Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Атаевсылар онотолмай
Атаевсылар онотолмай1943 йылдың 21 ғинуарына ҡараған төндә 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының берләштерелгән көстәре Белая Калитваны (Ростов өлкәһе) төньяҡтан һәм көньяҡтан урап үтеп, ҡалаға инә. Дошман, күп юғалтыу менән сигенеп, Северский Донец йылғаһының уң ярында нығына, ҙур булмаған плацдармда оборона нығытмалары булдыра. Ошонан улар Шахта районындағы 79,9-сы бейеклеккә илткән бөтә юлды контролдә тота.

112-се кавалерия дивизияһы командованиеһы бейеклекте яулап алырға ҡарар итә. Был яуаплы эште башҡарыу өсөн 294-се кавалерия полкына күптән түгел генә килгән яугирҙәр туплана. 30 кешенән торған төркөмгә һигеҙ милләт вәкиле инә. Етәксеһе лейтенант Анаклыч Атаев — төркмән милләтенән. Шулай уҡ батырҙар араһында Башҡортостандан ике егет — өлкән сержант, отделение командиры Зөфәр Закир улы Әминев (Туймазы районынан) һәм 1-се эскадрон яугире Фазылйән Бәшир улы Бәширов (Мәсетле районынан) була.
Улар 21 ғинуарға ҡараған төндә һиҙҙермәҫтән дошман доттары һәм дзоттарын баҫып ала һәм шунда нығына.
Бейеклекте кире ҡайтарырға ынтылып, фашистар иртәгәһенә таңға әүҙем һөжүмгә күсә. Тәүҙә бронетранспортерҙар менән пехота яуға ташлана. Атаевсылар һөжүмде кире ҡаға. Дошман ҡыҫымы көсәйә бара. СС-тың ике ротаһы ташлана. Яугирҙәр ҡаршы күтәрелә. Алыш төн уртаһына тиклем дауам итә. Был көндө 200 фашист һалдаты юҡ ителә. Атаевсыларҙан 13 яугир, шул иҫәптән яҡташтарыбыҙ Зөфәр Әминев менән Фазылйән Бәширов та һәләк була.
22 ғинуарҙа иртән үк немец автоматсылары ике танк оҙатыуында штурмға күтәрелә. Был көндә атаевсылар дүрт һөжүмде кире ҡаға. Әммә аҙ һанлы совет яугирҙәренә ҡаршы дошмандың ун танкы һәм пехота батальоны ташлана. Һалдаттар быны ла кире ҡаға. Дивизияның төркөмгә ярҙам ебәреү мөмкинлеге булмай. Кискә тиклем фашистар өс йөҙ һалдат һәм офицерын, өс танкын, бер бронетранспортерын юғалта.
23 ғинуар иртәһендә Северский Донец йылғаһын кисеп сығып, атаевсыларға ярҙамға килеүселәр тетрәнгес күренешкә шаһит була: окоптар һәм блиндаждар янында яугирҙәрҙең үле кәүҙәләре ята. Бейеклектең өҫтө снаряд һәм миналар шартлауҙан аҡтарылып бөткән, тирә-яҡта немец танктары яна…
Тиңһеҙ батырлығы өсөн лейтенант А. Атаевҡа үлгәндән һуң Советтар Союзы Геройы исеме бирелә, ә ҡалған 29 яугир I дәрәжә Ватан һуғышы ордены менән наградлана.
Атаевсыларҙың ҡаһарманлығын урындағы халыҡ онотмай. Уларҙың исемдәре мәктәп, урамдарға бирелгән. Ҡаланың тыуған яҡты өйрәнеү музейында атаевсыларға арналған зал бар. Унда 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы тураһында күп материал тупланған.
1967 йылдың ғинуарында Белая Калитва ҡалаһын дошмандан азат итеүҙең 24 йыллығы айҡанлы атаевсылар ҡаһарманлыҡ күрһәткән урында аҡ мәрмәрҙән өс метр бейеклегендәге һәйкәл ҡуйылған. Был бейеклегендәге урындағы халыҡ “Үлемһеҙлек ҡалҡыулығы” тип йөрөтә. Яңы өйләнешкән парҙар үҙҙәренең тормош юлын ошо һәйкәлгә сәскә һалыуҙан башлай.
112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы музейы Белая Калитва ҡалаһы хакимиәте һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейы менән тығыҙ бәйләнеш тота. Уларҙың ярҙамы менән 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы музейы Атаев тураһында материалдар менән тулыландырылды.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 009

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 370

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 916

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 812

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 175

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 390

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 933

Йоҡларға ҡурҡам...

Йоҡларға ҡурҡам... 30.03.2019 // Йәмғиәт

Баҡыйлыҡҡа күскәненә тиҫтә йылға яҡын ваҡыт уҙһа ла, әсәйем һуңғы арала төшөмә йыш инә башланы....

Тотош уҡырға 3 504

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була?

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Ҡул эштәре менән булыу, аш-һыу бешереү, бейеү, һүрәт төшөрөү, спорт уйындары... Ә һеҙҙең ғаиләнең...

Тотош уҡырға 1 893

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә 29.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостандың 100 йыллығына арналған саралар дауам итә. Бөгөн, мәҫәлән, Хәйбулла районы үҙәге...

Тотош уҡырға 1 912

Сарыҡ нисек тегелә?

Сарыҡ нисек тегелә? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында башҡорттоң традицион аяҡ кейеме – сарыҡ тегеү буйынса...

Тотош уҡырға 2 072

15 апрелдә башлана

15 апрелдә башлана 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы районы хакимиәтендә подъездарҙы төҙөкләндереү буйынса республика программаһының тормошҡа...

Тотош уҡырға 1 840