Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Дуҫым хаҡында һүҙ
Данир Камалетдин улы Үзбәков. Башҡарған эштәре, киң белемлелеге, кешеләргә тоғро мөнәсәбәте менән халыҡ ихтирамын ҡаҙанған абруйлы шәхестәребеҙҙең береһе. Бар булмышы менән һоҡланғыс кеше. Матур ғаилә башлығы.


Данир менән 1951 йылда Темәс педа­гогия училищеһына уҡырға инеп, дүрт йыл бер төркөмдә белем алдыҡ. Уҡыу йортоноң ифрат бай китап­ха­на­һы бар ине. Белемгә ынтылған дуҫым өсөн был ҙур бәхет булды: ҡу­лы­нан китап төшмәне. Минең ағайым­дың Мәскәүҙән алдырған “Вопросы языкознания” журналын, бигерәк тә С. И. Руденконың “Башкиры” китабын һорап алып, ҙур ҡыҙыҡ­һыныу менән уҡып йөрөгәне хәтерҙә.
Белемгә ынтылыш, тырышлыҡ, китап яратыу һәм ниндәйҙер кимәлдә холоҡ-фиғелебеҙ оҡшашлығы ла беҙҙе бер-беребеҙгә яҡынлатты, дуҫлаштырҙы. Китап уҡығанда Данир бөтә донъяһын онотоп, бер аҙ бөҙрә­ләнеп торған матур ҡара сәстәрен уң ҡулының бармаҡ остары менән борғослай-борғослай ултыра тор­ғайны. Шул саҡ исемен әйтеп өндәш­һәң, ғәҙәттәгесә, ихлас йылмайып, күҙҙәренән нур бөркөп, әйләнеп ҡарар ине. Бына ошо күренеш күңелемдә уйылып ҡалған.
1955 йылда училищены уңышлы тамамлап, төрлөбөҙ төрлө яҡҡа тара­лыштыҡ. Әрме йәшенә еткән егеттәр­ҙең барыһын да тиерлек, шул иҫәптән Данирҙы ла, хәрби хеҙмәткә алдылар.
Беҙ яңынан өс йылдан һуң ғына осраштыҡ: 1958 йылда, БДУ-ның өсөн­сө курсын тамамлап, һуңғы имтихан­дарҙы биреп йөрөгәндә ятаҡтағы бүлмәбеҙгә һалдат кейемен­дәге Данир килеп инде. Элемтә ғәскәрҙәрендә хеҙ­мәт иткән. Венгрия­лағы хәрби хә­рәкәт­тәр ваҡы­тында снаряд тейеп шарт­лаған локаторҙың ярсығы арҡа­һын еңелсә яралаған икән, ара-тирә һыҙланып та ҡуя ине.
Осрашыуыбыҙға икебеҙ ҙә ныҡ ҡыуандыҡ. Ҡәҙерле дуҫымды барынса хөрмәт итеп, вокзалға оҙатып ҡуйҙым.
Артабан тормош һуҡмаҡтары беҙҙе оҙаҡ йылдарға айырып торҙо. Универ­ситетты тамамлап, бер йыл мәктәптә эшләгәндән һуң, мин дүрт йылға яҡын Хәрби-Диңгеҙ флотында хеҙмәт итеп ҡайтып, “Башҡортостан уҡытыусыһы” журналы редакция­һын­да эшләнем. Бер шулай Балаҡатай районына ко­ман­дировкаға барғайным. Шунда Данир дуҫым менән көтмәгәндә тап булышып, осрашыуыбыҙға бик шатлан­дыҡ, хәл-әхүәлдәребеҙ менән уртаҡ­лаш­тыҡ.
Һалдат хеҙмәтенән ҡайтып, тәүҙә үҙҙәренең Хәйбулла район гәзите редакцияһында, унан һуң партияның район комитетында күпмелер эшләгәс, Данир Камалетдин улы КПСС өлкә комитетының йүнәлтмәһе буйынса Мәскәүҙә юғары партия мәктәбен та­мам­лаған. Әлеге ваҡытта яңы ойош­торолған Балаҡатай районы гәзитенең мөхәррире булараҡ, тиҙ арала эшлекле коллектив туплап, редакцияның эшен яйға һалып йөрөүе ине.
Данирҙың ойоштороу һәләттәрен күреп, күп тә үтмәй, уны Өфөгә эшкә саҡырҙылар. Бында ла ул ниндәй вазифаларҙа эшләмәһен – “Башҡорт­остан” китап нәшриәте мөхәррире, БАССР Министрҙар Советында мәға­риф, һаулыҡ һаҡлау, административ органдар бүлегендә өлкән референт – ошо дәүерҙә хеҙмәтен теүәл, юғары кимәлдә үтәп, башҡа­ларҙың ихтирамын яуланы.
Шулай ҙа Данир Камалетдин улы­ның республикабыҙ алдында күрһәт­кән, бөтә халыҡ рәхмәт әйткән иң ҙур хеҙмәте ул, әлбиттә, Башҡорт­остан­дың дәүләт архивын тергеҙеү, подвал­дарҙа ташландыҡ хәлдә тип әйтерлек ятҡан ҡиммәтле мәғлү­мәттәрҙе, кәрәк­ле документтарҙы ҡотҡарыу, һаҡлап алып ҡалыу булды. Бының өсөн архивтың матди базаһын нығытырға, иң беренсе уны яңы киң бинаға күсе­рер­гә кәрәк ине. “Был мәсьәләләрҙе хәл итеү өсөн күпме түрәнең ишек туп­һа­һын тапарға, һәр береһенә эш­тең мөһимлеген иҫбат­ларға тура килгәнде үҙем генә беләм”, – ти тор­ғайны Данир һуңынан. Шулай уның тырышлығы, принципиаллеге менән был ҙур мәсьәлә лә хәл ителде. Әкрен­ләп ҡала, район архивтарының да эш шарттары яҡшырҙы.
Данир Камалетдин улын һуңғы юлға оҙатҡанда Өфө ҡалаһы архив­тарының береһенә етәкселек иткән рус ҡатыны, күҙ йәштәрен түгә-түгә, “ул беҙҙе подвалдарҙан яҡты донъяға сығарҙы” тип баш эйеп, барыһы исе­ме­нән дә рәхмәт әйткәйне. Эшеңә шулай халыҡ рәхмәтенән дә ҙурыраҡ баһа юҡтыр, моғайын.
Данир Камалетдин улы матур, мөхәббәт тулы ғаилә башлығы булды. Улар ҡатыны менән береһенән-береһе һөйкөмлө, эшһөйәр, итәғәтле балалар тәрбиәләп үҫтерҙе. Һәр береһе тормошта лайыҡлы урынын тапты.
Данир дуҫым тураһында уйлаһам, ғәҙәттәгесә, ихлас йылмайып, күҙҙәре­нән нур сәсеп, миңә әйләнеп ҡараған төҫлө тойола. Изге күңелле кешеләр генә хәтерҙә шулай булып ҡалалыр.

Зыя ӘБСӘЛӘМОВ,
филология фәндәре кандидаты,
БДУ-ның Сибай институты профессоры.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Янып йәшәлгән ғүмер

Янып йәшәлгән ғүмер 26.03.2019 // Шәхестәр

Тамыры ныҡтың олоно ла ныҡ....

Тотош уҡырға 1 423

Иҫтә, һаман да иҫтә

Иҫтә, һаман да иҫтә 25.03.2019 // Шәхестәр

Баҡалылар данлыҡлы яҡташтарын онотмай, йылдар үтеү менән дә уларҙың исемдәрен ҡәҙерләп һаҡлай,...

Тотош уҡырға 1 170

Дандың төбө — хөрмәт

Дандың төбө — хөрмәт 22.03.2019 // Шәхестәр

“Үткән ғүмер — иҫкән ел”, — тиҙәр. Хаҡ һүҙҙер был, бәлки. Иҫкән елгә иҫәп юҡ бит инде. Ғүмер...

Тотош уҡырға 1 318

Вәлидиҙең дуҫы Өсҡайнаҡ

Вәлидиҙең дуҫы Өсҡайнаҡ 22.03.2019 // Шәхестәр

Әхмәтзәки Вәлидовтың Төркиәләге башҡорт дуҫтарының береһе профессор Әхмәт Зыя Өсҡайнаҡ тураһында...

Тотош уҡырға 1 389

Һәйкәлдәргә лайыҡ исемдәр

Һәйкәлдәргә лайыҡ исемдәр 22.03.2019 // Шәхестәр

1917–1920 йылдарҙағы Башҡорт милли-азатлыҡ хәрәкәте тарихы, унда ҡатнашҡан эшмәкәрҙәр тураһында...

Тотош уҡырға 21 970

Мостай Кәрим – Ҡазанда

Мостай Кәрим – Ҡазанда 21.03.2019 // Шәхестәр

Донъяла һәм Рәсәйҙә Башҡортостандың халыҡ шағиры Мостай Кәримдең яҡты иҫтәлеген мәңгеләштереүҙе...

Тотош уҡырға 1 123

Башҡортостан йөмһүриәтенең хосуси вәкиле

Башҡортостан йөмһүриәтенең хосуси вәкиле 20.03.2019 // Шәхестәр

Уның исеме архив документтарында йыш осрай....

Тотош уҡырға 1 119

Башҡортостан йөмһүриәтенең хосуси вәкиле

Башҡортостан йөмһүриәтенең хосуси вәкиле 19.03.2019 // Шәхестәр

Уның исеме архив документтарында йыш осрай....

Тотош уҡырға 1 196

Ғорурлығыбыҙ беҙҙең

Ғорурлығыбыҙ беҙҙең 06.02.2019 // Шәхестәр

Ул һалған эҙҙәр юйылмай. Күгәрсен ере ошо райондың ғына түгел, тотош республиканың тарихында яҡты...

Тотош уҡырға 1 273

Ирҙең даны – иленән,  халҡы менән еренән

Ирҙең даны – иленән, халҡы менән еренән 06.02.2019 // Шәхестәр

Башҡортостандың беренсе президенты, Арҙаҡлы шәхес Мортаза РӘХИМОВҠА – 85 йәш 7 февралдә башҡорт...

Тотош уҡырға 1 435

Эҙ ҡалдырған хәтирәләр...

Эҙ ҡалдырған хәтирәләр... 22.01.2019 // Шәхестәр

Автографтар алыу бәхет ине....

Тотош уҡырға 1 465

Бер мәҡәлә уҡығас...

Бер мәҡәлә уҡығас... 04.01.2019 // Шәхестәр

Уның аҡыл ҡаҙнаһы һайыҡмаһын....

Тотош уҡырға 1 321