Өфөнөң Шакша биҫтәһендә “Башҡортостан Кроношпаны”н төҙөү хаҡында һүҙ сыҡҡас та йәмәғәтселек гөж килә башланы, уға ҡаршы төрлө саралар ойошторолдо. Имеш, завод ситтән күсерелеп килтерелгән иҫке ҡоролмаларҙан йыйыла, экологияға насар тәьҫир итәсәк. Әммә, нисек кенә булмаһын, төҙөлөш туҡ­таманы. Унда республи­кабыҙ Башлығы Рөстәм Хәмитов та бер нисә тапҡыр булып, эш барышы менән танышты. Ошо көндәрҙә республиканың Йәмәғәт палатаһы журналистарға “Кроношпан” буйлап сәйәхәт ойошторҙо.


Шакшаның бер осонда төҙөлә яңы завод. Әле бында һуңғы эштәр бара: юлдар һалына, ойошма тулыһынса ҡойма менән уратып алынған. Ихатала тау-тау булып бүрәнәләр ята.
­– Күптәр сифатлы ағас то­то­но­ласаҡ тип һөйләй, әммә был дөрөҫ түгел, – тип һүҙ башланы “Баш­ҡорт­остан Кроношпаны”ның генераль директоры Ардашер Курбаншо. – Ана, күрәһегеҙме, өйөлөп ятҡан бүрә­нәләрҙең береһе лә таҡта итеп йәки башҡа маҡсатта ҡул­ланылырҙай түгел. Ә бит республика урмандарында ҡартайып, сереп ятҡан ағас етерлек. ДСП-ны теләһә ниндәй ҡалдыҡ-боҫтоҡтан эшләргә була.
Ысынлап та, бөгөн Башҡортостанда 750 миллион кубометрҙан ашыу ағас запасы бар. Уның яртыһы тиерлек өл­гөр­гән ағастар иҫәбенә тап килә. Улар төҙөлөш материалдары өсөн яраҡһыҙ, йәғни тәрәнәйтеп эшкәртеү өсөн ҡулайлы.
Заводта 250 кеше эшләйәсәк. Улар ба­рыһы ла махсус уҡыу үткән. Ә һа­лым­ды ойошма урындағы ҡаҙнаға түләй.
Предприятие әле үк төрлө ойош­маларҙан, хужалыҡтарҙан материалдар һатып ала башлаған, райондарҙан да килтерергә мөмкин, иҫәпләшеү үҙ ваҡытында башҡарыла, ти етәкселәр.
– Был торбанан һауаға зарарлы тө­төн сыҡмаҫмы? – тип ҡыҙыҡһынды кемдер.
– Предприятиела сәғәтенә 100 тонна күләмендә ағас вағы киптерелә. Ҡоролма – Европала иң ҙуры. Кип­тергән ваҡытта ҡулланылған һыу һу­ңы­нан туҙандан таҙартыла, ә һауаға уның быуы ғына сығасаҡ, – тине директор.
Завод бер нисә ҙур цехтан тора. Бер урында бысҡы вағы эшкәртелһә, икен­сеһендә әле генә сереп ятҡан ағас­тар­ҙан матур ДСП плитәләре хасил буласаҡ.
– Эш хаҡы нисегерәк булыр? – тип ҡыҙыҡһынабыҙ.
– Хеҙмәткәрҙәр уртаса 63 мең һум аласаҡ.
Әлбиттә, киләсккә ҙур хыялдар ме­нән йәшәй ойошма етәкселеге. Мәҫә­лән, башҡа төр ағас материалдар, ла­минат етештерә башлау ҙа күҙ уңында тотола. Ул сағында йәнә бихисап кешегә эш урыны буласаҡ. Күптән түгел предприятиела тәүге плитәләр сығарылған. Сәйәхәттә ҡатна­шыу­сылар уны күрҙе.
– Тиҙҙән ошо таҡталарҙан эшләнгән матур йорт йыһаздары фатир­ҙарыбыҙҙы йәмләр, – ти директор.
Әлбиттә, ағас эшмәкәрлеге менән бәйле ойошма өсөн янғын хәүеф­һеҙлеген тәьмин итеү – мөһим бурыс. Был йәһәттән дә борсолорлоҡ түгел: заманса технологиялар бөгөндән үҙ бурысын үтәргә әҙер.
Завод биләмәһе буйлап сәйәхәт апаруҡ ҡына дауам итте. Барлыҡ ерҙә та­ҙалыҡ, яңы ҡоролмалар күҙгә са­лынды. Бысҡы вағын киптереү ҙә, елем һаҡлағыстар ҙа тирә-яҡтың таҙалығы өсөн хәүеф тыуҙырмай, тип аңлатты директор.