Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Сифатлы орлоҡһоҙ алға китеш юҡ
Был һүҙҙәрҙең дөрөҫлөгөн ерҙе яратҡан һәр кем яҡшы аңлай. Әлбиттә, һауа шарттарының нисек килеүе, ерҙе дөрөҫ һөрөү һәм эшкәртеү, сәсеү эштәрен сифатлы итеп алып барыу яңы уңыштың мул буласағына йоғонто яһамай ҡалмай.

Һәр төбәктең тәбиғәт шарттарын иҫәпкә алып, төрлө эҙлә­неү­ҙәр ярҙамында ғына барлыҡҡа килгән сифатлы орлоҡто сәсеү юғары уңышҡа алып киләсәге һәр кемгә билдәле. Гектар ҡеүәтен арттырыу, һәр гектарҙан мөмкин тиклем күберәк иген алыу, яңы сорттар сығарыу – дәүләт сорт һынау участкаһының төп маҡсаты.

Аҡъярҙың бер яҡ ситендә иҫке­рәк йортта урынлашҡан был ойош­ма хәҙер “Рәсәй ауыл хужа­лығы үҙәге”нең Башҡортостан Рес­публикаһы буйынса филиалы Хәйбулла район-ара бүлеге тип атала. Коллективта өс кеше эшләй.

Бүлек етәксеһе Вил Рәхмәтов әйтеүенсә, бында эш йыл әйлә­нәһенә дауам итә. Орлоҡто ергә сәсеүҙән алып ураҡҡа тиклем урындағы фермерҙар менән даими эш алып барыла.

– Районда бөтәһе 110 крәҫ­ти­ән (фермер) хужалығы бар. Шу­лар­ҙың һәр береһенең нимә сәсә­сәге тураһында хәбәрҙарбыҙ, нин­дәй уңыш йыйып алыуҙарын бе­ләбеҙ. Бында һәр фермер үҫте­рел­гән культураларын алып килә, беҙ уларға тикшереү үткәрәбеҙ. Орлоҡтоң сифаты, дымлылығы, ҡоротҡостар менән зарарланыуы, сүплелеге тикшерелеп, уға тулы анализ бирелә. Артабан Яңы йылдан һуң орлоҡҡа тип ҡалды­рылған ашлыҡ йәнә бер тикшереү үтә. Орлоҡ нисек һаҡланған, бәш­мәк-бөжәктәр төшмәгәнме. Артабан уны ағыуларға мөмкинме, юҡмы икәнлеген билдәләйбеҙ, – ти Вил Вәли улы.


Һуңғы йылдарҙағы ҡоролоҡ сәбәпле, күп фермерҙар өсөн ор­лоҡ ҡалдырыу мәсьәләһе киҫкен тора, шуға күрә улар ситтән орлоҡ һатып алырға мәжбүр. Бәғзеләре хаҡына ҡарап, төбәккә тап килмәгәндәрен ала, һөҙөмтәлә ул тәүге сирҡанысты ла үтә алмай, һәләк була. Шуға күрә сорт һынау участкаһында юғары си­фат­лы һәм репродукциялы орлоҡ­тарға өҫтөнлөк бирелә. Күр­ше Ырымбур өлкәһенең “Комсомол” ауыл хужалығы кооперативы менән тығыҙ бәйләнеш булды­рылған. Уларҙан килешеүҙәр нигеҙендә был төбәккә хас булған элиталы бойҙай “Һарытау-74” сорты менән арпаның “Анна” тип аталғаны һатып алына.

– Иген культуралары ҡала, әммә сорттар үҙгәреп тора, элеккеләренә биологик төрө, сифаты һәм башҡа үҙенсәлектәре буйынса яңырағы алмашҡа килә. Орлоҡсолоҡ эшендә был – иң мөһим йүнәлештәрҙең береһе. Яңырыу булмайынса, яҡшы һәм мул уңыш алыу мөмкин түгел. Нисек кенә булмаһын, иген баҙарында һәр саҡ сифатлы орлоҡҡа ихтыяж ҙур, – ти тәжрибәле белгестәрҙең береһе Зөлфирә Мөхтәр ҡыҙы.


Зөлфирә Далхина филиалда баш агроном булып эшләй. Баймаҡ ауыл хужалығы техникумын тамамлап, ошонда эшкә кил­гән ханым 34 йыл буйы райондың үҫемлекселек тармағын яҡшыр­тыуға үҙ өлөшөн индерә. Уның хеҙмәт кенәгәһендә – бер генә яҙыу. 2013 йылдан эш башлаған Гүзәлиә Нураеваға тәжрибәле агроном эштең айышын төшөндөрә. Әйҙәүсе агроном вазифаһын башҡарған Гүзәлиә Радик ҡыҙы ауыл хужалығы үҫемлектәренең төрлө ауырыуҙарын, культура­ларға зыян килтереүсе ҡоротҡос­тарҙы өйрәнә, уларға ҡаршы тороу сараларын таба.

Уртаҡ һүҙҙән, бер төптән эшләгән коллектив райондағы һәр хужалыҡты, һәр фермерҙың ниндәй культура сәсәсәген, уларға ниндәй кәңәштәр бирергә кәрәк­леген яҡшы белә. Бәләкәй йорт­тоң иҙәне тулы төрлө ҡапсыҡ­тарҙа орлоҡтар урын алыуға ҡарамаҫтан, уларҙың эше йыл дауамында бара. Ә алда игенсе һәм агроном өсөн яуаплы булған яҙғы сәсеү эштәре тора, шуға күрә филиал хеҙмәткәрҙәре өсөн яуаплылыҡ икеләтә арта: орлоҡ­тарҙың сифатын ҡарап өлгөрөргә лә, тәжрибәләр үткәрергә лә тура килә.


Автор: Кәримә УСМАНОВА әҙерләне
Фото: Автор фотолары


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Башҡортостанда эш хаҡы 17,6% артҡан

Башҡортостанда эш хаҡы 17,6% артҡан 11.02.2025 // Иҡтисад

Башҡортостанда эш хаҡы 17,6% артҡан...

Тотош уҡырға 9

Башҡортостанда сәнәғәт етештереүе артҡан

Башҡортостанда сәнәғәт етештереүе артҡан 10.02.2025 // Иҡтисад

Башҡортостанда сәнәғәт етештереүе артҡан...

Тотош уҡырға 16

Башҡортостанда М-12 трассаһы 2124 йылға тиклем түләүле була

Башҡортостанда М-12 трассаһы 2124 йылға тиклем түләүле була 07.02.2025 // Иҡтисад

Башҡортостанда М-12 трассаһы 2124 йылға тиклем түләүле була...

Тотош уҡырға 26

«Башинформ»да ер участкаларын файҙаланыу тураһында яңы закон тикшерелде

«Башинформ»да ер участкаларын файҙаланыу тураһында яңы закон тикшерелде 06.02.2025 // Иҡтисад

«Башинформ»да ер участкаларын файҙаланыу тураһында яңы закон тикшерелде...

Тотош уҡырға 28

Өфө мэрының хеҙмәт хаҡы билдәле булды

Өфө мэрының хеҙмәт хаҡы билдәле булды 06.02.2025 // Иҡтисад

Өфө мэрының хеҙмәт хаҡы билдәле булды...

Тотош уҡырға 27

Рәсәйҙең эске баҙарында Башҡортостандан иген һатыу 3,5 тапҡырға артҡан

Рәсәйҙең эске баҙарында Башҡортостандан иген һатыу 3,5 тапҡырға артҡан 06.02.2025 // Иҡтисад

Рәсәйҙең эске баҙарында Башҡортостандан иген һатыу 3,5 тапҡырға артҡан...

Тотош уҡырға 33

Башҡортостан – Волга буйы федераль округында беренсе

Башҡортостан – Волга буйы федераль округында беренсе 04.02.2025 // Иҡтисад

Башҡортостан – Волга буйы федераль округында беренсе...

Тотош уҡырға 28

Рәсәй банкы: һанлы һумды ҡулланыу ирекле

Рәсәй банкы: һанлы һумды ҡулланыу ирекле 04.02.2025 // Иҡтисад

Рәсәй банкы: һанлы һумды ҡулланыу ирекле...

Тотош уҡырға 25

Башҡортостан Башлығы «Хәтер баҡсаһы» акцияһын үткәреү тураһында белдерҙе

Башҡортостан Башлығы «Хәтер баҡсаһы» акцияһын үткәреү тураһында белдерҙе 03.02.2025 // Иҡтисад

Башҡортостан Башлығы «Хәтер баҡсаһы» акцияһын үткәреү тураһында белдерҙе...

Тотош уҡырға 37

Башҡортостанда иң яуаплы муниципалитеттар билдәләнде

Башҡортостанда иң яуаплы муниципалитеттар билдәләнде 28.01.2025 // Иҡтисад

Башҡортостанда иң яуаплы муниципалитеттар билдәләнде...

Тотош уҡырға 45

Ял көндәрендә өфөләрҙе ит йәрминкәләрендә көтәләр 

Ял көндәрендә өфөләрҙе ит йәрминкәләрендә көтәләр  23.01.2025 // Иҡтисад

Ял көндәрендә өфөләрҙе ит йәрминкәләрендә көтәләр ...

Тотош уҡырға 54

Башҡортостан ауыл ипотекаһы күләме буйынса Рәсәй төбәктәре араһында беренсе урында тора

Башҡортостан ауыл ипотекаһы күләме буйынса Рәсәй төбәктәре араһында беренсе урында тора 20.01.2025 // Иҡтисад

Башҡортостан ауыл ипотекаһы күләме буйынса Рәсәй төбәктәре араһында беренсе урында тора...

Тотош уҡырға 59