух» төркөмө рок-музыканты Ирек Атанов иҫтәлегенә концерт ойошторола

Башҡортостанда «Рух» төркөмө рок-музыканты Ирек Атанов иҫтәлегенә концерт ойошторола 23.06.2025 // Мәҙәниәт

Хәйриә концертында йыйылған аҡса музыканттың ҡәберенә һәйкәл ташы ҡуйыу өсөн йүнәлтелә....

Тотош уҡырға 29

Башҡортостанда халыҡ артисы Фән Вәлиәхмәтовҡа һәйкәл асыла

Башҡортостанда халыҡ артисы Фән Вәлиәхмәтовҡа һәйкәл асыла 20.06.2025 // Мәҙәниәт

Шаран районында билдәле йырсы, Башҡортостандың халыҡ артисы Фән Вәлиәхмәтовҡа һәйкәл асыла....

Тотош уҡырға 37

«ӘЙ ЙОЛА» төркөмөнөң икенсе клибын 5 көндә 1 миллион кеше ҡараған

«ӘЙ ЙОЛА» төркөмөнөң икенсе клибын 5 көндә 1 миллион кеше ҡараған 19.06.2025 // Мәҙәниәт

«ӘЙ ЙОЛА» төркөмөнөң икенсе клибын 5 көндә 1 миллион кеше ҡараған...

Тотош уҡырға 31

Йәштәр көнөндә Ағиҙел буйында эстрада йондоҙҙары сығыш яһай

Йәштәр көнөндә Ағиҙел буйында эстрада йондоҙҙары сығыш яһай 18.06.2025 // Мәҙәниәт

Йәштәр көнөндә Ағиҙел буйында эстрада йондоҙҙары сығыш яһай...

Тотош уҡырға 32

Башҡортостан яҙыусылары Салауат Юлаевтың тыуған көнөн билдәләне

Башҡортостан яҙыусылары Салауат Юлаевтың тыуған көнөн билдәләне 17.06.2025 // Мәҙәниәт

16 июндә, Салауат Юлаевтың тыуыуына 271 йыл тулыу айҡанлы Башҡортостан яҙыусылары милли герой һәм...

Тотош уҡырға 32