Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Халыҡ йырҙарын – халыҡ күңеленә
Халыҡ йырҙарын – халыҡ күңеленәСәйетбаба ауыл мәҙәниәт йорто йылдың барлыҡ миҙгелендә гөр килеп тора. Күптән түгел оҫта шиғыр һөйләүселәрҙең “Йөрәк һүҙе” конкурсы үтһә, был юлы тамашасыларҙы “Быуындарҙан быуындарға күсә килә халыҡ йыры” тигән оҙон көй башҡарыусылар һәм яратыусылар фестивале йыйҙы.

Халҡыбыҙҙың асылын, милли ғөрөф-ғәҙәтен һаҡлау йәһәтенән ҙур эш алып бара сәйетбабалар. Бәғзе берәүҙәр кеүек оран һалып та, илаулап та йөрөмәйҙәр – тоталар ҙа эшләйҙәр. Тап шуға ла ҡайһы бер ауылдарҙа мәҙәниәт усаҡтарына кешене ылыҡтырып булмай тип зарланһалар, бында иһә, үҙҙәре әйтмешләй, эшкә килгән кеүек зыҡ ҡубып йөрөйҙәр. Йыр, бейеү ансамблдәре уңышлы эшләй, төрлө конкурстарҙа әүҙем ҡатнашып, тәүге урындарҙы яулайҙар.
Бындай сараларҙы ойоштороуға район башҡорттары ҡоролтайы башҡарма комитеты ағзаһы, ауыл ветерандары советы рәйесе Закир Ишмырҙин ҙур көс һала. Үҙе эшҡыуарлыҡ менән дә шөғөлләнгән аҡһаҡал, һигеҙенсе тиҫтәне ваҡлауына ҡарамаҫтан, бер ҡараһаң, бейеү ансамблендә сығыш яһай, икенсе ҡараһаң, йыр конкурстарында призлы урындарҙы яулай.
Концерт башланырға иртәрәк булһа ла, мәҙәниәт йорто, оло байрам ҡаршылағандай, гөж килә. Милли күлдәктәрҙәге ағинәйҙәр сарала сығыш яһаясаҡ номерҙарын ҡабатлай. Ауылдың барлыҡ мәҙәни тормошонда әүҙем ҡатнашҡан Рәшиҙә Ишмырҙина халыҡтың дәррәү булыуына һоҡланып бөтә алмай. Сәхнәгә сығырға әҙерләнгән балаларға бейеү нескәлектәрен һуңғы тапҡыр ҡабатлап күрһәткән Гәүһәр Байбулдинаны маҡтап телгә алды ул. Унан әүәл төбәктә халыҡ йырҙарын башҡарыусыларҙың күп булыуы хаҡында һөйләп алды.
– Әсәйем күрше Ҡаранйылға ауылында тыуған. Шуға ла өләсәйҙәремә ҡунаҡҡа йыш йөрөй торғайным, – тип һүҙ башланы ул. – Әбейҙәрҙең оҙон халыҡ йырҙарын башҡарыуына иҫем китә торғайны. Сәй эскәндә лә йырлашып алырҙар ине. Береһе башлай, унан икенсеһе дауам итә. Һуғыштан һуңғы осорҙа тормош бигерәк ауыр ине шул. Хатта землянкала йәшәгәндәр була торғайны. Күбеһе әле генә тамамланған Бөйөк Ватан һуғышында ирен йә улын юғалтҡан. Шулай йырлашып, күңел яраларын үҙҙәренсә дауалағандарҙыр, тим. Әсәйем дә бик матур йырланы. Ирем Закир халыҡ йырҙарын унан өйрәнде. Үткән аҙнала районда үткән фестивалдә тәүге урынды алды.
Сараны Закир Ишмырҙин асып, халыҡ йырының борондан быуын-быуынға тапшырыла килгән тарих һандығы булыуын билдәләне.
– Ул – башҡорттоң төп асылын күрһәткән ижад төрө, – тине ул, залдағыларҙы тәбрикләп. – Оҙон көйҙәрҙе тыныс ҡына тыңлап булмай. Улар халыҡтың барлыҡ тормошон, тарихын моң аша еткергән китап тиер инем. Беҙҙең Сәйетбабала халыҡ йырҙарын оҫта башҡарыусылар күп булды. Фәхретдин Фәйзуллин, Ғилман Сәйфуллин, Тәҡиулла Вәлиев, Фәйзулла Фәйзуллин, Фәтиха Юлбарыҫова кеүек ауылдаштарыбыҙ оҙон көйҙәрҙе йырлағанда, кемдер мыш-мыш илай, кемдер уй-хискә бирелә ине. Үкенескә ҡаршы, һуңғы йылдарҙа быуындар араһында ниндәйҙер өҙөклөк барлыҡҡа килде. Беҙ ошоно ялғау, йыр-моңдарыбыҙҙы йәш быуынға еткереү маҡсатында фестиваль уҙғарырға булдыҡ.
Йыр-моң бәйгеһен “Мәндем буйы” тигән халыҡ йыры менән Сәйетбаба урта мәктәбе уҡыусылары башлап ебәрҙе. Әйтергә кәрәк, ауылда ошо төбәктә барлыҡҡа килгән халыҡ йырҙарын өйрәнеүгә лә ҙур әһәмиәт бирелә. Х класс уҡыусыһы Нәркәс Байбулдина тағы “Мәндем буйы”ның икенсе вариантын йырлап ишеттерҙе. Өлкәндәрҙән Таһир Яхин “Уйыл” менән тамашасыларҙың йөрәк ҡылдарын тетрәндерҙе, Наил Хызыров “Азамат”ты һуҙҙы. Хеҙмәт ветераны, оҙаҡ йылдар ауыл дауаханаһында шәфҡәт туташы булып эшләгән Заһира Вәлиева “Һандуғас”, Эльвира Фәхретдинова – “Бер алманы бишкә бүләйек”, Закир Ишмырҙин “Уралым” тигән йырҙары менән күңелдәрҙе әсир итте.
Халыҡ йырҙарын – халыҡ күңеленәКрасноусол ҡасабаһында йәшәгән Рәмил Сәйфуллин күкрәк тултырып “Йәмәлекәй тауы”н һуҙып ебәргәс, зал тынып ҡалды. Ниндәй сағыу тауыш! Уны тыңлағанда, беренсенән, йырҙың тарихы иҫкә төшһә, икенсенән, был кеше ни өсөн профессиональ сәнғәт юлынан китмәне икән, тип уйлаған кеше бер мин генә булмағанмындыр. Йырҙың тарихы былай. Бер ваҡыт Мәскәү яғынан бер алпауыт килә лә башҡорттарға ҡара сөгөндән ҡойолған оҙон һемәкле сәйнүктәр тараттыра. Башҡорт түрәләрен, байҙарҙы эсерә. Араҡы менән һыйлап ултыра, Ямантауҙы һopaп ултыра, ти, был. Ул саҡта ул ер Тамъян-Ҡатай кантонының Ҡатай улысына ингән. Әлеге эсеп, ҡыҙып алған башҡорт түрәләре ер һатыу ҡағыҙына тамғаларын баҫа. Шул саҡ бер егет килеп сыға ла ҡapттapғa:
– Ни өсөн heҙ, олатайҙар, беҙҙең ерҙе һатаһығыҙ? Үҙегеҙҙең балаларығыҙҙы йөрөр ерҙән, эсәр һыуҙан, аулар кейектән, һоҡланыр сәхрә Ямантауҙан мәхрүм итәһегеҙ? — тип әйтә.
– Йәш башың менән ололарға арҡыры төшәһең, — тип егеттең һүҙенә ҡолаҡ та элмәгән тегеләр.
Яҡлаусы таба алмаған егет тауҙарға киткән. Күккә олғашып, болоттарға тейеп торған Ямантауға алыҫтан ғына ҡарап торған-торған да шул яҡҡа юл алған. Егет тырмаша-тырмаша үрмәләгән. Менеп еткәс, әсәһенән айырылырын белгән сабый һымаҡ, мүкле таштарҙы ҡосаҡлап ятып, үкһeп-үкheп илаған. Оҙаҡ йәш түккән егет. Ҡайғы моң менән йәнәш йөрөй бит. Егеттең дә хәсрәте күкрәгенән ташып, моң булып бәреп сыҡҡан.
Һуңынан белеүемсә, Рәмил ағай ошо Сәйетбаба ауылында тыуып үҫкән. Районда янғын һүндереү һағында эшләгән. Туймазыла үткән “Оҙон көй” халыҡ-ара конкурсында Гран-при яулай. “Бәләкәйҙән йыр-моң ишетеп, үҙем дә йырлап үҫтем. Атайым халыҡ йырҙарын бик шәп, оҫта итеп башҡарҙы, ә уның бер туған ҡустыһы Сәлмән ағайым унан да уҙҙырҙы. Иҫем китеп тыңлай торғайным. Заманында уҡыу эләгеп, сәхнәгә сыҡһалар, һис шикһеҙ данлыҡлы йырсылар булырҙар ине. Миңә лә йырлау һәләте, моғайын, уларҙан күскәндер. Армия хеҙмәтендә лә йырланым”, – тип һөйләне ул.
Халыҡ йырҙарын – халыҡ күңеленәӘлфиә Байбулдинаның исеме республика йыр-моң һөйөүселәренә яҡшы таныш. Мәктәптә инглиз теленән белем биргән ханым эстрада, халыҡ йырҙарын да берҙәй яратып башҡара. Был юлы ул тамашасылар хөкөмөнә “Ғәҙебәк Насир”ҙы сығарҙы.
Фестивалдә ҡатнашыусылар өсөн йәш сикләүе булманы. Залда өлкәндәр менән бергә балаларҙың да күп ултырыуы, уларҙың да ҡатнашыуы ҙур мәртәбәгә эйә ине. Берәүҙәр таһыллы йырсыларҙың моңона сорналһа, икенселәр халыҡ йырҙарының нисек башҡарылыуын күңеленә һеңдереп ултырҙы.
Арабыҙҙа таланттарҙы дәртләндергән шәхестәребеҙҙең булыуы ла ҡыуаныслы күренеш. Уларға шәхси эшҡыуарҙар Ханнан Ишмырҙин, Зәлиә һәм Фәйез Фәйзуллиндар әҙерләгән бүләктәр тапшырылды.

Ғафури районы.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 701

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 829

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 4 774

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 4 483

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 3 105

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 803

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 4 047

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 3 180

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 779

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 829

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 619

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 874