Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Шайтан таяғы кемдәрҙе ҡотҡарған?
Кеше сәскәләрҙе дүрт мең йыл элек үрсетә башлаған. Берен­селәрҙән булып был эшкә Египет халҡы тотонған. Урта быуаттарҙа баҡса һәм сәскә үҫтереү абруйлы шөғөл һаналған. Был хеҙмәткә ихтирам күрһәтмәгәндәр ҡаты язаға дусар ителгән. Кеше баҡсаһын тапаған­дарҙы мәсхәрә бағана­һына бәйләгәндәр, аяҡ бармаҡтарын өткәндәр һәм хатта, бур итеп һанап, ҡулын ҡырҡҡандар. Аҙаҡ тыуған еренән мәңгегә ҡыуған­дар.

lЛәләне Голландияның символы тип беләбеҙ. Әммә был сәскә унда ни бары XVI быуатта ғына барып эләккән. Гөлдө урындағы сауҙагәрҙәр Төркиәнән алып ҡайтҡан. Тәүҙә уларҙың хаҡы аҫылташтар һәм ҡиммәтле металдарҙан да ҡыйбатыраҡ булған.
Ләлә – иң тиҙ үҫкән үҫемлек­тәрҙең береһе. Бер тәүлек эсендә ул ике сантиметрға тиклем тартыла.
lИң “ҡарт” рауза ҡыуағы Германияла, Хильдесхайм ҡорамы янында үҫә. Уның йәше мең йылдан ашҡан. Ошо ваҡыт эсендә ҡыуаҡ шул тиклем ҙурайған, хәҙер уның бейеклеге ҡорам­дыҡына тиңләшкән.
lИң күп төҫтәре булған сәскә – орхидея. Хатта ҡара һәм йәшел тажлылары ла бар, был – селек­ционерҙар тырышлығы һөҙөм­тәһе. Әммә зәңгәр төҫлөһөн һаман сығара алмай интегәләр икән.
lPuya raimondii тип аталған үҫемлек ни бары Көньяҡ Америка тауҙарында ғына осрай. 150 йәше тулғас, ул бер тапҡыр ғына сәскә ата ла шунда уҡ һулый.
lҠайһы бер сәскәләр гео­логтарға ерҙән файҙалы ҡаҙыл­малар табырға ярҙам итә. Мәҫәлән, адонис күпләп үҫкән урында эзбиз бар, ә миләүшәләр цинклы ерҙе үҙ итә.
lБал ҡорттары сәскәне еҫе генә түгел, төҫө буйынса ла айыра. Шулай ҙа бөтәһен дә түгел, ә һары, шәмәхә һәм зәңгәрҙе генә күрәләр. Ә бына ҡыҙыл сәскәгә битарафтар, сөнки был төҫтө бөтөнләй шәйләмәйҙәр.
lҮҫемлек сирләгәндә үҙен тере организм кеүек тота: тем­ператураһы күтәрелә, тын алышы йышая.
lРаузаның “яҡын туғандары” – алма, ҡурай еләге, персик, груша, миндаль, слива һәм нек­тарин.
lБоронғолар, астра япраҡта­рын яндырып, “уҫал рухтар”ҙан һаҡланған.
lЕр шарындағы иң ҙур сәскә – титан арум, йәки аморфофаллус. Бейеклеге өс һәм диаметры бер метрғаса етә. Унан бик алама үләкһә еҫе сыға, донъяла ул үләкһә-сәскә булараҡ билдәле.
lЙөҙҙәрсә йыл элек Шотландияны баҫып алырға йыйынған саҡта, викингтарға унда барып етер өсөн шайтан таяғы үләне баҫыуы аша үтергә кәрәк була. Был дошмандарҙың бик күп ваҡытын ала һәм ауырлыҡтар тыуҙыра, ошо сәбәпле шотландтар еңә. Хәҙер был үлән – Шотландияның милли символы.
lЛотос Боронғо Мысырҙың изге сәскәһе булған һәм ерләү йолаһында ҡулланылған. Үҫем­лек йылға ярында, һаҙлыҡта үҫә, әммә ҡоролоҡ осоронда йылдар буйы “йоҡлай” һәм һыу ҡайтыу менән йәнә “уяна”. Мысырҙар өсөн лотос – мәңгелек тормош һәм яңынан терелеү символы.
lПринц Чарльзға уның Сицилия ярындағы утрауын ҡуртымға алыусылар хаҡ итеп йылына бер нәркәс сәскәһе түләй.
lБиш мең самаһы шафран сәскәһенән ни бары бер унция (28,34 грамм) шафран тәмләткесе алып була.
lАвстралияның тропик урмандарында үҫкән сәскәләрҙең 80 проценты Ерҙең башҡа бер төбәгендә лә осрамай.

Л. ҒАФАРОВА әҙерләне.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан

Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан 27.06.2025 // Йәмғиәт

Әрмәнстанда яҡташыбыҙ экскурсиянан һуң ауыр хәлдә реанимацияға оҙатылған. Турист әйтеүенсә, уны...

Тотош уҡырға 13

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы 27.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы...

Тотош уҡырға 9

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте 27.06.2025 // Йәмғиәт

Тау һәм бәләкәй йылғаларҙа һыу кимәленең күтәрелеүе көтөлә....

Тотош уҡырға 12

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә 27.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә...

Тотош уҡырға 14

Марфа инәйгә – 100 йәш

Марфа инәйгә – 100 йәш 26.06.2025 // Йәмғиәт

Салауат ҡалаһынан Марфа Рябова 100 йәшен тултырҙы. Ҡала мэры Марат Заһиҙуллин социаль селтәрҙәге...

Тотош уҡырға 14

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән 26.06.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән...

Тотош уҡырға 25

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана 26.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөн дәүләт урман фонды биләмәһендә икенсе-өсөнсө класлы янғын хәүефе фаразлана. 26 июнгә ут...

Тотош уҡырға 23

Республикала ямғырлы һауа торошо фаразлана
Республикала сығарылыш кисәләре көнө билдәле булды

Республикала сығарылыш кисәләре көнө билдәле булды 25.06.2025 // Йәмғиәт

Республикала сығарылыш кисәләре көнө билдәле булды...

Тотош уҡырға 22

Өфөлә Рәшит Шәкүр һәм табип Мәстүрә Саҡаева урамдары барлыҡҡа килде

Өфөлә Рәшит Шәкүр һәм табип Мәстүрә Саҡаева урамдары барлыҡҡа килде 25.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә Рәшит Шәкүр һәм табип Мәстүрә Саҡаева урамдары барлыҡҡа килде...

Тотош уҡырға 22

Табип-фониатр Наил Ғабдуллин Өфөнөң почетлы граждандары исемлеген тулыландырҙы

Табип-фониатр Наил Ғабдуллин Өфөнөң почетлы граждандары исемлеген тулыландырҙы 25.06.2025 // Йәмғиәт

Табип-фониатр Наил Ғабдуллин Өфөнөң почетлы граждандары исемлеген тулыландырҙы...

Тотош уҡырға 27

Башҡортостанда Бүздәк − Саҡмағош-Дүртөйлө юлының 14 саҡрымы яңыртылды

Башҡортостанда Бүздәк − Саҡмағош-Дүртөйлө юлының 14 саҡрымы яңыртылды 25.06.2025 // Йәмғиәт

Быйыл 19 саҡрым оҙонлоҡтағы һигеҙ участканы ремонтлау планлаштырыла....

Тотош уҡырға 20