Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Көҙгө моңдар – күңел байрамы
“Алевтина Вәлиева – беҙҙең өсөн үтә ҡәҙерле исем. Ул әҙәби берекмәбеҙҙең өлкән ағзаһы, уның терәгенә әүерелгән аҡыллы кәңәшсеһе, һәр саҡ әҙәби саралар уртаһында ҡайнаған һүҙ оҫтаһы, йәш быуынға ҙур йоғонто яһаусы тынғыһыҙ тәрбиәсе. Уның йәмәғәтсе булараҡ башҡарған эштәре, халҡыбыҙға булған сикһеҙ мөхәббәте тураһында яҙһаҡ, үҙе бер китап булыр ине”, – ти филология фәндәре кандидаты, Силәбе ҡалаһында күп йылдар дауамында эшләп килгән “Аҡмулла” әҙәби берекмәһе етәксеһе, яҡташ шағирәбеҙ тураһында
Ҡамса Мортазин.


Алевтина үҙенең иҫтәлектәрендә шул ваҡыттағы кисерештәрен бына нисек тасуирлаған: “Һылыу Әй, сәңгелдәгем минең! Һинең талғын тулҡындарың 1937 йылдан бирле минең таланған һәм яраланған йәнемде тирбәтә, сөнки алты йәшемдә минең өсөн яҡты донъя түңкә­релгәндәй булды. Аяҡ терәп баҫырлыҡ урын ҡалмағандай тойолдо, ҡурҡыныс тынлыҡ, бушлыҡ... Ҡурҡыу тойғоһо есемемде солғап алһа ла, йәнемде һындыра, рухымды тартып ала алманы.
Ҡурҡыуымды кеше араһына сығып, тәбиғәт менән аралашып, бигерәк тә хеҙмәткә намыҫлы ҡарашым менән еңдем.
Ғорур Ыласынташ ҡаяһы күңелемдә ышаныс тыуҙырҙы, тынғылыҡ бирҙе, аңым­ды таҙартты. Ниндәй тынлыҡ! Бында ғына минең тәнем дә, йәнем дә ял итте. Илһам килде күңелемә! Көсһөҙлөктән ҡайҙа таянырға, һалҡындан ҡайҙа йәшенергә белмәгәндә, тыуған ерем миңә таяныс булды, ҡот осҡос һынауҙарҙан һаҡланы...
Был донъяның гүзәллеге! Тыуған ерҙең тартыуы ҡалай көслө! Ниндәй изгелекле халыҡ йәшәй ошо мул, иркен ерҙә! Кеше һәм ер – был Хоҙайҙың иң бөйөк ижады!”
Силәбе ҡалаһына күсеп килгәс, Алевтина Нурулла ҡыҙы Тракторозавод районы башҡарма комитетында хеҙмәт иткән, артабан сит телдәр уҡытыусыһы булып эшләгән.
Берекмәгә ағза булып килгәненән бирле, Әлфиә Вәлиеваның шиғырҙары төрлө әҙәби журналдарҙа баҫылды. “Силәбе шишмәләре”, “Һөйөнсө”, “Область вдохновения”, “Аҫылташтар йыйыр саҡ”, “Силә­бе башҡорттарының әҙәби антологияһы” кеүек йыйынтыҡтарҙа донъя күреүе – шуға асыҡ миҫал. 75 йыллыҡ юбилейына ша­ғирә “Көҙгө моңдар” исемле тәүге китабын әҙерләне.
Уның лирикаһын анализлап, шағирәнең рухташы һәм әҙәби юлдашы Ҡамса Мортазин “Силәбе эшсеһе” тигән рус телендәге гәзиттең “Башҡорт” битендә түбәндәге фекерҙе еткергән: “Көҙгө моңдар – шағи­рәнең күңел байрамы”.
Лирикаһының үҙәге – яҙ һәм көҙ мотивтары. Был ике миҙгел йыр һәм нур менән тулы булған кеүек, уның шиғ­риә­тенән дә яҡтылыҡ һәм йылылыҡ бөркөлөп тора. “Яҙ йыры”, “Яҙ тыны”, “Күңелем яҙы”, “Яҙ бүләге”, “Ҡыштар үтте...”, “Сихри тойғо” кеүек шиғырҙары шуны дәлилләй.
“Ағиҙелкәй һыуы булһам, урғылыр, ярһыр инем”, “Үҙем башҡорт, Салауат тоҡомонан”, “Эшләһәң, эш ҡарышмай”, “Йырлы ғүмер – илгә мәртәбә”, “Һөйләй элек – тыңлай бел”, “Егет булһа – ут бул­һын, әйткән һүҙе уҡ булһын” – был юлдар йөрәк теле менән әйтелгән ысын шиғри һүҙ. Уларҙа лирик геройҙың үҫеше һәм өлгөрөү кимәле сағылған, уй-теләк ынтылыштар асып бирелгән. Халыҡсан, милли колоритлы ижад икәнлеген билдәләй.
Шағирәне йөрәк менән аҡыл берҙәй етәкләгән. Ул әҙәби сараларҙа телмәр тот­һа, тамашасыны үҙенә тамам арбай. Аҡмулла, Бабич, Мостай Кәрим, Рәшит Ниғмәти, Рәми Ғарипов һәм башҡа башҡорт шағирҙарының шиғырҙарын бер тынала яттан уҡый. Шуға ла уны таң һәм тын ҡалып тыңламау мөмкин түгел. Уның ошо һәләте генә лә башҡалар өсөн оло бер өлгө!
Шағир – ул иң элек шәхес. Шағирәнең ижадында миһырбанлыҡ, шәфҡәтлелек тулы сағылыш тапҡан. Уның кешелек сифаттары һоҡландыра. Ҙур тормош тәж­рибәһе туплаған шағирәбеҙ менән һикәл­тәле юлдарҙы үтеүе лә күңелле булды. Ул үҙе нисек йәшәһә, шулай яҙа...
Әлфиә Вәлиева “Аҡмулла” әҙәби берек­мәһенең әҙәби консультанты булып ихлас эшләне, башлап яҙыусы йәштәргә илһам ҡанаттары ҡуйҙы.







Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан

Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан 27.06.2025 // Йәмғиәт

Әрмәнстанда яҡташыбыҙ экскурсиянан һуң ауыр хәлдә реанимацияға оҙатылған. Турист әйтеүенсә, уны...

Тотош уҡырға 13

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы 27.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы...

Тотош уҡырға 9

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте 27.06.2025 // Йәмғиәт

Тау һәм бәләкәй йылғаларҙа һыу кимәленең күтәрелеүе көтөлә....

Тотош уҡырға 12

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә 27.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә...

Тотош уҡырға 14

Марфа инәйгә – 100 йәш

Марфа инәйгә – 100 йәш 26.06.2025 // Йәмғиәт

Салауат ҡалаһынан Марфа Рябова 100 йәшен тултырҙы. Ҡала мэры Марат Заһиҙуллин социаль селтәрҙәге...

Тотош уҡырға 14

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән 26.06.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән...

Тотош уҡырға 25

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана 26.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөн дәүләт урман фонды биләмәһендә икенсе-өсөнсө класлы янғын хәүефе фаразлана. 26 июнгә ут...

Тотош уҡырға 23

Республикала ямғырлы һауа торошо фаразлана
Республикала сығарылыш кисәләре көнө билдәле булды

Республикала сығарылыш кисәләре көнө билдәле булды 25.06.2025 // Йәмғиәт

Республикала сығарылыш кисәләре көнө билдәле булды...

Тотош уҡырға 22

Өфөлә Рәшит Шәкүр һәм табип Мәстүрә Саҡаева урамдары барлыҡҡа килде

Өфөлә Рәшит Шәкүр һәм табип Мәстүрә Саҡаева урамдары барлыҡҡа килде 25.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә Рәшит Шәкүр һәм табип Мәстүрә Саҡаева урамдары барлыҡҡа килде...

Тотош уҡырға 22

Табип-фониатр Наил Ғабдуллин Өфөнөң почетлы граждандары исемлеген тулыландырҙы

Табип-фониатр Наил Ғабдуллин Өфөнөң почетлы граждандары исемлеген тулыландырҙы 25.06.2025 // Йәмғиәт

Табип-фониатр Наил Ғабдуллин Өфөнөң почетлы граждандары исемлеген тулыландырҙы...

Тотош уҡырға 27

Башҡортостанда Бүздәк − Саҡмағош-Дүртөйлө юлының 14 саҡрымы яңыртылды

Башҡортостанда Бүздәк − Саҡмағош-Дүртөйлө юлының 14 саҡрымы яңыртылды 25.06.2025 // Йәмғиәт

Быйыл 19 саҡрым оҙонлоҡтағы һигеҙ участканы ремонтлау планлаштырыла....

Тотош уҡырға 20