Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Илһөйәрлек инеше
Конституция – Рәсәй Федерацияһы гражданының хоҡуҡтарын һәм бурыстарын билдәләгән төп дәүләт законы. Документ, законға, ғәҙеллек һәм тәртип принциптарына таянып, иҡтисади, социаль һәм дәүләт тормошон регламентлай.

Ғәмәлдәге барлыҡ закон акттары 1993 йылда ҡабул ителгән Конститу­цияға нигеҙләнә. Дәүләт етәксеһе, Дәүләт Думаһы, Хөкүмәт һәм Федерация Советы документҡа үҙгәрештәр һәм төҙәтмәләр индерә ала. Төп Закон китабының ҡыҙыл күн тышлығында дәүләттең көмөш гербы төшөрөлгән һәм алтын хәрефтәр менән “Рәсәй Федерацияһы Конституцияһы” тип яҙылған. Документтың инаугурация варианты Кремль һарайындағы Президент китапханаһында һаҡлана.

Конституцияны ҡабул итеү – һәр милләттең һәм илдең тарихында иң мөһим һәм иҫтәлекле мәл. Дәүләт закондарын белмәй, уларҙы көндәлек тормошта нигеҙле файҙаланмай тороп, демократик йәмғиәт төҙөү мөмкин түгел. 1993 йылдың 12 декабрендә бөтә халыҡ тарафынан тауыш биреү юлы менән Рәсәй Федерацияһы Конституцияһы ҡабул ителә.

Әлеге Конституция бер нисә сыға­наҡтан төҙөлгән. Шуларҙың иң мөһимдәре – Рәсәй Федерацияһы Юғары Советының Конституция комиссияһы проекты (йәки “Румянцев проекты”) һәм Ельциндың ҡарары буйынса саҡырылған Конституция кәңәшмәһе тарафынан әҙерләнгән проект. Рәсәй Федерацияһының яңы Конституцияһы юғары дәүләт власы органдарының структураһын ярайһы уҡ үҙгәртә. Унда власты айырыу принцибы нығытыла, Рәсәйҙең федератив ҡоролошон камиллаштырыу йәһәтенән етди аҙым яһала. Илебеҙ тарихында тәүге тапҡыр Конституция нормалары туранан-тура эш итә башлай. Һәр кешегә, конституцион нормаларға һылтанып, хоҡуҡтарын яҡлау мөмкин­леге бирелә, ә суд һәм башҡа органдар, эштәрҙе ҡарағанда, бәхәсле мәсьәлә­ләрҙе хәл иткәндә, иң элек Төп Закон нормаларына нигеҙләнергә тейеш була.

Конституция, граждандар йәмғиәтен үҫтереү азатлығын тәьмин итеп, бөтә милек формаларын тигеҙ яҡлай. Дәүләттең төп документы булараҡ, уның нормалары ниндәй ҙә булһа хоҡуҡи иҫбатлауға мохтаж түгел. Илебеҙҙә ҡабул ителгән закондарҙың барыһы ла Конституцияға ҡаршы килмәҫкә тейеш, юғиһә улар ғәмәлдән сығарыла.

Конституция ҡабул ителгән мәлдән алып документҡа бер нисә төҙәтмә индерелә. Шуларҙың һуңғылары – “Рәсәй Федерацияһы Президенты Рәсәй Федерацияһы граждандары тарафынан йәшерен тауыш биреү юлы менән дөйөм тиң һәм туранан-тура һайлау хоҡуғы нигеҙендә алты йылға һайлана” (элек дүрт йылға ине), “Дәүләт Думаһы биш йылға һайлана” (әүәл дүрт йылға ине).


Автор: А. ХӘСӘНОВА


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Әбйәлилдә – яңы башлыҡ
Көйөргәҙе районында яңы етәксе тәғәйенләнде

Көйөргәҙе районында яңы етәксе тәғәйенләнде 14.08.2025 // Сәйәсәт

Лира Тереғолова – етенсе ҡатын-ҡыҙ мунипалитет башлығы....

Тотош уҡырға 14

Башҡортостанда йәйге кафеларҙа алкоголь һатыу тураһында закон ҡабул ителде

Башҡортостанда йәйге кафеларҙа алкоголь һатыу тураһында закон ҡабул ителде 13.08.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостан Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаттары дөйөм туҡланыу объекттарының миҙгелле залдары...

Тотош уҡырға 18

Искәндәр Әхмәтвәлиев Башҡортостан Башлығы хакимиәте етәксеһе вазифаһын башҡарыусы итеп тәғәйенләнде

Искәндәр Әхмәтвәлиев Башҡортостан Башлығы хакимиәте етәксеһе вазифаһын башҡарыусы итеп тәғәйенләнде 11.08.2025 // Сәйәсәт

Дүшәмбе Радий Хәбиров үҙенең указы менән республика Башлығы хакимиәте етәксеһе вазифаһын башҡарыу...

Тотош уҡырға 23

Башҡортостанда Баймаҡ мэры отставкаға китте

Башҡортостанда Баймаҡ мэры отставкаға китте 11.08.2025 // Сәйәсәт

Башҡортостанда Баймаҡ мэры отставкаға китте...

Тотош уҡырға 26

Владимир Путин Башҡортостан профессорына маҡтаулы исем бирҙе
Яҡын арала Владимир Путин Дональд Трамп менән осраша

Яҡын арала Владимир Путин Дональд Трамп менән осраша 07.08.2025 // Сәйәсәт

Ике ил лидерҙарының осрашырға әҙерләнеүе тураһында Рәсәй дәүләте башлығы ярҙамсыһы Юрий Ушаков...

Тотош уҡырға 30

Светлана Верещагина республиканың туризм министры итеп тәғәйенләнде

Светлана Верещагина республиканың туризм министры итеп тәғәйенләнде 06.08.2025 // Сәйәсәт

Светлана Верещагина республиканың туризм министры итеп тәғәйенләнде...

Тотош уҡырға 41

Зөһрә Гордиенко Башҡортостандың туризм министры вазифаһын ҡалдырҙы

Зөһрә Гордиенко Башҡортостандың туризм министры вазифаһын ҡалдырҙы 04.08.2025 // Сәйәсәт

Зөһрә Гордиенко Башҡортостандың туризм министры вазифаһын ҡалдырҙы...

Тотош уҡырға 43

Зөһрә Гордиенко Башҡортостандың туризм министры вазифаһын ҡалдырҙы

Зөһрә Гордиенко Башҡортостандың туризм министры вазифаһын ҡалдырҙы 04.08.2025 // Сәйәсәт

Зөһрә Гордиенко Башҡортостандың туризм министры вазифаһын ҡалдырҙы...

Тотош уҡырға 37

Республика Башлығы яңы кадрҙар тәғәйенләү тураһында белдерҙе

Республика Башлығы яңы кадрҙар тәғәйенләү тураһында белдерҙе 04.08.2025 // Сәйәсәт

Республика Башлығы яңы кадрҙар тәғәйенләү тураһында белдерҙе...

Тотош уҡырға 36

Рәсәйҙә вайымһыҙ ата-әсәләргә штрафтар арттырылды

Рәсәйҙә вайымһыҙ ата-әсәләргә штрафтар арттырылды 01.08.2025 // Сәйәсәт

Рәсәйҙә вайымһыҙ ата-әсәләргә штрафтар арттырылды...

Тотош уҡырға 51