Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Тарихын белгәндең киләсәге имен
Ошо көндәрҙә Рәсәй Фәндәр академияһының Өфө ғилми үҙәгендәге Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында VII “Урал-Алтай: быуаттар аша киләсәккә” һәм XVI “Рәсәй халыҡтары телдәре диалектологияһының көнүҙәк проблемалары” Бөтә Рәсәй конференциялары үтте. Фәнни форумдарға төбәк һәм федераль ғилми учреждениеларҙан телсе ғалимдар, фольклорсылар, әҙәбиәт белгестәре, тарихсылар һәм этнографтар йыйылды. Фекер алышыу темалары Төркиә, Азербайжан, Ҡаҙағстан, Ҡырғыҙстан, Төркмәнстан, Украина ғалимдарының да иғтибарын йәлеп итте.

Рәсәй халыҡтары телдәренә арналған конференцияла төрки, славян, фин-уғыр һәм башҡа телдәр диалектологияһының көнүҙәк теоретик, методологик, методик мәсьәләләре тикшерелде. Ғалимдарҙың докладтарында фонетик, лексик, семантик, морфологик, һүҙъяһалыш үҙенсәлектәре, тарихи һәм синхрон тел ғилеме мәсьәләләре сағылыш тапты. Сарала диалект шарттарында туған һәм дәүләт телдәрен өйрәнеү алымдары, диалектология өлкәһендәге тикшеренеүҙәр буйынса төплө фекер алышыу булды. Хәҙерге диалектология фәндең аныҡ, автомат­лаштырылған һәм компьютерлаштырылған өлкәһен тәшкил итә. Ул гуманитар (лингвистик, тарихи, этнографик, культурологик) фәндәрҙең генә түгел, ғәмәли (мәғлүмәти, математик, техник, эксперименталь фонетика) фәндәрҙең дә тикшеренеү һөҙөмтәләренә таяна.
Конференцияла ҡатнашыусылар билдәләүенсә, тел белгестәренең әлеге форумы тәжрибә, тикшеренеү һөҙөмтәләре менән уртаҡлашыуға булышлыҡ итте. Тикшеренеүҙәргә таянып, телдәрҙе һәм диалекттарҙы өйрәнеү һөҙөмтәһендә донъя һәм милли телдәрҙең үҫеш мәсьәләләре күтәрелә. Бындай шарттарҙа туған телдәрҙе һаҡлап ҡалыу проблемаһы айырыуса киҫкенләшә. Тел конференцияһында Рәсәй төбәктәрендәге лингвистик мәғлүмәттәр базаһын ойошторорға, диалектологик телдәр корпусын төҙөргә ҡарар ителде. Ғалимдар Башҡортостан Хөкүмәтенә 2013 йылғы “Башҡортостан Республикаһында мәҙәниәтте һәм сәнғәтте үҫтереү” дәүләт программаһынан тел блогын айырым программаға айырыу, шулай уҡ диалектологик экспедициялар үткәреүгә гранттар бүлеү тураһындағы үтенес менән мөрәжәғәт итте.
Сираттағы “Урал-Алтай” төркиәтселек форумында ла мөһим мәсьәләләр күтәрелде. Ул етенсе тапҡыр уҙғарылды. Тәүге конференция 2003 йылда Таулы Алтай ҡалаһында үткәйне. Ғалимдар башҡорттар, Себер татарҙары, алтайҙар, тывалар, хакастар, Ҡазан татарҙарының, сыуаштарҙың айырым этнографик төркөмдәре, комиҙар, мордва, удмурт, мариҙар, рустар, бүрәттәр күпләп йәшәгән Урал-Алтай төбәгенә ҡағылышлы тарихи, филологик һәм мәҙәни темалар буйынса фекер алышты. Быйылғы форум күренекле ғалим-тюрколог Эдгем Тенишевтың тыуыуына 95 йыл тулыуға арналды.
Фәнни форум программаһына ярашлы, “Рәсәй халыҡтарының тарихи-мәҙәни мираҫы юҫығында фольклор”, “Төрки телдәр: бөгөнгөһө һәм киләсәге”, “Башҡорт халҡы этногенезы һәм этник тарихы проблемалары”, “ХХ—ХХI быуаттарҙағы ватан һәм төбәк тарихының көнүҙәк мәсьәләләре”, “Уралдан Алтайға тиклем күсмә халыҡтар: социум, элита, миграция” кеүек симпозиумдар ҙа ойошторолдо.
Урал-Алтай халыҡтарының милләт-ара тарихи-мәҙәни бәйләнешен өйрәнеү конференцияла күтәрелгән төп темаларҙың береһе булды. Ғалимдар әйтеүенсә, Урал-Алтай төбәге быуаттар дауамында үҙенең тел, мәҙәни, конфессиональ үҙенсәлектәрен юғалтмаған. Бындай форумдар гуманитар фәнде үҫтереүгә тос өлөш индерә, тарих, тел һәм мәҙәниәт өлкәһендәге яңынан-яңы тикшеренеүҙәрҙе, ҡаҙаныштарҙы сағылдыра. Киләһе конференцияны Алтайҙа үткәреү күҙаллана.





Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Республикала сабыйҙар үлеменең тарихи минимумы теркәлгән

Республикала сабыйҙар үлеменең тарихи минимумы теркәлгән 30.06.2025 // Йәмғиәт

2024 йылда сабыйҙар үлеме күрһәткесе 3,5 промилле тәшкил иткән Был республиканың статистика...

Тотош уҡырға 7

Республикала ишле ғаиләләргә вуздар ҡарамағындағы колледждарҙа балаларҙы уҡытыу хаҡы компенсациялана

Республикала ишле ғаиләләргә вуздар ҡарамағындағы колледждарҙа балаларҙы уҡытыу хаҡы компенсациялана 30.06.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай депутаттары республиканың күп балалы ғаиләләренә дәүләт...

Тотош уҡырға 6

«Башҡортостан» ҡунаҡханаһына биш йондоҙ бирелде

«Башҡортостан» ҡунаҡханаһына биш йондоҙ бирелде 30.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә урынлашҡан «Башҡортостан» ҡунаҡхана комплексы рәсми рәүештә биш йондоҙло тип...

Тотош уҡырға 5

Республикала ҡыҫҡа ваҡытлы йәшенле ямғыр яуыуы фаразлана

Республикала ҡыҫҡа ваҡытлы йәшенле ямғыр яуыуы фаразлана 30.06.2025 // Йәмғиәт

Аҙна башында йылы һәм ямғырлы һауа торошо көтөлә....

Тотош уҡырға 6

Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан

Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан 27.06.2025 // Йәмғиәт

Әрмәнстанда яҡташыбыҙ экскурсиянан һуң ауыр хәлдә реанимацияға оҙатылған. Турист әйтеүенсә, уны...

Тотош уҡырға 29

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы 27.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы...

Тотош уҡырға 24

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте 27.06.2025 // Йәмғиәт

Тау һәм бәләкәй йылғаларҙа һыу кимәленең күтәрелеүе көтөлә....

Тотош уҡырға 24

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә 27.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә...

Тотош уҡырға 27

Марфа инәйгә – 100 йәш

Марфа инәйгә – 100 йәш 26.06.2025 // Йәмғиәт

Салауат ҡалаһынан Марфа Рябова 100 йәшен тултырҙы. Ҡала мэры Марат Заһиҙуллин социаль селтәрҙәге...

Тотош уҡырға 27

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән 26.06.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән...

Тотош уҡырға 32

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана 26.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөн дәүләт урман фонды биләмәһендә икенсе-өсөнсө класлы янғын хәүефе фаразлана. 26 июнгә ут...

Тотош уҡырға 31

Республикала ямғырлы һауа торошо фаразлана