Сибайҙа Зәки Вәлидиҙең эш өҫтәле һаҡлана.

Башҡорт дәүләт университетының Сибай институтында урынлашҡан уҡыу йорто музейында көньяҡ-көнсығыш райондарынан йыйылған бик күп тарихи ҡомартҡы бар. Ҡасандыр милли хазиналарҙы һаҡлау, йәш быуынға рухи ҡиммәттәрҙе еткереү, халҡыбыҙҙың данлы һәм шанлы үткәнен күрһәтеү, ìèëëè ғөрөф-ғәҙәттәрен, йолаларын, тормош-көнкүрешен сағылдырған экспонаттарҙы туплап, уны бер урынға йыйыу маҡсатында башланған эш һөҙөмтәһендә ҙур музей асылыуы үҙе хуплауға лайыҡ. Шуныһы мөһим: бында һаҡланған ҡайһы бер ҡомартҡыларҙы Башҡортостандың башҡа музейҙарында осратыу мөмкин түгел. Шундай ҡәҙерле һәм тарихи әйберҙәр исемлегенә Башҡорт Хөкүмәте Темәскә күскән осорҙан ҡалған Зәки Вәлидиҙең эш өҫтәлен индерергә була. Óíûң Сибай музейына килеп эләгеүе – үҙе бер тарих.

Óҙғàí áûóàòòûң 90-сы йылдары башында, халҡыбыҙ үҙаллы­лыҡ яулаған, уның милли аңû күтәрелгән осорҙа, ул саҡта Сибай институтының профсоюз комитеты рәйесе Юнир Минишев (әле ул — Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге музей директоры) Темәс ауылында йәшәгән бер оло кешенән ундағы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейын­дағы кеүек өҫтәлдең икәү булыуы хаҡында ишетә, уның тап Баймаҡ районында булыуын да иҫкәртә.

Тарихсы Юнир Минишев эҙләнә башлай: һәр ауылдың оло кеше­ләренән һораша, аҡрынлап өҫтәл­дең эҙенә төшә. Тарихи әéáåð Баймаҡтағы машиналар эшләү заводына бирелә, артабан уны алтмышынсы йылдарҙа яҡшы эшлә­гәндәре өсөн “Иҫке Сибай” сов­хозының Калинин бүлексәһенә, атап әйткәндә, уның рәйесе, Социалистик Хеҙмәт Геройы Павел Надькинға бирелә.

Ул ваҡытта совхоздың көслө сағы була: өҫтәлгә иғтибар бирелмәй, уны хатта иҫке тигән һылтау менән барак кеүек бер бүлмәгә урынлаштыралар. Эҙлә­нә торғас, ниһайәт, өҫтәлдең эҙенә төшөп, Юнир Әйүп улы, совхоздың эштәр идарасыһы Виктор Землян­скийға хәлде аңлатып, унан һорап ала. Эштең ниҙә икәнлегенә төшөн­гән кешеләр тарихи экспонат өсөн áàéòàҡ аҡса һорай, әммә Виктор Землянский бер өҫтәлде һәм ике ултырғысты музейға тапшы­рырға ризалыҡ бирә.

Артабан белем усағы директоры ярҙамында ҡомартҡыны Сибай институтына алып ҡайталар һәм музейға урынлаштыралар. Тарихи сығанаҡтар буйынса, был өҫтәл XIX быуат башында махсус рәүеш­тә ике данала ғына Англияла эшләтеп алына. Әйбер бик оҫта итеп ҡулдан яһалған, тартмалары бар.

Зәки Вәлиди уны Темәскә күскән Ваҡытлы хөкүмәт файҙа­ланһын өсөн махсус рәүештә ҡайтарта. Бөгөн өҫтәлдең береһе — Темәстә, ә икенсеһе Сибай институтындағы музейҙа һаҡ­лана.

Уҡыу йортоноң матбуғат хеҙ­мәте етәксеһе Рәүилә Хәсәнова әйтеүенсә, бөгөн был өҫтәл — Сибай институты музейының иң ҡиммәтле экспонаттарының бере­һе. Ошо төбәктең фәнни, мәҙәни һәм мәғариф үҙәгенә әйләнгән уҡыу йортона абруйлы ҡунаҡтар күп килә, уларҙың күбеһе тарихи ҡомартҡының тап беҙҙә булыуына хайран ҡала. Музей киләсәк быуында ватан­сылыҡ тойғоһо тәрбиәләүҙә ҙур әһәмиәткә эйә.