Сибәрҙәрҙе сибәр яратыр,
Һөйөү урманына ҡаратыр.
Моңһоуланып ҡалған яңғыҙҙарҙы
Кемдәр генә, кемдәр йыуатыр...
Радионан талғын ғына йыр ағыла, уны ишеткән һайын күңелде һағыш биләй. Юҡ, Аллаға шөкөр, үҙем яңғыҙ булғандан түгел, тормош йәме – өс балабыҙ, аңлаған, һәр ваҡыт ғаиләм тип өҙөлөп торған ирем бар. Ауылымдағы ғына түгел, республиканың төрлө мөйөштәрендә йәшәгән таныш-белеш, дуҫтар, туғандар араһындағы яңғыҙаҡтарҙың аһ-зары, күңел төшөнкөлөгө мине һәр ваҡыт хафаға һала.
Уларҙың күбеһе оло йәштә булыуын иҫәпкә алғанда, ниндәйҙер сара үткәреп, осраштырып, аралаштырыу тигән уй булһа ла, нисектер был эште аҙаҡҡа ҡалдыра килдем. Уй-ниәтте белгәндәй, яңғыҙаҡтар: “Беҙҙең өсөн берәй кисә үткәр, гөрләтеп донъя көткөбөҙ, кемгәлер кәрәкле кеше булып йәшәгебеҙ килә”, – тип ниңәлер тап миңә мөрәжәғәт итә ине. Күптән түгел бер ауылдашымдың: “Апай, тап миңә берәй кәләш, әгәр ғаиләле булһам, эсеп йөрөмәҫ, аҡсамды юҡ-барға тотонғансы, өйөмә алып ҡайтыр инем”, – тиеүе күңел ҡылдарын тағы ҡуҙғатты.
Мин башламаһам, кем һуң тигән маҡсат менән Әбйәлил районының Шәрип ауылында тыуып үҫеп, әлеге ваҡытта Белорет ҡалаһында йәшәгән Фәймә (Айгөл) Батыр ҡыҙы Ниғмәтуллинаға мөрәжәғәт иттем. Бынан өс йыл элек яңғыҙаҡтарға үҙ парын табырға ярҙам ниәтенән “Аулаҡ өй” исемле ойошма асып ебәргәнен ишеткәйнем. “Сәләм” тапшырыуындағы сығыштарын даими тыңлайым, быйыл республикалағы 27 димсе араһынан гран-приға лайыҡ булғанын белгәнгә лә, кәңәш өсөн унан да ҡулай кеше тапманым. Билал мәҙәниәт йортонда осрашыу үткәрәйек тигән саҡырыуҙы Фәймә (Айгөл) бик шатланып ҡабул итте.
“Аулаҡ өй” кисәһе көнө яҡынлашҡан һайын, кеше йыйылмаҫ, яңғыҙаҡтар беҙҙең саҡырыуҙы ҡабул итмәҫ тигән икеләнеүҙәр солғап алды. Билдәләнгән мәл килеп етте. Мәҙәниәт йорто директоры Иршат Юлмөхәмәтов, ауыл хакимиәте башлығы Мәжит Заманов, аш-һыу хәстәрләгән ҡатын-ҡыҙҙар менән түҙемһеҙләнеп ҡунаҡтарҙы көтәбеҙ. Башланды. Берәмләп, икешәрләп тә, машина менән, автобустарға тейәлеп тә килгән ҡунаҡтарҙы күреп, бар икеләнеүҙәрем юҡҡа сыҡты. Берәмләп һанайбыҙ. Берәү, икәү, өсәү – бөтәһе етмештән ашыу яңғыҙаҡ йыйылғас, мәҙәниәт йорто кесерәйеп ҡалғандай тойолдо. Ләкин беҙҙең күңел тар түгел: һәр кемгә айырым иғтибар бүленде, ашнаҡсы ҡыҙҙар йылы аш-һыуын, сәйен тәҡдим итте, залда күңелле көй ағылды. Килгән ҡунаҡтар араһында таныштар күп икән. Уларҙы бер үк хис, бер хәсрәт туғанлаштырып та бөткән, тиһәң дә хата булмаҫ, үҙ-ара әңгәмә ҡора башланылар. Халыҡты Фәймә айырым бүлмәлә ҡабул итте. Унда улар анкета тултырҙы, кисәнең барышы менән танышты.
Мин дә шым ғына ҡабул итеү бүлмәһендә ултырам, яңы танышымдың ихлас һүҙҙәре, төплө фекерҙәре уйға һала. “Бөгөн беҙ 133-сө тапҡыр “Аулаҡ өй”гә йыйылдыҡ” тигән һүҙҙәре һушымды ала яҙҙы. Әйтеүе генә анһат, һәр аҙна республиканың ете районында үткәрелә сара. Кисәгә йөҙҙән ашыу кеше килә, һәр кемгә айырым иғтибар, күңел йылыһы кәрәк. Бөтәһе лә уны ихлас, бар күңелен һалып тыңлай. Егерме өс йылдан ашыу Белорет ҡалаһының лицей-интернатында тәрбиәсе булып эшләүе юҡҡа түгелдер уның, ете райондан килгән ҡырҡ ата балаһын тыңлата белергә һәләт тә, түҙемлек тә кәрәк бит әле. Төрлө уй-ниәт менән килгәндәр бында: кемдер үҙ яртыһын табырға, икенселәр аралашырға, өсөнсөләр ошо мөмкинлектән файҙаланып, бар донъяһын онотоп, кәйеф-сафа ҡорорға...
Үҙем менән таныштырып (ошоға тиклем телефон аша ғына аралашҡайныҡ), янына барам. Тауышын ғына ишетеп тә кешенең кем икәнен айырып бөтәһең. Тап күҙ алдыма килтергәнсә, мөләйем йөҙ, ихлас әңгәмәсе, нескә генә иңенә күпме кешенең яҙмышын үҙенекеләй ҡабул итеп алған ҡатын-ҡыҙ тора алдымда. Ипләп кенә һүҙ башлайым, кеше бигерәк күп бит, атҡарып сығара алырһыңмы эшеңде, тим. Фәймә ихлас, эскерһеҙ көлә: “Эй, апай, беҙ бит, бынан өс йыл элек эш башлағанда 18 кеше булһаҡ, хәҙер 150-нән аштыҡ, был ғына аҙ әле”, – ти.
Кисә башланды. Урыны менән йор һүҙле лә, шаян да була белгән танышым үҙ парҙарын табып ғаилә ҡороу өсөн генә түгел, ә күңел асырға, аралашырға, һөнәрҙәрен һәм һәләттәрен күрһәтергә килгәндәр менән йә уйын үткәрә, йә йырлата, бейетә. Залға күҙ һалам, йыйындағы иң йәш кешегә 27 булһа, иң олоһона 83 йәш икән. Ошоға тиклем физик мөмкинлектәре сикләнгәндәр өсөн дә кисәләр үткәрелгән, бөгөн дә улар беҙҙә ҡунаҡта. Өс йыл эсендә 155 пар өйләнешкән, шуларҙың һигеҙе – физик мөмкинлектәре сикләнгән кешеләр. Ун бер сабый тыуған. Былар барыһы ла Фәймәнең – изге башланғысы, яңғыҙҙарҙы парлы итеү, уларҙың яҡты өмөттәрен тормошҡа ашырыу һәм эшенең һөҙөмтәһе.
Билал мәҙәниәт йортондағы кисә октябрҙең һуңғы аҙнаһында тамамланыу алдынан аноним йәшниктәргә күҙ һалабыҙ, әйтерһең дә, күмәкләп һөйләшкәндәр – “Ике аҙнанан һуң “Аулаҡ өй”гә Билалға киләйек” тигән тәҡдимдәр һәр бер ҡағыҙ битендә урын алған. Алып барыусылар, ауыл хакимиәте башлығы менән йәнә кәңәшмәгә йыйылабыҙ. Тимәк, ике аҙнаға хушлашабыҙ ҙа тағы ҡунаҡ ҡаршыларға әҙерләнәбеҙ.
Ошо ваҡыт эсендә күпме кеше менән телефондан аралашыу, рәхмәт һүҙҙәре ишетеү “Аулаҡ өй”ҙөң кәрәклеген тағы ла бер тапҡыр раҫланы.
Икенсе осрашыуға тағы ла дәртләнеберәк, ихласыраҡ әҙерләнәбеҙ. Тәүге тапҡыр кеше күп булды, был юлы ул тиклем йыйылмаҫ, тигән уйҙабыҙ бөтәбеҙ ҙә. Шул уҡ ихлас ҡаршы алыу, араларында элекке таныштар ҙа бар, улар менән бер тапҡыр күрешкән белеш, икенсе тапҡыр таныш, тип ихлас аралашабыҙ. Тик арала Белорет ҡалаһынан 83 йәшлек Хәмит ағайыбыҙ ғына күренмәй. Фәймәгә, теге ағайыбыҙ килмәгән, оло кеше йыбанғандыр инде, тим. Юҡ, ҡайҙа ул йыбаныу, үҙ парын табыуҙы маҡсат итеп ҡуйғайны бит Хәмит ағай, ул өйләнде, бөтәгеҙгә лә сәләм әйтеп ҡалды, ти.
Зал алҡыштарға күмелде. Ул ғына түгел, тәүге кисәнән һуң тағы ла ете пар барлыҡҡа килгән, залда тағы шау-шыу ҡупты. Ишембай районынан бер ағайыбыҙ ҙа Учалы һылыуы менән сәстәрен сәскә бәйләгән икән. Улар ҙа, “Аулаҡ өй” етәксеһенә шылтыратып, рәхмәтен белдергән. Ике парға һүҙ бирелә – улар ошоға тиклем “Аулаҡ өй”ҙә йөрөп, бер-береһен тапҡан йәш йөрәктәр икән. Баҡтиһәң, бында парын табып өйләнешкәндәрҙең артабан кисәгә килеп, рәхмәт һүҙҙәрен әйтеп, хушлашып китеүе йолаға ингән.
Бөгөн дә кеше бихисап, иҫәпләйбеҙ: 70 кешене күп күрһәк, был юлы унан да артҡанбыҙ – йәмғеһе 111! Тағы ла ете райондан, атап әйткәндә, Баймаҡ, Әбйәлил, Бөрйән, Ишембай, Учалы, Йылайыр, Хәйбулла райондарынан, Сибай, Магнитогорск ҡалаларынан килеүселәр менән аралашам. Кемдәр генә юҡ бында: килен күҙләп килгән ҡәйнәләр ҙә, буйҙаҡ туғандары өсөн пар эҙләүселәр ҙә бар. Ҡатын-ҡыҙҙарҙың бөтәһе лә шул тиклем сибәр, белемле, етмәһә, һәр яҡтан оҫта, талантлы. Ниндәй генә һөнәр эйәләре юҡ араларында. Уларҙың бик аҙҙары ғына тол булһа, күпселеге айырылған йә бөтөнләй кейәүгә сыҡмаған. Тик күбеһенең, күсеп килергә риза түгелмен, тигәне генә күңелде ҡыра. Ир-егеттәрҙең кәрәк саҡта юғалып ҡалыуы, ситтәрәк йөрөүе, әлеге лә баяғы, ҡатын-ҡыҙҙарыбыҙҙың уларға ҡарағанда үткерерәк тә, саяраҡ та булыуынан киләлер. Ҡыйыуыраҡ булығыҙ, тип әйтке килә ундайҙарға, бәлки, икенсе яртығыҙ Фәймә Ниғмәтуллинаның бар күңелен һалып эшләгән “Аулаҡ өй”өндәлер. Кисәгә килергә баҙнат итмәгәндәр, әммә үҙ парын табырға теләгәндәр 8-965 -939-72-00 телефонына шылтырата ала. Беҙ ойошторған кисәлә үҙ яртығыҙҙы табырһығыҙ, тип ышанабыҙ, сөнки Хоҙай бөтәбеҙҙе лә парлы итеп яралтҡан.