Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Уйындан уймаҡ сыҡмаҫ, тимә
Уйындан уймаҡ сыҡмаҫ, тимә “Яҡшылыҡҡа әйҙә, ярамаған эштәрҙән тый”, – тиелгән изге Ҡөрьәндә. Тимәк, күҙ алдында башҡарылған насар ғәмәлдәрҙе күрмәмешкә һалышып, битараф йөрөһәк, Раббыбыҙҙың асыуына тейеп ҡуйыуыбыҙ ихтимал.

Һуңғы йылдарҙа мәктәптәрҙә хал­ҡы­быҙҙың йолаларына, диненә бөтөн­ләй ҡағылышы булмаған сит-ят уйын­дарҙы үткәрә башланылар. Шу­лар­ҙың береһе – хәҙер инде киң бил­дәлелек яулап өлгөргән “Хэллоуин” маскарады.
Мәғлүм ки, магазиндан үҙебеҙ өсөн ниҙер – кейемме ул, ризыҡмы – һатып алырға булһаҡ, тәүҙә ентекләп тик­ше­рәбеҙ: ҡайҙа сыҡҡан, ҡулланылыу сро­гы үтмәгәнме, составында ниҙәр бар һәм башҡалар. Хатта ябай ғына ойоҡ­то ла әллә нисә ҡат әйләндереп ҡа­райбыҙ. Шулай ҙа, әйтәйек, Ҡы­тай­ҙы­ҡынан байтаҡҡа ҡыйбат булһа ла, Ишембайҙыҡын алырға тыры­шабыҙ, сөнки ул йылдар һынауын үткән, ышанысыбыҙҙы яулаған.
Ләкин, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, ситтән ингән, балаларыбыҙҙың күңел торошона һәм тотош халҡыбыҙға зыян килтерерҙәй “ауырыу”ҙарға иғтибар итмәй башланыҡ. Киләсәк быуындың хаҡы ойоҡтан да осһоҙораҡҡа төштө­мө ни? Әҙме башҡорттоң милли спорт төрҙәре, йолалары, уйындары? Ә беҙ балаларыбыҙҙы шайтан итеп кейендереп, бер-береһен баҫтыртабыҙ... Хэл­лоуиндың ҡайҙан килеп сыҡҡанын беләбеҙме һуң? Билдәле булыуынса, уның тамырҙары хатта христиан диненә тиклемге дәүерҙәргә барып тоташа. Версиялары бихисап, шуларҙың береһенә туҡталып үтәйек.
Хэллоуин христиан дине ингәнгә тик­лем хәҙерге Британия, Ирландия һәм төньяҡ Франция ерҙәрендә йә­шә­гән ҡәбиләләр араһында уҙғарылған. Үлем аллаһы Сәүүин рөхсәт итһә, баҡыйлыҡҡа күскәндән һуң ҡәберҙән сығып йөрөп була, тип ышанған улар. Көҙ көндәр һыуынып, ҡараңғы иртә төшә, ер өҫтөндәге тереклек юғала башлағас үтәлгән был йола. Йәнәһе, ошо ваҡытта үлем аллаһы килә. Был төндә друидтар ҡыуыштарҙағы утты һүндереп, уртаға ҙур итеп усаҡ яҡҡан. Улар Сәүүиндең ризалығын алыр өсөн ҡорбан килтергән. Бәғзеләр – аш­лы­ғын, йәшелсә-емешен, икенселәр ма­лын, хатта тере кешеләрҙе ошо усаҡҡа ташлар булған. Сәүүин иһә, йәнәһе, килтерелгән ҡорбандарға туйып, был әҙәм балаларының үлгән туғандарын рәхмәт йөҙөнән ҡәберенән терелтеп сығара. “Байрам”дағы кос­тюмдар ошонан башланғыс алған да инде. Балалар зомби булып кейенә, ҡәберҙән сыҡҡан мәйеттәрҙе кәүҙәлән­дерә... Ер аҫтында оҙаҡ ятып, ныҡ асыҡҡанлыҡ­тан, уларҙы киләһе йылға етерлек итеп һыйларға кәрәк, йәнәһе. Һөҙөм­тә­лә балалар тәмлекәстәр йыйып йөрөй...
Мосолмандар Ураҙа байрамында мәсеткә ғәйет намаҙына бара, Ҡорбан байрамында ҡуй сала; христиандар иһә Раштыуала бутҡа бешерә, йо­мортҡа бүләк итә, сиркәүгә майшәм яндырып ултырта. Ә үлем аллаһының, йәнәһе, мәйеттәрҙе ҡәберҙәренән терелтеп сығарған көнөн билдә­ләгән­дәрҙе кем тип ҡабул итергә тейешбеҙ? “Был “байрам”ды мотлаҡ үткәрергә те­йешһегеҙ!” тип ҡушылғанмы мәк­тәп­тәр­гә? Юҡ. Хэллоуиндан һуң бала яҡ­шыраҡ уҡый башлаймы, спорт яғынан алдынғы булып китәме? Юҡ. Баланың ата-әсәһенә, уҡытыу­сы­лары­на ихтирамы көсәйәме, дине­нә, теле­нә, тыуған еренә һөйөүе артамы? Юҡ. Тимәк, әгәр йәш быуындың үҫешенә бер ниндәй ыңғай йоғонто яһамай, киреһенсә, иҫәрләнергә өйрәтә икән, был сараны ниңә үткәрергә һуң?
Дәүләттең иң көслө ҡоралы – балалар. Уларға бирелгән тәрбиә киләсә­гебеҙгә туранан-тура бәйле. Мәҡәлдә әйтелгәнсә, “Ни сәсһәң, шуны урыр­һың”. Балаларҙы хаҡ юлдан яҙҙыра торған, йәмғиәткә бер ниндәй файҙаһы булмаған шайтан уйындарын тәрәнгә китмәҫ элек туҡтатырға кәрәк. Юғиһә улар, заманында “ҡунаҡҡа килгән” колорадо ҡуңыҙылай, тотош баҡсабыҙға хужалыҡ итеү хоҡуғын даулай башлаясаҡ. Ә үҙ ваҡытында бергәләп күрһәтелгән ҡаршылыҡ, иншаллаһ, ыңғай һөҙөмтә бирмәй ҡалмаҫ.



Автор: Г. ИРХАНОВА.


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Республикала Олокүл – Ҡабаҡ – Һыуыҡ Шишмә юлының ете саҡрымын ремонтлайҙар

Республикала Олокүл – Ҡабаҡ – Һыуыҡ Шишмә юлының ете саҡрымын ремонтлайҙар 16.05.2025 // Йәмғиәт

Республикала Олокүл – Ҡабаҡ – Һыуыҡ Шишмә юлының ете саҡрымын ремонтлайҙар...

Тотош уҡырға 12

2025 йылда Өфөлә математика лицейы төҙөлә башлай

2025 йылда Өфөлә математика лицейы төҙөлә башлай 16.05.2025 // Йәмғиәт

2025 йылда Өфөлә математика лицейы төҙөлә башлай...

Тотош уҡырға 13

Башҡортостанда 133 йәш ғалим торлаҡ шарттарын яҡшыртҡан

Башҡортостанда 133 йәш ғалим торлаҡ шарттарын яҡшыртҡан 16.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда 133 йәш ғалим торлаҡ шарттарын яҡшыртҡан...

Тотош уҡырға 11

Башҡортостанда йәшәүселәрҙең йәйгеһен ҡайҙа ял итергә йыйыныуы билдәле булды

Башҡортостанда йәшәүселәрҙең йәйгеһен ҡайҙа ял итергә йыйыныуы билдәле булды 16.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда йәшәүселәрҙең йәйгеһен ҡайҙа ял итергә йыйыныуы билдәле булды...

Тотош уҡырға 16

Ҡаҙмаштар «Айыҡ ауыл» конкурсында еңгән призға ҡиммәтле техника һатып аласаҡ

Ҡаҙмаштар «Айыҡ ауыл» конкурсында еңгән призға ҡиммәтле техника һатып аласаҡ 16.05.2025 // Йәмғиәт

Ҡаҙмаштар «Айыҡ ауыл» конкурсында еңгән призға ҡиммәтле техника һатып аласаҡ...

Тотош уҡырға 16

Ял көндәрендә республикала йылы һәм яуым-төшөмһөҙ була

Ял көндәрендә республикала йылы һәм яуым-төшөмһөҙ була 16.05.2025 // Йәмғиәт

Ял көндәрендә республикала йылы һәм яуым-төшөмһөҙ була...

Тотош уҡырға 13

Өфөлә сәләмәтлек байрамы ойошторола

Өфөлә сәләмәтлек байрамы ойошторола 15.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә сәләмәтлек байрамы ойошторола...

Тотош уҡырға 16

Өфөлә «Айыҡ ауыл» республика конкурсы еңеүселәре иғлан ителде

Өфөлә «Айыҡ ауыл» республика конкурсы еңеүселәре иғлан ителде 15.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә «Айыҡ ауыл» республика конкурсы еңеүселәре иғлан ителде...

Тотош уҡырға 18

Дәүләт Думаһы депутаты Эльвира Айытҡолова Дуҫлыҡ орденына лайыҡ булды

Дәүләт Думаһы депутаты Эльвира Айытҡолова Дуҫлыҡ орденына лайыҡ булды 15.05.2025 // Йәмғиәт

Дәүләт Думаһы депутаты Эльвира Айытҡолова Дуҫлыҡ орденына лайыҡ булды...

Тотош уҡырға 23

Баш ҡалала «Айыҡ ауыл» республика конкурсы әүҙемселәре бүләкләнде

Баш ҡалала «Айыҡ ауыл» республика конкурсы әүҙемселәре бүләкләнде 15.05.2025 // Йәмғиәт

Баш ҡалала «Айыҡ ауыл» республика конкурсы әүҙемселәре бүләкләнде...

Тотош уҡырға 19

Өфөлә «Айыҡ ауыл» республика конкурсы әүҙемселәре бүләкләнде

Өфөлә «Айыҡ ауыл» республика конкурсы әүҙемселәре бүләкләнде 15.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә «Айыҡ ауыл» республика конкурсы әүҙемселәре бүләкләнде...

Тотош уҡырға 18

Июндә республика халҡын өҫтәмә ял көнө көтә

Июндә республика халҡын өҫтәмә ял көнө көтә 15.05.2025 // Йәмғиәт

Июндә республика халҡын өҫтәмә ял көнө көтә...

Тотош уҡырға 18