Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
Беҙҙән тора Юлдағы авариялар хаҡында йыш ишетәбеҙ, уҡыйбыҙ, шаһит булабыҙ. Үкенескә ҡаршы, үҙебеҙ ҙә тарыйбыҙ. Кеше ғүмере – иң ҙур байлыҡ, шуға күрә был ваҡиғаларҙа тәү сиратта бәләгә тарыусыны ҡотҡарыу, ярҙам итеү, хәлен еңеләйтеү төп маҡсат булып ҡала. Ҡайһы саҡта кемдеңдер ғүмере туранан-тура беҙҙән тора.
Әйтеүе анһат булһа ла, бындай осраҡта, иң мөһиме, юғалып ҡалмаҫҡа, тыныслыҡ һаҡларға. Шулай уҡ ҡаш төҙәтәм тип, күҙ сығарырға ла ярамай. Юҡһа ярҙам итергә ашыҡҡан кешеләр йыш ҡына йәрәхәтләнеүсенең хәлен, киреһенсә, насарайтып ҡуя. Үҙеңдең сәләмәтлегең һәм хәүефһеҙлегең тураһында оно­торға ярамай. Әйткәндәй, юл-транспорт ваҡиғалары мәлендә бәләгә тарыусыға ярҙам итеү буйынса махсус курстар эшләй, ғәҙәттән тыш хәлдәр буйынса хеҙмәттә, медицина учреждениеларында һәм, әлбиттә, авто­мәктәптәрҙә уҡыуҙар үткәрелә. Тәү сиратта артабанғы кәңәш­тәрҙе иғтибарҙан сығармау зарур.
Атап әйткәндә, бензин ниге­ҙендә эшләгән еңел автомобиль биш минут эсендә янып бөтә – бәрелгән машинанан кешене сығарғанда был хаҡта оноторға ярамай. Артабанғы аҙым уй­ланған булырға тейеш, һәр секунд та ҡәҙерле. Машинаның двигателе эшләгән булһа, уны һүндереү мотлаҡ, аккумулятор сымдарын һүтеп алырға йәки киҫергә тура киләсәк. Автомобиль электр линияһы бағана­һына бәрелгән саҡта, инде бағана сымдарына ла иғтибар итегеҙ.
Әммә ҡабаланыуҙың шул яғы бар: йәрәхәтләнгән кешенең муйыны (муйын умыртҡалары) имгәнеүе ихтимал. Әйткәндәй, бындай күренеш аварияларҙа йыш була. Шуға бик һаҡ эш итеү мотлаҡ, юҡһа, дөрөҫ ҡуҙғатмау кешенең үлеменә килтерә. Машинанан уның кәүҙәһен бер торошта нығытып (аяҡ-ҡулдарын ҡуҙғатмай) сығарырға кәрәк.
Аварияға эләгеүсенең иҫен билдәләр өсөн төрлө һорау биреү мотлаҡ. Уның һаҡ менән генә башын тотоп, пульсын тикшерергә, һүҙ ҡушырға кәңәш ителә. Шулай уҡ күҙ ҡараһын яҡтылыҡ реакцияһына тикше­рергә кәрәк.
Әлбиттә, автомобиль бәрел­гән ваҡытта водитель йә иһә пассажирҙарҙың йыш ҡына һөйәктәре һына, тән яралары барлыҡҡа килә. Был саҡта ҡанаған урынды таҙартырға, ҡул аҫтында булған сепрәк-бауҙан жгут һалырға ҡул аҫтында булған әйберҙәр ҙә ярап ҡала.
Аварияға эләккәндәр шулай уҡ психологик ярҙамға ла мохтаж. Психологтар улар менән туҡтамай һөйләшергә, исемдә­рен, ауыртҡан урындары тура­һында һорашырға кәңәш итә.
Ваҡиға урынында “авария” төймәһенә баҫыу, махсус сигналдар ойоштороу тураһында оноторға ярамай. Тәү сиратта “112”, “103” телефон һандарын йыйыу фарыз.


Автор: Р. МАНСУРОВ


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне

Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне 14.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Беларусь Республикаһы менән берлектә уҡыусылар өсөн алмашыу буйынса ял ойошторҙо....

Тотош уҡырға 12

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте 14.08.2025 // Йәмғиәт

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте...

Тотош уҡырға 8

Ғафуриҙа Еҙем йылғаһы аша йәйәүлеләр күпере төҙөкләндерелә
Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола

Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола 14.08.2025 // Йәмғиәт

16 августа Хәйбулла районының Аҡъяр ауылында «Хәйбулла ҡорото» төбәк-ара этно-фестивале уҙғарыла....

Тотош уҡырға 10

Республикала табиптарға остазлыҡ өсөн өҫтәмә аҡса түләнә
Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған 13.08.2025 // Йәмғиәт

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған...

Тотош уҡырға 15

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә 13.08.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй Социаль фондының республика бүлексәһе эшләп йөрөгән әсәйҙәргә, ҡайһы бер осраҡтарҙа атайҙарға...

Тотош уҡырға 16

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе 13.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң 58-се лицейын тамамлаған Тимур Ғарифуллин 2-8 августа Ҡытайҙа үткән яһалма интеллект буйынса...

Тотош уҡырға 14

Өөф мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе

Өөф мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе 13.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң 58-се лицейын тамамлаған Тимур Ғарифуллин 2-8 августа Ҡытайҙа үткән яһалма интеллект буйынса...

Тотош уҡырға 15

Республикала тағы бер ир-егет чача эсеп ағыуланған
ХМАО йәштәре Башҡортостанда милли кейемдә туй үткәргән

ХМАО йәштәре Башҡортостанда милли кейемдә туй үткәргән 13.08.2025 // Йәмғиәт

ХМАО йәштәре Башҡортостанда милли кейемдә туй үткәргән...

Тотош уҡырға 14

Шәйехзада Бабич исемендәге премияға ғаризалар ҡабул итеү ваҡыты оҙайтылды