...Стәрлетамаҡтағы мәҙәниәт-мәғрифәт училищеһында бейеү түңәрәге бара. Ҡырмыҫҡалы ҡыҙы Флүрәнең һоҡланғыс сығышын барыһы ла хайран ҡалып күҙәтә. Теге саҡ Өфөнән хатта Фәйзи Ғәскәров килеп, уны ҙур ансамблгә саҡырғайны бит. Әммә атаһы Ғәлимйән ағай ҡырҡа ҡаршы төштө. “Уҡыуыңды тамамламайынса, ситкә бер аҙым да баҫмайһың”, – тине...– Шул саҡта дөрөҫ аҡыл биргәне өсөн атайыма ҙур рәхмәтлемен, – ти хәҙер инде 80 йәшен тултырған йырсы, Башҡортостандың халыҡ артисы Флүрә Ноғоманова. – Әгәр уҡыуымды тамамламайынса бейеү донъяһына инеп китһәм, йырсы булараҡ юғалып ҡалған булыр инем. Башлаған эште ташламаҫҡа, маҡсат ҡороп йәшәргә өйрәтте атайым.
Эйе, ишле ғаилә башлығы, ҡыҙына хаҡ юл күрһәтеп, сәнғәтебеҙҙең яҙмышына ҙур өлөш индерә. Тормошонда осраған ауырлыҡтарҙы еңә-еңә маҡсаттарына өлгәшә Флүрә Ғәлимйән ҡыҙы: Өфө дәүләт сәнғәт училищеһын, Ҡазан дәүләт консерваторияһын тамамлай, халҡыбыҙҙың яратҡан йырсыһына әүерелеп, сәхнә үрҙәрен яулай, шул уҡ ваҡытта уҡытыусылыҡ хеҙмәтендә юғары баҫҡысҡа күтәрелә. Ихтыяр көсө, ныҡышмалылыҡ, сабырлыҡ, дөрөҫлөккә ынтылыш кеүек сифаттарҙы атаһы “бүләк иткән” уға. “Бөгөнгө йәмғиәттә лә тап ошо һыҙаттар өҫтөнлөк итергә тейеш. Улар милләтебеҙҙең юғарылығын һаҡлап ҡалырға, яңы үрҙәргә ынтылырға юл аса”, – тигән фекерҙә халыҡ артисы.
– Сәнғәт училищеһында уҡытҡанда студенттарыма шундай тәрбиә бирергә тырыштым, – ти ул. – Үҫергә, көсөң, һәләтең барлығын иҫбатларға теләйһең, халҡыңды, Ватаныңды яратаһың, күтәрергә ынтылаһың икән – тырыш, ныҡышмал бул! Уҡытыусым Миләүшә Мортазина шулай өйрәтте. Һөнәрен, балаларҙы мөкиббән яратҡан, шул ҡәҙәр талантлы һәм талапсан остазыбыҙ ялҡаулыҡты һис өнәмәне. Тырышлыҡ арҡаһында бәләкәй генә уңышыбыҙ күренһә лә, күҙенән йәш атылып килеп сығыр ине. Ә бит Миләүшә Ғәли ҡыҙы ул саҡта йәш кенә булған: мин – тәүге уҡыусыларының береһе. Хеҙмәт юлын яңы башлаған педагогтың үҙ эшенә шул ҡәҙәр яуаплы ҡарауы, уға бөтөн күңелен биреүе – бөгөнгө заман йәштәренә ҙур өлгө. Шулай булмаһа, бөйөк Мортазина уҡытыусылыҡтың юғары баҫҡысын яулар, республикала ғына түгел, донъяла дан ҡаҙанған йырсылар үҫтерә алыр инеме?
Флүрә Ноғоманова әйтеүенсә, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, халҡыбыҙ вәкилдәре араһында ниндәйҙер кимәлдә һәлкәүлек бар. Шул ҡәҙәр талантлы, һәләтле үҙҙәре, әммә ошо өҫтөнлөгөнөң ҡәҙерен белеп еткермәгәндәр, үҫергә иренгәндәр осрап тора.
– Әгәр ҙә шулай булмаһа, милләтебеҙ бөгөн байтаҡ аҙымға алда барыр ине, – ти йырсы. – Ваҡыттың һәр минутын файҙалы, аныҡ маҡсатҡа ярашлы эшкә йүнәлтергә өйрәнергә кәрәк беҙгә. Саҡ ҡына буш ултырҙың икән, күпмегәлер артта ҡалдың тигән һүҙ. Шул уҡ ваҡытта һәр кем бүтәндәрҙең ҡаҙаныштарына ихлас һөйөнөп, үҙе лә тырышлығы аша яуланған уңышы менән ҡыуандырып йәшәргә ынтылырға тейеш. Бына шунда “халыҡ” тигән төшөнсәнең нигеҙе.
Ҙур тормош тәжрибәһенә эйә Флүрә апайҙың милләттәштәребеҙгә, йәш быуынға әйтер һүҙе күп. Бер-беребеҙгә ҡарата ихтирамлы, талант эйәләренә хәстәрлекле булыу мөһимлеген айырым билдәләй ул. Хоҙайҙан бирелгән һәләте ярҙамында халҡыбыҙҙы алға ебәрер, үҫтерер кешеләрҙе ваҡытында күрә белергә, ҡәҙерләргә кәрәк тигән фекерҙә.
– Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, йылы һүҙгә һараныраҡбыҙ, – ти Флүрә Ғәлимйән ҡыҙы. – Күңелде ҡанатландырып ебәрер һүҙҙәрҙе ваҡытында, тейешле мәлендә еткерә белмәйбеҙ. Аҙаҡ иһә күп осраҡта әйтеүҙең кәрәге лә ҡалмай: кешенең кәре бөткән, талантының уты һүнгән... Утын өҫтәп тормаһаң, усаҡ та быҫҡып һүнә бит.
Минеңсә, ижад, сәхнә кешеләре ошондай хәстәрлеккә айырыуса мохтаж. Уларҙың бит күңеле нескә, йомшаҡ була. Йылы һүҙҙән, иғтибарҙан ҡанатланып, яңы һулыш алып, артабанғы үргә ынтылып йәшәйҙәр. Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, араларында өлкәнәйгән көнөндә яңғыҙ ҡалғандар байтаҡ. Үҙ ғүмеремдә ундайҙар менән йыш осрашырға тура килде. Һөҙөмтәлә йылдан-йыл шундай фекер нығына бара: ҡартлығында яңғыҙы ҡалған сәхнә ветерандары өсөн республикала айырым махсус йорт булдырылһын ине. Мәғлүм ки, бындай учреждение Санкт-Петербургта бар. Ул – Мария Савина исемендәге Сәхнә ветерандары йорто – 1896 йылда төҙөлгән. Өлкәнәйгән көнөндә яңғыҙ ҡалған ижад кешеләрен бер быуаттан ашыу үҙ ҡанаты аҫтында йылыта. Өс йыл элек был йортҡа реконструкция яһалып, эшмәкәрлеге тағы ла йәнләнеп китте. Беҙҙә лә ошондай учреждение булдырылһа, ғүмерен сәхнәгә, ижадҡа бағышлап, аҙаҡ яңғыҙ ҡалырға мәжбүр булған өлкәндәребеҙ ҡартлығын тыныслыҡта, хәстәрлектә үткәрер ине. Урын бушлай бирелергә тейеш, тимәйем. Өлкән кешенең алмашҡа үҙ торлағын тапшырыуы шарт. Был эште берәй йүнсел башлап ебәрһә, һис шикһеҙ, уға ла, яңғыҙҙарға ла файҙа ғына буласаҡ, минеңсә. Ошо фекерҙе яҡлағандар күп тә, тотонорға теләгәндәр генә күренмәй.
Бәләкәйҙән тормоштоң ауырлыҡтарын үҙ иңендә татып, бер-береңә ҡарата иғтибарлы, хәстәрлекле булыуҙың мөһимлегенә ҡат-ҡат инанып үҫкән Флүрә Ғәлимйән ҡыҙы халҡының бөгөнгөһө, киләсәге тураһында уйланыуҙан туҡтамай. Үҙе, ауырыу кисереп, яҡындары ярҙамында ғына атлап йөрөргә мәжбүр булһа ла... Хәленә ҡарамаҫтан, тиҙҙән үтәсәк тамашаларҙы – йырсылар Марсель Ҡотоев менән Гүзәл Үлмәҫҡолованың концертын – ҡалдырмаҫҡа ниәтләй. “Йәштәрҙең тырышлығын күрә белергә, ваҡытында үҫтерә белергә кәрәк, – ти. – Шул уҡ ваҡытта улар үҙҙәре лә тормошта еңел юлға ынтылмаһын, маҡсаттарына өлгәшеп өйрәнһен ине. Мәҫәлән, йәштәр араһында халыҡ йырҙарын башҡарғандарҙың күбәйеүен теләйем. Еңел-елпе сығыштар менән үҙеңде лә, халҡыңды ла үҫтереп булмай ул”.
...Ишле ғаиләлә атай-әсәйҙең тәрән аҡылын һеңдереп үҫеп, тормошта үҙ урынын тапҡан өлкән милләттәштәребеҙҙең әйткәндәре алтынға бәрәбәр. Ошо һүҙҙәрҙе ишетһәк, аңыбыҙға һеңдерә барһаҡ ине.