Владимир Павлюкович менән күп йылдар таныш булһам да, уның хеҙмәт биографияһына, ғаилә хәленә инергә форсат теймәне, сөнки район хакимиәте башлығына төрлө йомош менән килеүселәр етерлек. Үҙ хәбәрсе булараҡ район тормошона ҡағылған иң мөһим һорауҙарға яуап алаһың да ҡалғандарын хужалыҡ етәкселәре менән һөйләшәһең.Миңә уның ябай, кеселекле һәм итәғәтле булыуы оҡшай ине. Владимир Петрович берәүҙе лә иғтибарҙан ситтә ҡалдырмай. Тауышына түрәлек һауаланыуы өҫтәп ултырғанын күрмәнем.
Һәм… бына яйы сыҡты. “Талҡаҫ” шифаханаһында осрашҡанда Әбйәлилгә нисек килеп сығыуы, бөгөнгө тормошо тураһында Владимир Петровичтан ентекләп һорашып ултырҙым.
– Магнитогорск ҡалаһында эшсе ғаиләһендә баш бала булып донъяға килгәнмен, — тип башланы ул үҙе хаҡында һүҙен. — Ҡалала тыуһам да, крәҫтиән булып ҡалдым, 36 йыл ауыл хәстәре менән йәшәнем, бөгөн дә унан айырылмайым…
Атаһы Петр Павлюкович сығышы буйынса Иглин районынан. 1942 йылда ун биш йәшлек үҫмерҙе Магнитогорскиҙағы ФЗО-ға уҡырға ебәрәләр. Һөнәр үҙләштергәс, тау-металлургия комбинатына эшкә тәғәйенләйҙәр. Быуындары ла нығынып өлгөрмәгән Петр өлкәндәр менән бер ҡатарҙан фронт өсөн суйын, ҡорос иретә.
Йәш металлург Петр шунда Мария исемле ҡыҙҙы осрата. Донъя ҡороп, дүрт балаға ғүмер бирәләр. Шуларҙың иң олоһо Владимирға һигеҙ йәш тулғанда, 1958 йылда, Силәбе өлкәһенең Нуғайбәк районына күсәләр. Ғаилә башлығы Березовая Роща ҡасабаһында нигеҙ ҡора, совхозда оҙаҡ йылдар бригадир булып эшләй.
– Миңә ауыл тормошо ныҡ оҡшаны. Ҡара төтөнгә күмелгән Магнитогорскиҙан һуң саф һауалы, зәңгәр күлле Березовая Роща ожмахтай тойола ине. Ауыл кешеләренең ихласлығы, ер эше өсөн йәндәрен аямай көнө-төнө тырышып йөрөүҙәре күңелемдә крәҫтиән хеҙмәтенә һөйөү уятты. Мәктәптә уҡығанда уҡ киләсәктә кем булырымды төҫмөрләй инем, — тип хәтерләй Владимир Павлюкович бала сағын.
Владимирға ауыл һөнәрен һайларға Нуғайбәк урта мәктәбе директоры Алексей Жариков ярҙам итә. Мәктәптә ауыл хужалығы буйынса йүнәлеш биреү юғары кимәлдә ҡуйылған була.
“Володя, һинән шәп белгес һәм етәксе сығасаҡ. Ана, атайың Петр Петрович — кисәге металлург, алдынғы крәҫтиән, бына тигән бригадир булып китте. Һин уны алмаштырырға тейешһең”, — ти Алексей Иванович.
Атаһы ла ауыл һөнәренә ынтылыуына риза була. Ул, ғөмүмән, балаларының береһенә лә “тегендә бар, был һөнәрҙе һайла” тип туҡымай, үҙ яйына ҡуя. Владимирҙан кесерәк Александр металлург һөнәрен һайлаған, әлеге көндә Магнитта йәшәй. Татьяна исемле һеңлеләре Силәбе өлкәһенең Буранлы ҡасабаһында иҫәп-хисап хеҙмәтендә эшләп ялға сыҡҡан.
Силәбе ауыл хужалығын механизациялау һәм электрлаштырыу институтын тамамлағас, 1973 йылда Владимир Павлюковичты Әбйәлил районының Асҡар ауылына “Госсельтехнадзор” идаралығына өлкән инженер итеп эшкә ебәрәләр. Ауыл мөхитендә үҫкән егеткә был эшкә күнегеп китеүе бер ни ҙә тормай. Өс йыл үтеүгә йәш белгесте райондың ауыл хужалығы идаралығына баш инженер итеп тәғәйенләйҙәр. Ул мәл — колхоз-совхоздарҙың гөрләп торған сағы. Владимир әле был хужалыҡта, әле тегенеһендә була, урындағы инженер-механиктарға ярҙамлаша, машина-тракторҙарҙы дөрөҫ файҙаланырға өйрәтә, кәрәк саҡта талапсанлығын да күрһәтә. Баш инженерҙың халыҡ менән эшләй белгәненә, ойоштороу һәләтенә иғтибар итәләр һәм КПСС-тың Әбйәлил район комитетына ауыл хужалығы бүлеге мөдире итеп үрләтәләр.
Район етәкселеге, Владимир Павлюковичтың эшкә ихласлығын күреп, тағы яуаплыраҡ вазифаға күтәрә: 1984 — 1999 йылдарҙа ул ауыл хужалығы техникаһы идаралығы начальнигы, райпо рәйесе була. Был йылдарҙа ауыл хужалығын яңыса ҡороу, заман техникаһы менән тәьмин итеү, агротехнология сараларын камиллаштырыу, игенселекте һәм малсылыҡты үҫтереү, етештереүҙе күтәреү, ауылдарға газ, электр үткәреү, ауыл төҙөлөшөн йәнләндереү буйынса районда ғәйәт ҙур эш башҡарыла, ә йәш етәксе шуның уртаһында ҡайнай.
– Эшләп киткән көндәремдән үк Әбйәлил районы республикала алдынғылар рәтендә ине. Районға Фәйзрахман Хисмәтуллин, Сәғит Ишбирҙин, Таһир Ғабдуллин, Рәшит Моталлапов кеүек үҙ эшенә мөкиббән бирелгән, ауыл кешеһенең тормошон яҡшыртыу өсөн көс-ғәйрәтен аямаған шәхестәр етәкселек итте. Улар минең ише йәш белгестәрҙе үҙҙәренә алмашсы итеп тәрбиәләне, талапсан, ғәҙел булды. “Красная Башкирия” совхозы директоры Нурислам Мирсаяповтан, “Заветы Ильича” колхозы рәйесе Исаак Пеннерҙан етәкселек итеүҙең серҙәрен өйрәндем, һабаҡ алдым, — ти Владимир Петрович. — Әлбиттә, районыбыҙ бөгөн күпкә үҙгәрҙе. Атап әйткәндә, сәнәғәт йүнәлешендә яҡшы ҡаҙаныштарға өлгәштек. Мәҫәлән, Рыҫҡужала мәрмәр заводы эшләй, Асҡарҙа ағас эшкәртеү цехы сафҡа инде, юл төҙөү һәм ремонтлау идаралығы, “Асҡарһөт”, “Әбйәлиликмәк” йәмғиәттәре халыҡтың көндәлек ихтыяждарын ҡәнәғәтләндерә, район ҡаҙнаһына ярайһы уҡ тос өлөш индерә.
1999 йылда Владимир Петровичты район хакимиәте башлығы итеп һайлап, оло ышаныс күрһәтә әбйәлилдәр.
– Етәкселекте ниҙән башланығыҙ, ниндәй маҡсат ҡорҙоғоҙ? — тим.
– Эшһеҙлекте бөтөрөү, хеҙмәтсәндәргә ваҡытында хеҙмәт хаҡы биреү, пенсия һәм пособиеларҙы тотҡарламау төп маҡсатым булды. Беләһегеҙ бит, ул осорҙа был мәсьәләләр киҫкен торҙо…
Етәксенең тырыш хеҙмәте үҙ емештәрен бирә. Владимир Петрович эшләгән тиҫтә йылда Әбйәлил районы, социаль-иҡтисади торғонлоҡтан арынып, республикала алдынғылыҡҡа сыға. Мәҫәлән, үҙ көсө менән тапҡан йыллыҡ килеме 119 миллиондан 280 миллион һумға барып етә, һәм ул 54 район араһында икенсе урынды яулай. Был иһә күп мәсьәләләрҙе үҙаллы хәл итергә мөмкинлек бирә.
Әбйәлилдә малсылыҡ, игенселек йылдам үҫеш ала: сәсеүлектәр иркенәйә, мал һаны арта, тармаҡтарҙа етештереүсәнлек бермә-бер күтәрелә.
– Ул саҡта колхоз-совхоздар район бюджетынан йыл да 10-15 миллион һум ярҙам алып килде, шуның иҫәбенә етештереүҙе күтәрҙек, — тип хәтерләй Владимир Павлюкович.
Әбйәлил районының һәр ауылына төҙөк юлдан бараһың, күптәренә асфальт түшәлгән. Ауылдарҙа заманса яңы йорттар, социаль-көнкүреш объекттары һалынған, газ һәм электр үткәрелгән. Бөгөн Владимир Петрович ана шуларға ҡарай ҙа: “Ғүмерем заяға үтмәгән, үҙем һалған эҙ бар!” — тип һөйөнә. Һөйләшкәндә ул үҙен уғата тыйнаҡ тота, маҡтаныуҙы йәки кеше хеҙмәтен баһаламауҙы хупламай.
– Райондағы үҫештәр — бер минең генә эш һөҙөмтәһе түгел, коллектив хеҙмәт емеше. Шул осорҙағы етәкселәргә, хакимиәт белгестәренә, район Советы, ауыл хакимиәте активистарына рәхмәтлемен, — ти Владимир Петрович.
– Бөгөн ни менән көн үткәрәһегеҙ? — тигән һорау бирҙем уға.
– 2009 йылда пенсияға сыҡтым. Баҡса үҫтерәм, йорт мәшәҡәттәре лә етерлек. Буш саҡтарымда нәфис әҙәбиәт уҡырға, спорт менән шөғөлләнергә яратам. Әле үткәндәрем хаҡында иҫтәлек яҙам, — тип яуапланы уҙаман.
Владимирҙың иң яҡын һәм ныҡлы терәге — ғаиләһе. Ҡатыны Любовь Григорьевна, ҡырҡ йыл мәктәптә балалар уҡытып, хаҡлы ялға сыҡҡан, “Башҡортостандың атҡаҙанған уҡытыусыһы”, “Рәсәйҙең почетлы мәғариф хеҙмәткәре” тигән маҡтаулы исемдәргә лайыҡ булған тәжрибәле педагог.
Павлюковичтар Наталья, Елена, Анна исемле ҡыҙҙар үҫтереп, оло юлға аяҡ баҫтырған, белем һәм тәрбиә биргән. Бөгөн уларҙың һәммәһенең үҙ тормошо һәм ғәме бар.
– Район етәксеһенә буш ваҡыт эләкмәй инде. Шуға бөгөн ваҡытымды заяға үткәрмәйем, уны ғаиләмә, сәләмәт тормошҡа бағышлайым, — ти Владимир Петрович.
“Изгелек эшлә лә һыуға һал — халыҡ белер, халыҡ белмәһә, балыҡ күрер” тигән боронғонан килгән әйтем бар. Владимир Павлюковичтың ҡылған изге ғәмәлдәрен район халҡы юғары баһалаған, ул — Әбйәлил районының маҡтаулы гражданы. Бынан тыш, “Башҡортостандың атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре”, “Рәсәйҙең почетлы мәғариф хеҙмәткәре”, “Хеҙмәт батырлығы өсөн” миҙалы — етәксенең төрлө йылдарҙағы фиҙакәр эшенә оло баһа ул.
– Салауат Юлаев ордены минең өсөн бүләктең иң олоһо булды, шикелле. Милли геройыбыҙҙың изге аманаты булараҡ ҡабул иттем уны, — тип ғорурлана Владимир Петрович.
…Әбйәлил ерен үҙ төйәге итеп яратып, бар көсөн уға сарыф ҡылған, халҡыбыҙҙы ихтирам иткән Владимир Павлюковичҡа ошо көндәрҙә 65 йәш тулды. “Башҡортостан” гәзитенә һәр саҡ ярҙам ҡулы һуҙған хеҙмәт ветеранын оло юбилейы айҡанлы ҡайнар ҡотлап, сәләмәтлек теләйек.
Шәйхелислам АЙСЫУАҠОВ,
матбуғат ветераны.