Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » “Осҡон”дан ҡабынған өмөттәр
“Осҡон”дан ҡабынған өмөттәр Сиге офоҡҡа барып тоташҡан иген баҫыуҙарын күргән бар, ләкин көнбағыштыҡы ла шулай булыр тип күҙ алдына ла килтермәгәйнем. Хәтеремдә, элек колхоздың ус аяһындай ғына сәсеүлегенең эсе малайҙар менән тулы ине, ярты уңыш турғайҙар өсөн табыш булды. Ә бында-а… Комбайн әрһеҙләнеп йомро баштарҙы “ашай” бара, “ҡорһағы” тулғандары, күҙ-фараларын ҡыҫҡылап, машина саҡыра. Көнбағыш баштары барыһы ла игеҙәктәй оҡшаш, бер бейеклектә үҫкән, рәт араларында сүп ишараты күрмәҫһең.

— “Тристан” тигән гибрид орлоғо сәсәбеҙ. Һынатҡаны юҡ. Бер тапҡыр гербицид менән эшкәртәбеҙ ҙә шуның менән вәссәләм, — ти “Искра” хужалығы рәйесе Рәмил Мостафин. — Алтынсы йыл ҡоро килде бит, башҡа культура үҫә алмай. Көнбағыш иһә бурысты ҡапларға ла китә, хужалыҡты алып барырға ла тороп ҡала. Үтемле…
“Осҡон”дан ҡабынған өмөттәрӘкиәттәге серле таяҡ һымаҡ иң ауыр саҡта хужалыҡты ҡотҡарып килә икән был үҫемлек. “Шул тиклем майҙанда көнбағыш үҫтергәс, сәсеү әйләнеше нисек була һуң?” — тиер кемдер. Хәҙер иһә, “ноль” технологияһы буйынса сәсеү үткәрелгәс, сәсеү әйләнеше урынына тамыр алмаштырыу, фәнни тел менән әйткәндә, “плодосмен” ҡулланыла. Ябайыраҡ аңлатһаҡ, үҫемлектәрҙең тамыры тура киткәне менән йәйелгәндәрен алмашлап үҫтереү бара. Был бигерәк тә дала яғында һөҙөмтәһен бирә.
Хужалыҡтың 16 мең гектар һөрөнтө ере бар. Быйыл 12 мең 400 гектарына культуралар сәселгән, дүрт мең гектарға яҡынын күп йыллыҡ үләндәр биләй. Көнбағыш 5 мең 400 гектарҙа үҫтерелһә, ҡалғанын башлыса иген культуралары алып тора. Кукуруздың мең ярым гектарҙа үҫтерелгәнен силосҡа һалһалар, 500 гектарында өлгөргәнен орлоҡҡа алалар. Ул иһә ҡатнаш аҙыҡҡа ҡушырға ла китә, фураж өсөн дә — алыштырғыһыҙ аҙыҡ. Мал күп бит — 5 мең 300 баш.
Баҙарҙа үҙ урыныңды табыр өсөн эҙләнеү ҙә мөһим. “Искра”ла хәҙер май өсөн етен үҫтерә башлағандар. Гектар ҡеүәте уртаса 9 центнер, ти. Етендең ҡиммәт булыуы уны киләсәктә лә үҫтереү мөһимлеген күрһәтә. Тағы ла нут культураһы үҫтерәләр, уның да хаҡы юғары, сөнки Төркиә, Мысыр һымаҡ илдәргә экспортҡа китә икән. Киләһе йылдан башлап сорго тигән иген культураһы сәсә башларға ла йыйыналар.
“Осҡон”дан ҡабынған өмөттәр— Күп йөрөйбөҙ, төрлө семинарҙарҙа ҡатнашабыҙ. Мәҫәлән, һуңғыһы Ырымбурҙа булды. Климат үҙгәреү сәбәпле, ҡоролоҡҡа сыҙамлы культуралар сәсеү буйынса фекер алыштыҡ, — ти Рәмил Ғиниәт улы. — Сүллек өсөн дөйә кәрәк, тиҙәр бит. Тимәк, ҡоролоҡ шарттарында ла үҫә торған культураларға иҫәп тотасаҡбыҙ. Гел генә Аллаһ Тәғәләнән мәрхәмәт көтөп ултырып булмай, үҙеңә барыһына әҙер булыу мөһим. Әле бына һуңғы йылдарҙа импортты алмаштырыу хаҡында күп һөйләйҙәр, ил етәкселеге был йәһәттән аграрийҙарға ҙур ярҙам бүлә. Беҙ форсаттан файҙаланабыҙ. Сит илдән килгән шикле аҙыҡ-түлектән мөмкин тиклем арынырға, үҙебеҙҙең сифатлы ризыҡтарҙы сауҙаға күберәк сығарырға кәрәк. Сәләмәтлеккә лә, иҡтисадҡа ла файҙа. Ауыл өсөн – үҫеш мөмкинлеге.
Ауыл хужалығында барыһы ла бер-береһенә бәйле. Әйтәйек, мал аҫрайһың икән, игенселекте алып барырға кәрәк, йылы ҡуралар төҙөү мөһим. Әйткәндәй, беҙ барғанда, бишенсе ферманың каркастарын төҙөп бөтөп, башын ябырға йыйыналар ине. “500 ферма” программаһына ҡушылғандар. Ике йөҙ баш һауын һыйырына иҫәпләнгән был бина йылытыласаҡ, төҙөлөп бөтмәҫ элек үк һыу торбалары һуҙылған. Малҡайҙарға ла һыу йылытып биреләсәк.
Быйыл хужалыҡта иген киптергес сафҡа ингән, шунһыҙ булмай. Мәҫәлән, кукуруздың орлоғон алам тиһәң, бер ҡасан да быны 14 процент дымлылыҡта эшләп булмай. Кәм тигәндә 25 процент килеп сыға. Шуға ла 10 процент дымлылыҡтан ҡотолорға киптергес кәрәк. Иген, көнбағыш, башҡа культуралар менән дә хәл шулай. Рәмил Мостафин әйтеүенсә, киптергесһеҙ “кукурузды орлоҡҡа үҫтерәбеҙ” тип хәбәр һөйләргә ярамай. Шунан һуң, 5 мең 400 гектар ерҙә үҫкән көнбағышты әллә ҡайҙа ятҡан элеваторға ебәреп ҡара. Ямғырлы йылдарҙа машиналар өсәр тәүлек сиратта торғандары булған. Әле иһә уны һатып алыусылар туранан-тура үҙҙәре ташый. Беҙ барғанда, Шишмә районынан машиналар өҙлөкһөҙ килеп тора ине.
Сит илдәрҙең ауыл хужалығы белгестәре, шаярып: “Рәсәйҙә ерҙе орлоҡ менән ашлайҙар”, – ти. Уйлап ҡараһаң, бында дөрөҫлөк тә бар һымаҡ. Ни өсөнмө? Сөнки беҙҙә гектарына 220 килограмм иген орлоғо тура килә, унда — 80. Беҙ, әй, йөҙ орлоҡтан берәү сыға ул, тип ҡарайбыҙ. Шуға ла 220-нән 80-е шыта. Сәбәбеме? Орлоҡтоң сифаты, бер үк тәрәнлеккә һалынмауы һәм башҡа, һәм башҡалар…
Шуға “Искра” хужалығында, киптергес менән бер рәттән, орлоҡ айырыу ҡоролмаһы ла ҡуйғандар. Был да — заман талабы. Шул уҡ ваҡытта етәкселектең алдан күрә белеүсәнлеге. Тағы бер мөһим нәмә бар бында — эргәлә генә ҡатнаш аҙыҡ заводы төҙөлөп ята. Йәйен малдар көтөүлектә витаминлы үләндәр менән туҡланһа, ҡышын был йәһәттән мохтажлыҡ кисерәләр. “Премикс”, башҡа микроэлементтар, ҡатнаш аҙыҡ алыуға бик күп сығым китә. Үҙҙәренең заводы иһә был йәһәттән алға табан ҙур аҙым буласаҡ. Заводтың келәте лә төҙөләсәк. Яңыраҡ 120 метр оҙонлоҡта игендеке һалынған, киптергесте эшләтеү өсөн ике километр газ торбаһы үткәрелгән. Һанай китһәң, бик күп эш атҡарыла бында.
Ни генә төҙөлмәһен, асылмаһын, эш урындары арта тигән һүҙ. Әле хужалыҡта 473 кеше даими эшләй. Белгестәр етә. Механизаторҙар ҙа, малсылар ҙа үҙҙәренеке. Комбайнсылар Шәүҡәт Ишкинин, бер туған Инсаф менән Илфаҡ Боҫҡановтар, шоферҙар Илшат Түләков, Салауат Ибраһимов, механизаторҙар Зөфәр Вәлитов, Рим Ғәлимов, Айнур Ниғмәтуллин һымаҡ егеттәр булғанда хужалыҡты алып барыуы ла еңел. Әлбиттә, мәҡәләне 473 кешенең барыһының да исеме менән тултырғы килә… Гәзиттең баҫма майҙаны ғына сикле. Шуға ла “Искра” хеҙмәтсәндәре эшләй ҙә, ял итә лә белә, тип һүҙҙе ошо юҫыҡта тамамлайыҡ.
“Искра” беҙҙеңсә — осҡон. Хужалыҡтың эшенә ҡарап, осҡондан күптән ялҡын ҡабынған инде, тиергә ҡала. Ғорурланып!





Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Өфөлә тыл эшсәне 95 йәшлек юбилейын билдәләне

Өфөлә тыл эшсәне 95 йәшлек юбилейын билдәләне 15.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Ленин районынан тыл хеҙмәтсәне Зөбәйҙә Хәкимова 95 йәшен билдәләне. Район башлығы урынбаҫары...

Тотош уҡырға 20

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай 15.08.2025 // Йәмғиәт

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай...

Тотош уҡырға 28

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла 15.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла...

Тотош уҡырға 26

1 сентябрҙән республика мәктәптәрендә һәм театрҙарында энергетиктар һатыу тыйыла

1 сентябрҙән республика мәктәптәрендә һәм театрҙарында энергетиктар һатыу тыйыла 15.08.2025 // Йәмғиәт

2025 йылдың 1 сентябренән «Башҡортостан Республикаһы территорияһында алкоголһеҙ тонусты күтәреүсе...

Тотош уҡырға 27

Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне

Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне 14.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Беларусь Республикаһы менән берлектә уҡыусылар өсөн алмашыу буйынса ял ойошторҙо....

Тотош уҡырға 34

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте 14.08.2025 // Йәмғиәт

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте...

Тотош уҡырға 25

Ғафуриҙа Еҙем йылғаһы аша йәйәүлеләр күпере төҙөкләндерелә
Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола

Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола 14.08.2025 // Йәмғиәт

16 августа Хәйбулла районының Аҡъяр ауылында «Хәйбулла ҡорото» төбәк-ара этно-фестивале уҙғарыла....

Тотош уҡырға 38

Республикала табиптарға остазлыҡ өсөн өҫтәмә аҡса түләнә
Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған 13.08.2025 // Йәмғиәт

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған...

Тотош уҡырға 36

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә 13.08.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй Социаль фондының республика бүлексәһе эшләп йөрөгән әсәйҙәргә, ҡайһы бер осраҡтарҙа атайҙарға...

Тотош уҡырға 33

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе 13.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң 58-се лицейын тамамлаған Тимур Ғарифуллин 2-8 августа Ҡытайҙа үткән яһалма интеллект буйынса...

Тотош уҡырға 32