Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Колбасала ит күпме?
Колбасала ит күпме? Ҡасандыр, һыуытҡысҡа ҡытлыҡ булғанда, ауылда ул тик хәлле йәшәүселәрҙең йортонда ғына күренде. Ундай затлы әйберҙе башҡалар һатып ала алмаһа ла, һәр кем үҙенсә йәшәргә тырышты. Ҡатын-ҡыҙҙың кис һауылған һөтөн күнәге менән күтәрмәгә элеп ҡуйыуы, май-ҡаймаҡты мөгәрәпкә төшөрөүе, итте банкала тоҙлауы, ҡаҡ һәм ҡорот эшләүе... Ҡыҫҡаһы, ашамлыҡты нисек тә оҙағыраҡ һаҡларға тырышып, боҙолмаған-еҫләнмәгән көйө өҫтәлгә килтереп ҡуйыуҙары хәтерҙә ҡалған. Шулай иҫләргә генә ҡала, бөгөн һыуытҡыста ниндәй генә төр аҙыҡ юҡ!

Ысынлап та, хәҙер тамаҡ һыйлы. Мәҫәлән, аҙыҡ-түлек магазинының ит бүлегенә килеп инһәң, колбасаның күплеге иҫте китәрә, төрлөлөгөнән күҙҙәр сыбарлана! Уның сифатлырағын һайла­йым тиһәң инде, кеҫәне йоҡар­тырға тура килә. Кем әйтмешләй, ә тегеләрен хатта эт тә еҫкәп ҡарамаясаҡ. Колбаса изделиеларын эшләгәндә уға төрлө “тәмләткес”тәр күпләп өҫтәйҙәр. Ғәжәп бит, ылы­мыҡ­тан алынған каррагинан, гуара­на орлоғо колбасаны ҡуйыртыу маҡсатында ҡулланыла икән, ә фосфатлы химик матдәләр, киреһенсә, колбасала әҙ генә һыу күренһен йәки уны йомшартыу өсөн ҡушыла. Беләһегеҙме ни өсөн нитрит һәм нитрат кеүек консерванттар кәрәк? Баҡтиһәң, улар ризыҡҡа ылыҡ­тырырлыҡ алһыу төҫ бирә. Шулай уҡ натрий глутаматы тәмле еҫте көсәйтә, ә натрий изоаскорбаты менән аскорбин кислотаһын тиҙ боҙолмаһын өсөн фаршҡа ҡушалар. Ҡайһы бер төр колбасаны сәйнәрлек тә түгел: унда иттән тыш малдың ҡолағы, сусҡаның ҡойроғо, һеңер ҡушып туралған була.
Ҡулланыусылар эксперти­заһы үҙәге хәбәр итеүенсә, бөгөн беҙ яратып ашаған колбасала ит 20-30 проценттан да артмай. Уның ҡарауы, шул уҡ нитрат һәм фосфат тейешенә ҡарағанда бер нисә тапҡырға артыҡ. Билдәле, ул һаулыҡ өсөн бик хәүефле.
Колбасаһыҙ бер көн дә йәшәй алмаусыларға уны һәр ваҡыт стационар сауҙа нөктә­ләренән алырға тәҡдим итер инек. Ашарлыҡмы-юҡмы икәнен белеү өсөн тәмләп ҡарау ҙа етә. Еҫе һәм тәме колбасаны һатып алғанда хәл иткес әһәмиәткә эйә. Әлбиттә, һатып алыр алдынан магазинда унан ауыҙ иттермәйәсәктәр. Шуға күрә лә колбасаны бер ҡасан да күрмәҫтәй булып күп түгел, әҙ генә алырға кәрәк. Кемгә нисектер, миңә ҡалһа, колбаса көн­дә­лек рационға инергә тейеш түгел, ул һағындырып ҡына ашала торған ризыҡ булһын, аш төрләндереү өсөн тимәксе­мен. Һимереүҙән яфаланыусы­ларға үтенес: колбасала тоҙ, май һәм холестерин күп, уны мөмкин тиклем әҙерәк ҡулла­нырға тырышығыҙ.
Бер заман колхоз рәйесенең улы менән ут күрше торғас, тығыҙ аралашып йәшәнек. Ни өсөндөр уның колбаса күстә­нә­се, беҙҙеке менән сағыштыр­ған­да, һәр саҡ ашап туйғыһыҙ була торғайны. Бер үк мага­зинға йөрөйбөҙ тигәндәй. Әммә бер көндө сер асылды. Баҡти­һәң, атаһы һуғым итен Сибай комбинатына үҙе алып барып, күҙ алдында тиерлек колбаса эшләткән икән... заказ буйынса!
Ә инде табынығыҙға колбаса ҡуйыу-ҡуймау мәсьәләһен үҙе­геҙ хәл итегеҙ. Шуны беләм: был ризыҡты ашамайынса ла көн итергә була. Иткә өҫтөнлөк бирһәгеҙ, бер ҡасан да отол­маҫ­һығыҙ. Унан йөҙ төрлө ашамлыҡ әҙерләргә мөмкин.





Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 008

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 368

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 916

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 811

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 175

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 390

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 932

Йоҡларға ҡурҡам...

Йоҡларға ҡурҡам... 30.03.2019 // Йәмғиәт

Баҡыйлыҡҡа күскәненә тиҫтә йылға яҡын ваҡыт уҙһа ла, әсәйем һуңғы арала төшөмә йыш инә башланы....

Тотош уҡырға 3 504

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була?

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Ҡул эштәре менән булыу, аш-һыу бешереү, бейеү, һүрәт төшөрөү, спорт уйындары... Ә һеҙҙең ғаиләнең...

Тотош уҡырға 1 893

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә 29.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостандың 100 йыллығына арналған саралар дауам итә. Бөгөн, мәҫәлән, Хәйбулла районы үҙәге...

Тотош уҡырға 1 912

Сарыҡ нисек тегелә?

Сарыҡ нисек тегелә? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында башҡорттоң традицион аяҡ кейеме – сарыҡ тегеү буйынса...

Тотош уҡырға 2 072

15 апрелдә башлана

15 апрелдә башлана 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы районы хакимиәтендә подъездарҙы төҙөкләндереү буйынса республика программаһының тормошҡа...

Тотош уҡырға 1 840