Бөгөн ҡайһы бер кешеләр ауыҙынан «Их, элекке колхоз-совхоздарҙы һағынып иҫләргә генә ҡалды инде. Булды бит заманалар: игенен дә сәстек, малын да аҫраныҡ, ҡош-ҡортон тәрбиәләп, хатта балығын да үрсеттек», – тигәнерәк һүҙҙәрҙе ишетергә мөмкин. Эйе, заман башҡа – заң башҡа тигәндәй, донъялар үҙгәреп, колхоз-совхоздар тарҡалып, ауыл хужалығы техникаһы, келәттәр пыран-зыран килһә лә, шөкөр, тормош үҙ ағышы менән дауам итә. Әлбиттә, йәшәү күпкә ауырлашты, тип илап ултырыр заман түгел. Тәүәккәлдәр үҙ йүнен күреп, уңғандар эшен булдырып, тырыштар шәхси хужалығын күтәрә.«Тәүәкән» дәүләт унитар ауыл хужалығы предпри-ятиеһы 2002 йылда хасил булып, уңышлы ғына эшләп килә. Төбәктә генә түгел, республика кимәлендә лә алдынғылар иҫәбендә ул. Бында, нигеҙҙә, үҫемлекселек һәм тоҡомло мал үрсетеү менән шөғөлләнәләр. Уның 11669 мең гектар ере булһа, шуның 10 меңгә яҡыны – һөрөнтө ер, 838 гектар майҙанда иһә бесәнлектәр урынлашҡан. Көтөүлектәр 1149 гектарҙы тәшкил итә.
Хужалыҡта элиталы орлоҡ етештереү иң төп йүнәлештәрҙән һанала. Бынан тыш, яңы технологияларға таянып, техник һәм ярма культуралар үҫтерелә. Шулай уҡ бесән әҙерләүҙә Европа өлгөһөн ҡулланып эш итәләр. Предприятие эшсәндәре голланд технологияһы буйынса картуф та үҫтерә, уны сәсеү, утау, ҡаҙыу кеүек эштәрҙең барыһы ла автоматлаштырылған. Шулай итеп, тәүәкәндәр тирә-яҡ ауыл һәм райондарҙы картуф орлоғо менән дә тәьмин итә.
– Беҙҙең эш тәжрибәһе бөгөн күптәргә өлгө булырлыҡ, шуға ла йыш ҡына йәмғиәт базаһында төрлө конференция-семинарҙар үткәрелә. Тимәк, 15 йылға яҡын хеҙмәтебеҙ бушҡа булмаған, – ти директор Ғайса Ғилметдин улы Янбаев. – Киләсәккә уй-хыялдар ҙа етерлек, шөкөр, уларҙы тормошҡа ашырыу өсөн уңған, эшһөйәр халыҡ бар. Ә тырыштар менән хатта тау аҡтарырға ла мөмкин.
«Тәүәкән» ауыл хужалығы предприятиеһында алты-ете меңләп ҡаҙ ҙа аҫрайҙар. Инкубатор станцияһы уңышлы эшләй: март айында 40 мең ҡаҙ йомортҡаһы һалынып, әле бәпкәләрҙе һатыуға сығарғандар. Был эште артабан да дауам итергә ниәтләйҙәр.
Бында голштин тоҡомло 2068 баш һыйыр малы тотола, шуның 680-е – һауын һыйыры. Әле малдар – йәйге йәйләүҙә. Хужалыҡтың малсылыҡ, үҫемлекселек йүнәлешендә атҡарған эше былар менән генә сикләнмәй. Тәүәкәндәрҙең күпселек хужалыҡтарҙан айырмаһы баҫыуҙарында етештерелгән продукцияны «тыу» килеш һатыуҙа түгел, ә ит-һөттө үҙҙәрендә эшкәртеп, халыҡҡа ризыҡты төрлө ассортиментта еткереүҙән ғибәрәт. Әле һөтсөлөк фермаһында етештерелгән продукция Стәрлетамаҡ, Салауат, Ишембай, Күмертау ҡалаларының, Күгәрсен, Ейәнсура райондарының, Ырымбур өлкәһенең Төйлөгән ҡасабаһының магазин кәштәләренә һөт килеш кенә түгел, ә май, ҡаймаҡ, эремсек, кефир, ҡорот рәүешендә барып ята. Шуны билдәләп үтеү мөһим: һөт аҙыҡтарына ихтыяж арта, цех көн һайын 10 тоннанан ашыу аҡты эшкәртә. Тәүәкәндәр ит ризыҡтарын да халыҡҡа төрлө ассортиментта тәҡдим итә. Етештерелгән фарш, билмән, манты, тефтель, кәтлиттәрҙе бер тапҡыр тәмләп ҡараусылар магазин юлына саң ҡундырмай.
Йәмғиәттең көнбағыш майын һығыу буйынса цехы ла бөгөн тулы ҡеүәтенә эшләй, ул Чехиянан һатып алынған заманса ҡорамалдары менән йыһазландырылған. Унда тәүлек әйләнәһенә 7200 центнер көнбағыш эшкәртелә. Май бер литрлы шешәләргә тултырылып, ҡулланыусыларға оҙатыла.
Ҡатнаш мал аҙығы цехында һыйыр малдары, яңы тыуған быҙауҙар, ҡош-ҡорт өсөн махсус рәүештә фураж етештерелә. Был продукция заявка буйынса район хужалыҡтарына, шулай уҡ халыҡҡа һатыуға сығарыла. Бынан тыш, тирмән, пекарня, ит ярымфабрикаттары, 90 төр продукция етештергән кондитер ризыҡтары цехтары ла ярайһы ғына табыш килтерә. Әйткәндәй, уларҙа бөгөн бөтәһе 40-ҡа яҡын кеше эш менән мәшғүл. Һуңғы өс айҙа ғына 3287 мең һумлыҡ продукция һатыуға сығарылған. Тәүәкәндә етештерелгән икмәк-ҡалас, кондитер һәм ит ризыҡтары урындағы магазин, кафеларға, яҡын-тирәләге мәктәп һәм балалар баҡсаларына оҙатыла.
Йәмғиәттә башҡорт тоҡомло 250-гә яҡын йылҡы малы ла бар, әлеге көнгә 161 ҡолон тәрбиәләнә. Хужалыҡта етештерелгән ҡымыҙ, шешәләргә тултырылып, ҡулланыусыларға китә. Уларҙың был эсемлеге республика ҡымыҙсылар конкурсында юғары баһаға лайыҡ булған.
Бында шулай уҡ бал ҡорттары ла үрсетәләр, әле 115 күс һанала. Татлы һәм файҙалы тәмлекәс бөгөн күптәрҙең күңеленә хуш килгән дә инде.
Предприятиела 250-гә яҡын кеше эшләй. Коллектив йылдан-йыл йәшәрә бара, сөнки ауылдағы көнкүреш шарттарының яҡшырыуын күргән йәштәр тыуған яҡтарында оя ҡорорға ынтыла. Бөгөн йәмғиәт етәкселеге бөтә уңайлы шарттар булдырылған яңы йорттар ҡалҡыта, бассейнлы һауыҡтырыу комплексы, мәктәп, мәҙәниәт йорто, балалар баҡсаһы, диндарҙар өсөн заманса мәсет бар.
Хужалыҡтың ил, республика кимәлендә ойошторолған төрлө күргәҙмәләрҙә, йәрминкәләрҙә ҡатнашып уңыш ҡаҙаныуы үҙе үк күп нәмә тураһында һөйләй.