Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Сифатлы орлоҡһоҙ алға китеш юҡ
Был һүҙҙәрҙең дөрөҫлөгөн ерҙе яратҡан һәр кем яҡшы аңлай. Әлбиттә, һауа шарттарының нисек килеүе, ерҙе дөрөҫ һөрөү һәм эшкәртеү, сәсеү эштәрен сифатлы итеп алып барыу яңы уңыштың мул буласағына йоғонто яһамай ҡалмай.

Һәр төбәктең тәбиғәт шарттарын иҫәпкә алып, төрлө эҙлә­неү­ҙәр ярҙамында ғына барлыҡҡа килгән сифатлы орлоҡто сәсеү юғары уңышҡа алып киләсәге һәр кемгә билдәле. Гектар ҡеүәтен арттырыу, һәр гектарҙан мөмкин тиклем күберәк иген алыу, яңы сорттар сығарыу – дәүләт сорт һынау участкаһының төп маҡсаты.

Аҡъярҙың бер яҡ ситендә иҫке­рәк йортта урынлашҡан был ойош­ма хәҙер “Рәсәй ауыл хужа­лығы үҙәге”нең Башҡортостан Рес­публикаһы буйынса филиалы Хәйбулла район-ара бүлеге тип атала. Коллективта өс кеше эшләй.

Бүлек етәксеһе Вил Рәхмәтов әйтеүенсә, бында эш йыл әйлә­нәһенә дауам итә. Орлоҡто ергә сәсеүҙән алып ураҡҡа тиклем урындағы фермерҙар менән даими эш алып барыла.

– Районда бөтәһе 110 крәҫ­ти­ән (фермер) хужалығы бар. Шу­лар­ҙың һәр береһенең нимә сәсә­сәге тураһында хәбәрҙарбыҙ, нин­дәй уңыш йыйып алыуҙарын бе­ләбеҙ. Бында һәр фермер үҫте­рел­гән культураларын алып килә, беҙ уларға тикшереү үткәрәбеҙ. Орлоҡтоң сифаты, дымлылығы, ҡоротҡостар менән зарарланыуы, сүплелеге тикшерелеп, уға тулы анализ бирелә. Артабан Яңы йылдан һуң орлоҡҡа тип ҡалды­рылған ашлыҡ йәнә бер тикшереү үтә. Орлоҡ нисек һаҡланған, бәш­мәк-бөжәктәр төшмәгәнме. Артабан уны ағыуларға мөмкинме, юҡмы икәнлеген билдәләйбеҙ, – ти Вил Вәли улы.


Һуңғы йылдарҙағы ҡоролоҡ сәбәпле, күп фермерҙар өсөн ор­лоҡ ҡалдырыу мәсьәләһе киҫкен тора, шуға күрә улар ситтән орлоҡ һатып алырға мәжбүр. Бәғзеләре хаҡына ҡарап, төбәккә тап килмәгәндәрен ала, һөҙөмтәлә ул тәүге сирҡанысты ла үтә алмай, һәләк була. Шуға күрә сорт һынау участкаһында юғары си­фат­лы һәм репродукциялы орлоҡ­тарға өҫтөнлөк бирелә. Күр­ше Ырымбур өлкәһенең “Комсомол” ауыл хужалығы кооперативы менән тығыҙ бәйләнеш булды­рылған. Уларҙан килешеүҙәр нигеҙендә был төбәккә хас булған элиталы бойҙай “Һарытау-74” сорты менән арпаның “Анна” тип аталғаны һатып алына.

– Иген культуралары ҡала, әммә сорттар үҙгәреп тора, элеккеләренә биологик төрө, сифаты һәм башҡа үҙенсәлектәре буйынса яңырағы алмашҡа килә. Орлоҡсолоҡ эшендә был – иң мөһим йүнәлештәрҙең береһе. Яңырыу булмайынса, яҡшы һәм мул уңыш алыу мөмкин түгел. Нисек кенә булмаһын, иген баҙарында һәр саҡ сифатлы орлоҡҡа ихтыяж ҙур, – ти тәжрибәле белгестәрҙең береһе Зөлфирә Мөхтәр ҡыҙы.


Зөлфирә Далхина филиалда баш агроном булып эшләй. Баймаҡ ауыл хужалығы техникумын тамамлап, ошонда эшкә кил­гән ханым 34 йыл буйы райондың үҫемлекселек тармағын яҡшыр­тыуға үҙ өлөшөн индерә. Уның хеҙмәт кенәгәһендә – бер генә яҙыу. 2013 йылдан эш башлаған Гүзәлиә Нураеваға тәжрибәле агроном эштең айышын төшөндөрә. Әйҙәүсе агроном вазифаһын башҡарған Гүзәлиә Радик ҡыҙы ауыл хужалығы үҫемлектәренең төрлө ауырыуҙарын, культура­ларға зыян килтереүсе ҡоротҡос­тарҙы өйрәнә, уларға ҡаршы тороу сараларын таба.

Уртаҡ һүҙҙән, бер төптән эшләгән коллектив райондағы һәр хужалыҡты, һәр фермерҙың ниндәй культура сәсәсәген, уларға ниндәй кәңәштәр бирергә кәрәк­леген яҡшы белә. Бәләкәй йорт­тоң иҙәне тулы төрлө ҡапсыҡ­тарҙа орлоҡтар урын алыуға ҡарамаҫтан, уларҙың эше йыл дауамында бара. Ә алда игенсе һәм агроном өсөн яуаплы булған яҙғы сәсеү эштәре тора, шуға күрә филиал хеҙмәткәрҙәре өсөн яуаплылыҡ икеләтә арта: орлоҡ­тарҙың сифатын ҡарап өлгөрөргә лә, тәжрибәләр үткәрергә лә тура килә.


Автор: Кәримә УСМАНОВА әҙерләне
Фото: Автор фотолары


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Ауыл ҡатынының тормошон ауырлаштыралар

Ауыл ҡатынының тормошон ауырлаштыралар 27.03.2019 // Ауыл хужалығы

Ауыл ерендә эшләгән ҡатын-ҡыҙҙы бигүк күңелле булмаған үҙгәрештәр көтә. Рәсәйҙең Хеҙмәт һәм социаль...

Тотош уҡырға 1 448

Илдар ирландтарҙы нимәгә өйрәтер?

Илдар ирландтарҙы нимәгә өйрәтер? 26.03.2019 // Ауыл хужалығы

Мәләүез районынан Илдар Ишәкәев Ирландияға юлға сыҡты....

Тотош уҡырға 962

Ҡыш бауыры  оҙон түгел

Ҡыш бауыры оҙон түгел 26.03.2019 // Ауыл хужалығы

Арбаңды — ҡыш, санаңды йәй әҙерлә....

Тотош уҡырға 1 291

Ауылды улар йәшәтә

Ауылды улар йәшәтә 26.03.2019 // Ауыл хужалығы

Грант аҡсаһына — һөтсөлөк фермаһы....

Тотош уҡырға 1 436

Хәҙер Ахунға барырға мөмкин

Хәҙер Ахунға барырға мөмкин 23.03.2019 // Ауыл хужалығы

Учалы районында быға тиклем махсус мал һуйыу урындары икәү генә ине – ҡалала һәм Озерный...

Тотош уҡырға 981

Һөт сертификация үтәсәк

Һөт сертификация үтәсәк 22.03.2019 // Ауыл хужалығы

Рәсәй Ауыл хужалығы министрлығынан хәбәр итеүҙәренсә, быйыл майҙа әҙер һөт продукцияһын “Меркурий”...

Тотош уҡырға 986

Ауыл хужалығы предприятиеларын көтәләр

Ауыл хужалығы предприятиеларын көтәләр 19.03.2019 // Ауыл хужалығы

Шишмә районында ауыл хужалығы йүнәлешендәге индустрия паркы барлыҡҡа киләсәк....

Тотош уҡырға 954

“Ленин”дарға эйәрергә була

“Ленин”дарға эйәрергә була 19.03.2019 // Ауыл хужалығы

Стәрлебаш районының Ленин исемендәге ауыл хужалығында мал ҡышлатыу уңышлы ойошторолған....

Тотош уҡырға 1 030

“Ҡалмыҡ” тоҡомлолар даланы үҙ иткән

“Ҡалмыҡ” тоҡомлолар даланы үҙ иткән 19.03.2019 // Ауыл хужалығы

Хәйбулла районы Өфө ауылынан Марат Булатов – районда малсылыҡ тармағында уңышлы эшләгән...

Тотош уҡырға 1 016

Ауыл ерендә эшләгәндәр өҫтәмә алды

Ауыл ерендә эшләгәндәр өҫтәмә алды 18.03.2019 // Ауыл хужалығы

1 ғинуарҙан ауыл ерендә малсылыҡта, үҫемлекселектә, балыҡсылыҡта 30 йыл эшләгән пенсионерҙарға...

Тотош уҡырға 1 199

Ҡолоштан мал алмай тор...

Ҡолоштан мал алмай тор... 18.03.2019 // Ауыл хужалығы

Учалы районының Ураҙ ауыл биләмәһенә ҡараған Ҡолош ауылында ғәҙәттән тыш хәл теркәлгән....

Тотош уҡырға 989

"Өйрәнәбеҙ генә әле"

"Өйрәнәбеҙ генә әле" 14.03.2019 // Ауыл хужалығы

Республиканың ауыл хужалығы етештереүселәре һәм фермерҙары бөгөн продукция әҙерләп сығарыу ғына...

Тотош уҡырға 885