Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
Енот этеБашҡортостан дәүләт ҡурсаулығына енот этен 1935 йылда тәүге тапҡыр килтерәләр. Ә 20 йылдан һуң Нуриман районына ебәрәләр. Һуңғыһы һөҙөмтәлерәк була һәм был эт, үрсеп, тирә-яҡҡа тарала башлай.
Енот эте ҙурлығы менән төлкөнән әллә ни айырылмай. Шулай ҙа уны төлкө менән бутау мөмкин түгел. Ҡыҫҡа, йөнтәҫ ҡойроҡло, ҡараһыу-һоро төҫтә, ҡыҫҡа аяҡлы.
Башҡа эт төркөмөнә ҡараған йәнлектәр (бүре, төлкө һәм башҡалар) менән сағыштырғанда, енот этенең аҙығында һыу буйы тереклеге өҫтөнлөк итә. Һаҙлыҡлы урынды төйәк итергә яратҡан был йыртҡыс күберәк тәлмәрйен, кеҫәртке тота, ҡош-ҡорт ояларын туҙҙыра.
Тағы бер үҙенсәлеге бар: ҡышҡы йоҡоға тала. Ләкин йоҡоһо һаҡ, өҙөк-өҙөк була, шуға ла йоҡо тип тә булмайҙыр. Кешегә ҡарата әйтелгәнсә, ҡыш буйы серем итә. Яҙҙың тәүге нурҙары ерҙе йылыта башлағас та һунарға сыға.
Көсөкләү, ҡышҡы йоҡоға талыу өсөн ағас ҡыуыштарын, ташландыҡ өңдәрҙе һайлай. Бер юлы 1–5 көсөк табырға һәләтле. Көсөктәре, эт ғаиләһенә ҡараған барлыҡ йәнлектәрҙеке һымаҡ уҡ, “һуҡыр” булып тыуа. Күҙҙәре асылыу менән һунар ҡомары уяна, тирә-яҡтағы бөжәктәргә “һөжүм” итә башлайҙар.
Башҡортостанда тәүҙә енот эте Ағиҙел йылғаһының урта өлөшөндә таралһа, хәҙер иһә уны Белорет, Бөрйән яҡтарында ла осратырға мөмкин. Бигерәк тә ул төньяҡ-көнсығыш райондарҙа күпләп үрсене.
Енот этен беҙҙә үрсетеүгә ҡараш төрлөсә. Ҡайһы бер белгестәр уны үрсетеү яҡлы. Сәнәғәт өсөн дә отошло: тиреһе әллә ни ҡиммәт түгел, унан тегелгән әйберҙәр йылы. Икенсе төркөм тәбиғәт һаҡсыларын башҡа нәмә борсой: енот эте ҡотороу сиренә тиҙ бирешә, трихинеллез ауырыуын йөрөтә, күп осраҡта шуның сығанағы булып тора. Шулай уҡ ҡош-ҡорт йомортҡаларын һәм ҡошсоҡтарҙы күпләп ашай, тип хәүефләнә һуңғылары.
Нисек кенә булмаһын, енот эте беҙҙә үрсене һәм республика фаунаһында үҙ урынын тапты.
Тимерғәле МУСИН.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 096

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 449

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 986

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 894

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 2 648

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 239

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 461

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 963

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 436

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 513

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 337

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 523