Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Күҙлеклеләр тураһында хәҡиҡәт
Күҙлеклеләр тураһында хәҡиҡәтХалыҡ-ара ғалимдар төркөмө 300 мең кешенең генетик анализы нигеҙендә күрәшлек, күҙлек йәки контактлы линза кейеү менән юғары кимәлдәге дөйөм интеллект араһында бәйләнештең булыуын иҫбатланы.

Дөйөм интеллект факторы (g) 1904 йылда инглиз психологы Чарльз Спирмен тарафынан тәҡдим ителгән. Ғалим уҡыусыларҙың бер-береһенә ҡағылышы булмаған фәндәрҙән алған билдәләре араһында бәйләнеште асыҡлай. Был иһә уйлауҙы, фекерләүҙе талап иткән мәсьәләләрҙе сисеүҙә уңышҡа өлгәшеү мөмкинлеген биргән һәләттәргә ишаралай. Шул уҡ ваҡытта дөйөм интеллект бер мәсьәләне икенсеһенән яҡшыраҡ эшләргә булышлыҡ иткән шәхси һәләттәргә (мәҫәлән, математиканан) ҡаршы ҡуйыла.
Игеҙәктәр ҡатнашлығындағы тикшере­неүҙәр күрһәтеүенсә, g факторының нәҫелдән-нәҫелгә күсеү мөмкинлеге 50 процентҡа етә. Әммә әлегә дөйөм интеллектты билдәләгән ген тураһында бик аҙ билдәле. Интеллект – полигенлы үҙенсәлек, йәғни бер түгел, ә бик күп ДНК участкалары менән көйләнә, шуға күрә уны асыҡлау өсөн йөҙҙәрсә мең кешенең генын анализларға кәрәк.
Ғалимдар 16 йәштән 102 йәшкә тиклемге 300 486 кешене тикшергән. Уларға төрлө когнитив тестар (мәҫәлән, вербаль һәм математик күнегеүҙәр) үткәрелгән. Һөҙөмтәләр дөйөм интеллектты иҫәпләп сығарыу өсөн файҙаланылған. Ген үҙен­сәлектәре менән фенотипик, йәғни клиник билдәләнгән билдәләр араһындағы бәйләнеште эҙләү өсөн был кешеләрҙән шулай уҡ ДНК өлгөләре алына. Белгестәр g факторына йоғонто яһаған бер нуклеотидлы полиморфизмдарҙы асыҡларға тырыша. Генетиктар хромосомаларҙа билдәле бер гендарҙың урынына тап килгән 148 локус нигеҙендәге 434 бер нуклеотидлы полиморфизмды таба. Был полиморфизмдар шулай уҡ кәүҙәнең ауырлығы, буйы, ауырлыҡ индексы, ҡан баҫымы, үпкәләге яман шеш, шизофрения сире, биополяр етешһеҙлектәр, аутизм кеүек үҙенсәлектәргә лә бәйле булып сыға.
Асыҡланыуынса, дөйөм интеллект менән күрәшлек (r = 0,32), насар күреү (r = 0,28) араһында ҙур генетик бәйләнеш күҙәтелә. Дөйөм интеллекттың юғары факторы шулай уҡ түбән ҡан баҫымы, йөрәк-ҡан тамырҙары сирҙәренең аҙ хәүефе, үпкәләге яман шеш, ангина, остеоартрит һәм депрессия менән бәйле.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 008

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 368

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 916

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 811

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 174

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 390

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 932

Йоҡларға ҡурҡам...

Йоҡларға ҡурҡам... 30.03.2019 // Йәмғиәт

Баҡыйлыҡҡа күскәненә тиҫтә йылға яҡын ваҡыт уҙһа ла, әсәйем һуңғы арала төшөмә йыш инә башланы....

Тотош уҡырға 3 504

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була?

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Ҡул эштәре менән булыу, аш-һыу бешереү, бейеү, һүрәт төшөрөү, спорт уйындары... Ә һеҙҙең ғаиләнең...

Тотош уҡырға 1 892

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә 29.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостандың 100 йыллығына арналған саралар дауам итә. Бөгөн, мәҫәлән, Хәйбулла районы үҙәге...

Тотош уҡырға 1 912

Сарыҡ нисек тегелә?

Сарыҡ нисек тегелә? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында башҡорттоң традицион аяҡ кейеме – сарыҡ тегеү буйынса...

Тотош уҡырға 2 072

15 апрелдә башлана

15 апрелдә башлана 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы районы хакимиәтендә подъездарҙы төҙөкләндереү буйынса республика программаһының тормошҡа...

Тотош уҡырға 1 840