Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Һалҡын төшкәс, шәкәрләнә
Һалҡын төшкәс, шәкәрләнә Ҡара миләш Алтай крайында, Балтик буйы республикаларында күп үҫә. Файҙалы булыуы менән ул илебеҙҙә киң танылған еләк-емеш. Ҡара миләштә, алма менән сағыштырғанда, аҡһым — 3,9, органик кислота ике тапҡырға күберәк. Кеше организмына кәрәкле каротин, В1 В2, Рр, С витаминдары бар.

Ҡара миләш тупраҡҡа талапсан түгел, ҡояш яҡтыһы төш­кән урында яҡшы үҫә һәм юғары уңыш бирә. Вегетация осо­ро иртә башлана. Апрель бөтөүгә бөрө ебәрә башлай, май аҙаҡтарында сәскә ата. Сәскә атыуы 16-18 көн дауам итә. Та­мыр системаһы тәрәнгә китмәй, һөрөү ҡатламында тара­ла. Ҡышҡы 35-36 градус һалҡында сәскә бөрөләре һәм бер йыллыҡ сыбыҡтары өшөй. Һалҡында зарарланған ҡыуаҡтар тиҙ төҙәлә һәм үҫеп китә. Ҡара миләш күп йылдар уңыш бирә.
Яңауыл районында “Нефтяник” коллектив баҡсаһы ойош­торолғас та, 1968 йылда уңдырышһыҙ, әсе, аҡһыл һо­ро, ауыр тупраҡлы ергә ҡара миләш үҫентеһе ултырт­ҡай­ныҡ. Һәр соҡорға өс күнәк серетмә, 200 г суперфосфат, 100 г хлор­лы калий, 300 г эзбиз ҡатнашмаһы һалдыҡ. Үҫенте ерегеп китте. Даими һыу һибелде. Ун йылға тиклем юғары уңыш бирҙе, һәр ҡыуаҡтан 3-4 биҙрә миләш йыйып ала инек. Ҡышҡы ҡаты һалҡындарҙа ҡыуаҡтарҙың өшөгәне булды. Яҙ, еләк ағастары япраҡҡа төрөнгәндә, ҡара миләш яланғас ултыра, төҙәлә, йәшеллеккә күмелә. Икенсе йылына юғары уңыш бирә.
Ҡара миләш ҡыуағын ҡышҡы һалҡындарҙан һаҡлауҙа ҡар ҡатламы ифрат ҙур әһәмиәтле. Бының өсөн ҡыуаҡты ҡар аҫтында ҡалдырыу хәстәрлеген күрергә кәрәк.
Ҡара миләште орлоҡтан һәм вегетатив юл менән үрсетәләр. Был — төрлө ауырыуҙарға һәм ҡоротҡостарға ҡаршы торорға һәләтле, юғары уңыш биреүсән, иҡтисади яҡтан файҙалы культура.
Унан варенье, һут, компот, шарап әҙерләйҙәр. Шулай уҡ аҙыҡ-түлек, витаминдар етештереү өсөн киң файҙаланыла.
Ҡара миләш һалҡындар төшкәс кенә шәкәрләнә, сифаты яҡшыра.
С. Хажиевтың “Емешле булһын баҡсаң” китабынан.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 698

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 826

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 4 772

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 4 481

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 3 103

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 799

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 4 046

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 3 178

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 778

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 827

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 617

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 873