Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Әсе икән яҙмыш еле...
51 йәшлек ир-уҙаман, ҡоллоҡтан ҡотолоп, дүрт йылдан һуң ғына тыуған ауылына әйләнеп ҡайта
Тормошта, кешеләр яҙмышында төрлө хәл-ваҡиғалар булғанын күреп тә, ишетеп тә беләм, әммә яҡташтарым араһынан кемдеңдер тотҡонда, йәғни ҡоллоҡта булыуы тураһында тәү тапҡыр ишетәм.
2007 йылда, эшһеҙ интеккән бик күп ир-егеттәр кеүек үк, Үрге Муйнаҡ ауылынан Хәмит Хәмиҙуллин да аҡса эшләү маҡсатында ситкә сығып китә.
— 1980 йылда армиянан ҡайтҡас, ауылымдағы Калинин исемендәге колхозда ҡалдым, — тип һүҙен башланы әңгәмәсем. — Тәүҙә тракторҙа эшләнем, аҙаҡ бригадир, звено етәксеһе булдым. Беҙ, йәштәр, тырышып эшләнек, ҡушылған һәр эшкә яуаплы ҡарай торғайныҡ. Ул ваҡытта бөтәһе лә һәйбәт булды. Тик илдә барған үҙгәрештәр эҙемтәһендә хужалығыбыҙ бөлгөнлөккә төштө, айлап хеҙмәт хаҡы түләмәй башланылар. Шул сәбәпле колхоздан сығырға мәжбүр булдыҡ.
Бына шул ваҡытта инде Гөлнара менән Хәмит Хәмиҙуллиндарҙың тормошонда ҡара һыҙат башлана. Ауыр хәлдән сығыу юлын табырға тырышып, йорт хужаһы, ялланып, кешеләргә мейес сығара, башҡа шөғөл дә эҙләп ҡарай. Ләкин эшһеҙлек үҙенекен итә: Хәмит яйлап эскегә бирелә, бер йылға тиклем барған бындай “тормош” Хәмиҙуллиндарҙың татыу, эшһөйәр ғаиләһен тарҡата.
— Ғәйеп үҙемдә булды, тик һуңынан ғына аңланым. Ауылда тегендә-бында һуғылып йөрөй торғас, тамам ялҡытты. Ауылдаштарым менән Екатеринбург ҡалаһына эш эҙләп сығып киттем. Хәйерсегә ел ҡаршы, тигәндәй, унда тәүге көндәрҙә үк бәләгә осраным. Супермаркетта аҙыҡ-түлек алдым да кассаға сиратҡа баҫтым. Шул саҡ иҙәнгә пакетымдан тып итеп әйберем төшкәнен абайлап, уны эйелеп алдым. Уны лезвие менән ҡырҡҡан булғандар. Эйелгән арала салбарымдың артҡы кеҫәһенән аҡса һалынған паспортымды урлағандар, — тип Хәмит бөтә бәләһенең башын һөйләне.
Эйе, тап ошо ваҡыттан башлана ла инде уның михнәтле көндәре. “Нимә эшләргә?” тип ҡалала ҡаңғырып йөрөгән сағында (документтары булмаған кешене кем эшкә алһын? - М.А.) уға “ярҙам” ҡулын һуҙыусылар табыла.
— Урамда китеп барғанда юлыма таныш булмаған егеттәр осраны, һәм улар мине, паспортыңды үҙебеҙ юллап алып бирербеҙ, тигән һылтау менән ҡайҙалыр ултыртып алып китте. Аҙаҡтан аңлауымса, ҡаланан 150 саҡрым алыҫлыҡта урынлашҡан бер фермерға ҡалдырып киткәндәр. Бына шулай уйламаған-нитмәгәндә Хәмит “тоҙаҡ”ҡа эләгә.
Ул фермер тигәндәренең 200-ләп сусҡаһы, 60 баш һауын һыйыры, 100 гектар ере һәм биш-алты техникаһы булған. Хәмит “Беларусь” йөрөткән. Хужаһы Кавказ яғынан килгән әҙәм була. Хәмиттән башҡа хужалыҡта тағы ла 20-гә яҡын батрак эшләгән.
Мин уға “Нисек ҡотолдоң һуң?” тигән һорауҙы бирмәй булдыра алманым.
— Хужаларҙың миңә мөнәсәбәте һәйбәт булды. Сезонлы эштәрен башҡара торғайным: бесән саптым, йыйҙым, ташыным, ер һөрҙөм... Техникаһы боҙолһа, йүнәтә инем. Ашау насарҙан булманы, көнөнә һәр беребеҙгә кистәрен берәр ярты араҡы, тәмәке, бер әсмүхә сәй бирҙеләр. Әммә телефондан һөйләшергә рөхсәт итмәнеләр, ҡарауылсылар булды. Шулай ҙа бер-ике тапҡыр ауылға шылтыратып алырға мөмкинлек таптым. Хат та яҙғайным, тик ул барып еттеме, юҡмы, әйтә алмайым...
Яҡын-тирәнән эшкә килгәндәр, ориентирҙы белгәс, урман араһынан ҡасып китә ине, ә мин ҡайһы яҡҡа китергә лә белмәнем.
Тамам ялҡытты бындай тормош, өйҙө лә һағындым. Ҡасырға булдым, яйын көттөм. Шулай, берҙән-бер көндө хужалар күрмәгәндә “Беларусь” менән сыҡтым да киттем, милиция туҡтатҡансы барырмын, тип уйланым. Ысынлап та, шулай килеп сыҡты. Туҡтаттылар, һораштылар, хәлемә инделәр. Улар һәйбәт кешеләр булып сыҡты, мине Өфөгә тиклем “Мерседес”ҡа ултыртып ебәрҙеләр.
“БЮТ телевидениеһы төшөрөргә килгән, тиҙәр. Ә улар һинең хәлеңде ҡайҙан белеп ҡалған һуң?” — тип һорайым.
— Өфөгә килдем дә ул, ә ауылға ҡайтырға аҡса етмәй. Телевидениела күршем Шамил Ишемйәров эшләгәнен белә инем. Телеүҙәк эргәһенән үтеп барышлай бер ҡатындан, миңә ошонда эшләгән ауылдашымды нисек күрергә икән, тигәйнем, ул тотто ла уны саҡырҙы. Шамил мине күргәс, аптырап, “Һине тереләй күрермен тип бер ҙә уйламағайным”, — тине. Бына ошо егет хәбәрселәрҙең беҙҙең районға килеүен ойошторған да инде.
Үрге Муйнаҡ ауылында Хәмит Хәмиҙуллиндың ҡорған донъяһы тирә-йүнгә йәм өҫтәп, балҡып тора, ҡапҡаһына тиклем замансалап биҙәп эшләнгән. “Майлы сүлмәк тышынан билдәле”, тигәндәй, ышанам, Хәмит Мөхтәр улы, ысынлап та, оҫта ҡуллы, егәрле кеше. Иң мөһиме — ул хәҙер үҙенең хатаһын аңлаған, маҡсаттары ла бар. Артабанғы тормошо тик аҡ һыҙаттарҙан ғына торһон.
Миҙхәт АҪЫЛБАЕВ.
Ейәнсура районы.


Бына шундай мажаралы хәлдәргә тарыған яҡташыбыҙ. Ә муйнаҡтар Хәмиттең “ҡапыл” ҡайтып төшөүен нисек ҡабул иткән һуң?
Сөләймән Хәлитов, элекке колхоз рәйесе, хаҡлы ялда:
— Хәмитте яҡшы беләм, ул миңә туған да. Колхозда оҙаҡ ҡына эшләне. Тырыш егет булды, шуның өсөн бригадир, звено етәксе итеп тә ҡуйҙыҡ. Район Советына депутат булып та һайланды заманында. Һуңғараҡ ул үҙен һауалыраҡ тота башланы, хатта ҡушҡан эштәрҙе үтәүҙә лә һүлпәнләнде. Аҙаҡ “йәшел йылан” менән дуҫлашып китте, әйткәнде тыңламаны. Эштән китте...
Шул ваҡытта беҙҙе тыңлап эшләп кенә йөрөгән булһа, ундай хәлгә лә тарымаҫ ине. Ана, уның менән бер осорҙа эшләгән иптәштәре ситкә китмәйенсә ауылында ҡалғайны, хәҙер бик яҡшы йәшәйҙәр. Хәмиткә һүҙ менән ярҙам итербеҙ инде. Ҡалғаны үҙенән тора, ауыл тормошона күнеп, эш тапһын, эске менән мауығыу ярамай, уны үҙе лә аңларға тейеш.
Мәүлиҙә Әбделғужина, уҡытыусы, хаҡлы ялда:
— Хәмитте мәктәп йылдарынан уҡ яҡшы беләм. Аҡыллы, итәғәтле, ярҙамсыл булды. Мин уны, мәктәпте тамамлағас, уҡыуыңды дауам ит, берәй техникумға ин, тип тә өгөтләп ҡарағайным. Ул, апай, мин колхозда ҡалып икмәк үҫтерәм, тине. Дөрөҫөн әйткәндә, уның был һүҙҙәре миңә ныҡ оҡшағайны. Бына шулай ул туған колхозында тороп ҡалды.
Уны күргәс, хатта күҙ йәшем сыҡты. Бына бит ни эшләтә әҙәм балаһын тормош, илдәге ҡырҡа үҙгәрештәр.
Бер Хәмит кенә түгел, бик күптәр ғаиләһен туйындырам тип ҡырға эшкә китә. Хәмиткә теләгем: тормошон артабан яйға һалып, тырышып донъя көтөп китһен. Юғалып ҡалмаҫ тим, сөнки уның белмәгән эше булмай торғайны.

Әйткәндәй...
Хәмиттең әсәһе улын үлгән тип уйлап, күптән мулланан йыназа ла уҡытҡан булған. Атаһы Мөхтәр ағай улының юғалыуын ауыр кисереп, ошо йылдар эсендә фани донъя менән бәхилләшкән. Ауыл халҡы Хәмиттең юғалыу-юғалмауына төрлөсә ҡарашта. Берәүҙәр, үлгәндер, тиһә, икенселәр иҫән-һау йөрөүенә өмөтләнгән, сөнки Хәмит, үҙе әйтеүенсә, бер-ике тапҡыр ауылына, туғандарына шылтыратҡан бит.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Өфөлә тыл эшсәне 95 йәшлек юбилейын билдәләне

Өфөлә тыл эшсәне 95 йәшлек юбилейын билдәләне 15.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Ленин районынан тыл хеҙмәтсәне Зөбәйҙә Хәкимова 95 йәшен билдәләне. Район башлығы урынбаҫары...

Тотош уҡырға 5

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай 15.08.2025 // Йәмғиәт

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай...

Тотош уҡырға 16

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла 15.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла...

Тотош уҡырға 12

1 сентябрҙән республика мәктәптәрендә һәм театрҙарында энергетиктар һатыу тыйыла

1 сентябрҙән республика мәктәптәрендә һәм театрҙарында энергетиктар һатыу тыйыла 15.08.2025 // Йәмғиәт

2025 йылдың 1 сентябренән «Башҡортостан Республикаһы территорияһында алкоголһеҙ тонусты күтәреүсе...

Тотош уҡырға 13

Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне

Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне 14.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Беларусь Республикаһы менән берлектә уҡыусылар өсөн алмашыу буйынса ял ойошторҙо....

Тотош уҡырға 22

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте 14.08.2025 // Йәмғиәт

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте...

Тотош уҡырға 18

Ғафуриҙа Еҙем йылғаһы аша йәйәүлеләр күпере төҙөкләндерелә
Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола

Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола 14.08.2025 // Йәмғиәт

16 августа Хәйбулла районының Аҡъяр ауылында «Хәйбулла ҡорото» төбәк-ара этно-фестивале уҙғарыла....

Тотош уҡырға 22

Республикала табиптарға остазлыҡ өсөн өҫтәмә аҡса түләнә
Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған 13.08.2025 // Йәмғиәт

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған...

Тотош уҡырға 25

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә 13.08.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй Социаль фондының республика бүлексәһе эшләп йөрөгән әсәйҙәргә, ҡайһы бер осраҡтарҙа атайҙарға...

Тотош уҡырға 23

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе 13.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң 58-се лицейын тамамлаған Тимур Ғарифуллин 2-8 августа Ҡытайҙа үткән яһалма интеллект буйынса...

Тотош уҡырға 19