Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » “Торатау беҙҙәге Жип кеүек...”
“Торатау беҙҙәге Жип кеүек...”Чех ғалимы Башҡортостандың ниндәй үҙенсәлектәрен ғәжәп иткән?

Чехиянан тыуған яғына ҡунаҡҡа ҡайтҡан яҡташыбыҙ Миләүшә Ҡолмөхәмәтованың ире менән редакцияға һуғылырға иҫәбе бар тип хәбәр иттеләр редакцияға. Гәзит уҡыусыларға Миләүшә Годбодь тигән исем яҡшы таныш. Ул – әүҙем авторыбыҙ. Башҡортостанда йәшәгәндә гәзиткә даими яҙышты, сит илгә күсеп китһә лә, ҡулынан ҡәләмен төшөрмәй. Ваҡыттарының тығыҙ булыуына ҡарамаҫтан, Владимир (уларҙа исем-шәриф менән өндәшеү – сит күренеш, хатта әфәнде тип әйтеү ҙә) менән әңгәмә ҡорҙоҡ.
Юридик фәндәр докторы, адвокат, запастағы подполковник Владимир Годбодь менән урыҫса аралаштыҡ, һирәк-һаяҡ Миләүшә Мөтиғулла ҡыҙы ла ярҙамға килде.

– Владимир, һеҙ Башҡортостанда тәүге тапҡырмы?
– Юҡ, беренсе мәртәбә түгелмен. Элекке йыл да, былтыр ҙа булдым. Әйткәндәй, йыл да юл төшөп тора. Мин быға шатланам ғына. Сәфәр әҙәм балаһын һәр саҡ дәртләндерә, киләсәккә ниәттәр билдәләү өсөн дә уңайлы.
– Бигерәк тә әлегеһе ниндәй тәьҫораттар ҡалдырҙы?
– Килгән һайын Урал тарафтарын үҙем өсөн яңынан асам. Өфөнөң ҡалҡыулыҡта урынлашыуы үҙе үк күпте һөйләй түгелме?! Тимәк, ҡала беҙ белмәгән сер һаҡлай, бай тарихҡа эйә. Республика буйлап йөрөү, әлегә уны арҡырыға-буйға киҫмәнем, ныҡ оҡшай. Мөғжизәле Арҡайымға барыу, уйсан Яйыҡ йылғаһы аша сығыу, Европа менән Азияның сигендә баҫып тороу күңелгә әйтеп бөтөргөһөҙ кинәнес бирә. Баҡтиһәң, баш ҡаланан Сибайға барыу өсөн ярты республиканы үтергә кәрәк. Тәбиғәттең төрлөлөгө – мәғрур тауҙарҙы күҙ ҡарашы етмәҫлек даланың алмаштырыуын, ялан-ҡырҙа кешеләрҙең эш менән мәж килеүен күрҙек, Ағиҙел йылғаһы аша бер нисә тапҡыр сыҡтыҡ, ҡала һәм ауылдар аша үттек. Киләһе сәфәремдә башҡорт халҡының батыр улы Салауат Юлаевтың кендек ҡаны тамған ерҙе күрергә уйлайым.
– Ғөмүмән, яңы мөхит һәр саҡ таң ҡалдырыусан, уға сабый ҡарашы менән бағаһың. Беҙҙең яҡта һеҙҙе айырыуса ниндәй күренештәр ғәжәпләндерҙе?
– Беренсенән, һеҙҙә ҡалалар араһын хеҙмәтләндергән такси бик осһоҙ ҙа баһа! Сибайға барып төшөү өсөн кеҫәнән ни бары 700 һум ғына аҡсамды сығарҙым. Беҙҙә бындай алыҫ араға хаҡты юғары ҡуялар. Икенсенән, Башҡортостан киңлектәренә һоҡланам. Рәсәйҙә төҙөлөш өсөн ер майҙанының иркен бирелеүен белеп хайран ҡалдым. Ун сутый! Бик ҙур был! Беҙ кәләшем Миләүшә менән Брно ҡалаһы янында – "Моравский крас" ҡурсаулығында йәшәйбеҙ. Биш ярым сутый еребеҙ бар, был күп әле. Чехияла ҡала ситендә өйҙәрҙе ике-өс ҡатлы итеп һалалар. Йәйелеп китеү өсөн мөмкинлек булмағас, өҫкә күтәрелергә кәрәк. Ус аяһындай ер ҙә буш ҡалмай йә ҡый үҫмәй унда, бөтәһен дә маҡсатлы файҙаланалар. Өсөнсөнән, ғөмүмән әйтәм, Рәсәйҙең аяҡҡа баҫыуы, айырым алғанда, тәртип-таҙалыҡҡа йөҙ бороуы, эскелектең бөтөүгә табан барыуы күҙгә ташлана. Элек, ә мин Мәскәүҙә уҡыным, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, хәлдәр күпкә хөртөрәк ине.
– Владимир, Чехия менән Башҡортостан араһында берәй оҡшашлыҡ таптығыҙмы?
– Европаның йөрәге һаналған Чехия... Европа менән Азия киҫешкән урында ятҡан Башҡортостан... Башҡортостандарҙың ғорурлығы һаналған Торатау беҙҙәге Жип тауы шикелле, һуйған да ҡаплаған инде! Әйтерһең дә, мин килер алдынан кемдер уны күсереп ҡуйған (көлә).
Оҡшашлыҡ тигәндән, чехтарҙа ҡыҙ йәшереү йолаһы әлегәсә бөтә тулылығында һаҡланған. Баҡтиһәң, ул башҡорттарҙа ла йәшәй.
– Башҡортса өйрәнергә теләк уяндымы?
– Күп тел белеү хаҡында эсендә йәне булмағандар ғына хыялланмайҙыр. Әлбиттә, теләк бар ғына түгел, бик көслө. Иң мөһиме – күңел төбөндә ундай уйҙың бөрөләнеүе. "Урал батыр" эпосын чех теленә тәржемә итергә тигән ниәт юҡ түгел. Әлбиттә, Миләүшә ярҙамында.
Ҡурай моңона иҫем китә, халыҡ йырҙарын ултырып тыңларға кәрәк. Унан шундай илаһи көс ағыла, уларҙа тәрән фәлсәфә ята. Абдулла Солтановтың, Ишмулла Дилмөхәмәтовтың, Ишморат Илбәковтың көй-моңо күңелгә үтеп инә.
– Чехияла башҡорттар тураһында нимә беләләр?
– Ышанаһығыҙмы-юҡмы, башҡорттарҙы, Башҡортостанды "Большой энциклопедический словарь"ҙан таптым. Беҙ, европалар, шул уҡ чехтар Рәсәй тураһында ғына хәбәрҙарбыҙ, шулай булғас, дөйөм рәүештә фекер йөрөтәбеҙ. Ә бына башҡорт ҡыҙына өйләнгәс, һеҙҙең хаҡта бик күпте белә башланым, эстә эҙләнеү тойғоһо уянды. Рәсәй, урыҫ тигәндән, ҡыҙыҡ, Миләүшә магазинда саҡта йәки бөҙрәханаға инһә, уны гел мәрйә тип уйлайҙар. "Уралданмын, мин – Башҡортостандан, башҡортмон", – тип төҙәтеп ҡуя ул һәр саҡ. Хәйер, Чехословакия Республикаһының милли геройы Даян Мурзинды беҙҙә бик ныҡ хөрмәт итәләр. Ҡатыным уның хаҡында мәҡәлә яҙҙы, герой ҡайҙа һуғышҡан, шул ерҙән үттек, һәйкәлен күрҙек.
– Милли аш-һыуҙан ауыҙ иттегеҙме, улар ни яғы менән күңелегеҙгә ятты?
– Бишбармаҡ ашап туйғыһыҙ, өҫтәп-өҫтәп һалалар, ҡыҫтайҙар. Һоғондороу йолаһы менән ҡунаҡсыл Сибайҙа таныштым. Яҫы итеп туралған ит, етмәһә, дүрткел һалма, һурпа... Ҡыҫҡаһы, телеңде йоторлоҡ. Аштан һуң ҡымыҙ эсеп ебәрһәң, бар арыуҙарың онотола. Самауырҙан тирләп-бешеп сәй эсеү тураһында әйтеп тораһы ла түгел, әлбиттә, бал менән. Ә бына йылҡы итен бик теләһәм дә ауыҙ итмәнем, сөнки беҙҙең халыҡ өсөн йылҡы – изге мал, йәлләйем.
– Һеҙҙеңсә, бәхет нимә ул?
– Һау-сәләмәтмен, тирә-яҡҡа һөйөү менән ҡарайым икән, шул бәхет түгелме ни?!
– Яратҡан шөғөлөгөҙ...
– Юл йөрөргә яратам, китапты күп уҡыйым. Автоуҙышта ҡатнашып, ике тапҡыр Европа чемпионы булдым.
– Владимир, ваҡыт табып, һорауҙарға ихлас яуап биргәнегеҙ өсөн ҙур рәхмәт. Киләһе осрашҡанға тиклем!




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Өфөлә тыл эшсәне 95 йәшлек юбилейын билдәләне

Өфөлә тыл эшсәне 95 йәшлек юбилейын билдәләне 15.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Ленин районынан тыл хеҙмәтсәне Зөбәйҙә Хәкимова 95 йәшен билдәләне. Район башлығы урынбаҫары...

Тотош уҡырға 20

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай 15.08.2025 // Йәмғиәт

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай...

Тотош уҡырға 28

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла 15.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла...

Тотош уҡырға 26

1 сентябрҙән республика мәктәптәрендә һәм театрҙарында энергетиктар һатыу тыйыла

1 сентябрҙән республика мәктәптәрендә һәм театрҙарында энергетиктар һатыу тыйыла 15.08.2025 // Йәмғиәт

2025 йылдың 1 сентябренән «Башҡортостан Республикаһы территорияһында алкоголһеҙ тонусты күтәреүсе...

Тотош уҡырға 27

Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне

Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне 14.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Беларусь Республикаһы менән берлектә уҡыусылар өсөн алмашыу буйынса ял ойошторҙо....

Тотош уҡырға 34

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте 14.08.2025 // Йәмғиәт

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте...

Тотош уҡырға 25

Ғафуриҙа Еҙем йылғаһы аша йәйәүлеләр күпере төҙөкләндерелә
Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола

Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола 14.08.2025 // Йәмғиәт

16 августа Хәйбулла районының Аҡъяр ауылында «Хәйбулла ҡорото» төбәк-ара этно-фестивале уҙғарыла....

Тотош уҡырға 38

Республикала табиптарға остазлыҡ өсөн өҫтәмә аҡса түләнә
Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған 13.08.2025 // Йәмғиәт

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған...

Тотош уҡырға 36

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә 13.08.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй Социаль фондының республика бүлексәһе эшләп йөрөгән әсәйҙәргә, ҡайһы бер осраҡтарҙа атайҙарға...

Тотош уҡырға 33

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе 13.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң 58-се лицейын тамамлаған Тимур Ғарифуллин 2-8 августа Ҡытайҙа үткән яһалма интеллект буйынса...

Тотош уҡырға 32