Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Ирәндектең моңло балаһы
Моң-талант — кешегә тәбиғәт тарафынан инселәнгән Хоҙай бүләге. Ошо хазина менән ихлас уртаҡлашҡан йырсы, ҡурайсы, бейеүселәрҙе халыҡ бер ҡасан да онотмай, күңелендә һаҡлай.

Күптән түгел тыуған ауылым Күсейҙә булғанда (Баймаҡ районы) ағинәй, тыл ветераны Фәтхиә Әбдрәхимова: “Ни өсөн Хәмит апаң (диалект—олатайың. – Ред.) тураһында гәзиткә яҙмайһың? Уның бит атаҡлы, мәшһүр ҡурайсы тигән исеме бар. Билдәле ҡурайсыны йәш быуын да белергә тейеш”, – тине. Дөрөҫ һүҙгә яуап юҡ. Үкенескә, шәхестәребеҙҙе иҫән саҡта күтәрә, баһалай бел­мәй­беҙ. Шул сәбәпле күптәре онотолоуға дусар була.
Хәмит Әхмәтов 1904 йылда Күсейҙә старатель ғаиләһендә тыуған. Бала саҡтан көтөү көткән малай эш мәлендә лә ҡурайынан айырылмаған. Күсем­ташҡа баҫып уйнап ебәрһә, моңо Ирәндек бу­йындағы барлыҡ йәйләүҙәргә ишетелер булған. Ул үҙенең остазы, шул дәүерҙә оҫта ҡурайсы булараҡ дан алған Бирғәле ҡарттан күп кенә йырҙарҙың тарихын да отоп алып ҡалған.
1923 йылдың йәйендә Мәскәүҙә беренсе тапҡыр СССР ауыл хужалығы һәм сәнәғәт күргәҙмәһе асыла. Илебеҙҙә йәшәгән төрлө милләт вәкилдәре үҙҙәренең көнкүреше менән бергә мәҙәниәт, сәнғәт оҫталығын да күрһәтергә тейеш була.
Башҡортостан исеменән был сарала ҡатнашыу хоҡуғы Бөрйән-Таналыҡ халҡы вәкилдәренә бире­лә. Делегация етәксеһе итеп Темәстән Әбүбәкер Хөсәйеновты тәғәйенләйҙәр. Төркөмдә Әбүбәкер­ҙең ҡатыны Хәҙисә, ҡыҙҙары Зөләйхә менән Әминә, кейәүе Ирғәле, бейеүсе Йомабай Барлыбаев, йыр­сы Әбдрәхим Исҡужин һәм ҡурайсы Хәмит Әхмәтов була. Уның бер туған һеңлеһе – әсәйем хәтерлә­үенсә, өләсәйем Хәмит апаға төнө буйы эңербаулы күлдәк тегә. Иртәгәһенә Әбүбәкер ағай үҙе килеп алып китә.
Күргәҙмә Мәскәү халҡында ҙур ҡыҙыҡһыныу уята. Бигерәк тә Хәмит Әхмәтовтың ябай ғына үлән көпшәһендә оҫта итеп башҡорт көйҙәрен башҡары­уына хайран ҡалалар, иҫ киткес моң уларҙы, ысын мәғәнәһендә, әсир итә. Г. Чичерин ҡурайҙы алып әйләндереп-тулғандыра, эсендә берәй нәмә юҡмы икән тип үтә ҡарай. Буш үлән һабағынан нисек итеп ошондай моң сығарып була икән тип аптырай һәм ахырҙа: “Шундай милли ҡорал юғалып ҡалмаған икән, тимәк, башҡорт халҡы ла юғалмаясаҡ”, – тип әйтә. Тирмәгә Муса Мортазин да килеп китә. Бер­гәләп фотоға төшәләр.
Башҡортостан делегацияһына, уның оҫтала­рына һоҡланып, гәзиттәрҙә мәҡәләләр баҫылып сыға. Бер Мәскәү баҫмаһы мөхәррире башҡорт­тарҙың нисек йылҡысылыҡ менән шөғөлләнеүе тураһында һорашып, яҙып ала.
Ошо сәфәрҙән Хәмит Әхмәтов бөтөнләй үҙгәреп, тамашасы алҡышының тәмен тойоп, сәхнәгә эҫе­неп ҡайта. Тиҙҙән уны Башҡорт академия драма театрына ҡурайсы итеп эшкә саҡыралар. Бында ул данлыҡлы Йомабай Иҫәнбаев, Ғиниәт Ушановтар менән бергә эшләй. Коллектив менән республика райондары буйлап сығыш яһау йәш егеттең данын тағы ла арттырып ебәрә. Баймаҡ күсмә колхоз-совхоз театры асылғас, ул тыуған яғына ҡайтып, әлеге театрҙа ҡурайсы-артист булып эш башлай. Бөйөк Ватан һуғышынан йәш талантты Мәҙәниәт министр­лығы алып ҡала. Ул ауыр йылдарҙа коллектив менән ауылдан ауылға йөрөп, тыл эшсәндәренең рухын күтәреп, фиҙакәр хеҙмәткә дәртләндерә. Сибайҙа драма театры асылғас, апам шунда хаҡлы ялға сыҡҡансы эшен дауам итә. Артабан да ҡура­йын ташламай, балаларға унда уйнау серҙәрен өйрәтмәксе була. Был ниәтен тормошҡа ашырыу өсөн Сибай ҡалаһының 1-се мәктәбе етәкселеге менән килешеп тә ҡуя. Тик, үкенескә ҡаршы, 1966 йылдың сентябрендә уның йөрәге тибеүҙән туҡтай.
Хәмит Әхмәтов хаҡында оло быуын кешеләре йылы иҫтәлектәр һаҡлай. Холҡо бик ябай, эскер­һеҙ, кешелекле, ярҙамсыл, мәрәкәсел була уның. Ауыр көнкүреш шарттарында күңелдәре ҡатҡан кешеләрҙең әҙерәк кенә булһа ла кәйефен күтәреү өсөн уйлап сығарған ҡыҙыҡ-мәҙәктәрен өлкәндәр әле лә иҫкә ала.







Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Шәйехзада Бабич исемендәге премияға ғаризалар ҡабул итеү ваҡыты оҙайтылды
Благоварҙа 99 йәшлек Бөйөк Ватан һуғышы ветераны донъя ҡуйған

Благоварҙа 99 йәшлек Бөйөк Ватан һуғышы ветераны донъя ҡуйған 12.08.2025 // Йәмғиәт

Благоварҙа 99 йәшлек Бөйөк Ватан һуғышы ветераны донъя ҡуйған...

Тотош уҡырға 9

Башҡортостанда йәшәүселәр хәрби иҫәп тураһында белдереү ҡағыҙы ала башланы. Был нимәне аңлата?

Башҡортостанда йәшәүселәр хәрби иҫәп тураһында белдереү ҡағыҙы ала башланы. Был нимәне аңлата? 12.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда йәшәүселәр хәрби иҫәп тураһында белдереү ҡағыҙы ала башланы. Был нимәне аңлата?...

Тотош уҡырға 15

Стәрлебаштан тыл эшсәне 100 йәшлек юбилейын билдәләне

Стәрлебаштан тыл эшсәне 100 йәшлек юбилейын билдәләне 12.08.2025 // Йәмғиәт

Стәрлебаштан тыл эшсәне 100 йәшлек юбилейын билдәләне...

Тотош уҡырға 12

Республикала ямғырлы һауа торошо һаҡлана

Республикала ямғырлы һауа торошо һаҡлана 12.08.2025 // Йәмғиәт

Алдағы өс көндә Башҡортостанда ямғырлы һәм йылы һауа торошо һаҡлана, тип хәбәр итте республика...

Тотош уҡырға 10

Башҡортостанда ямғырлы һауа торошо һаҡлана

Башҡортостанда ямғырлы һауа торошо һаҡлана 12.08.2025 // Йәмғиәт

Алдағы өс көндә Башҡортостанда ямғырлы һәм йылы һауа торошо һаҡлана, тип хәбәр итте республика...

Тотош уҡырға 12

«Сәләмәтлек поездары» табиптарының ҡайһы райондарға барыуы билдәле булды

«Сәләмәтлек поездары» табиптарының ҡайһы райондарға барыуы билдәле булды 11.08.2025 // Йәмғиәт

«Сәләмәтлек поездары» табиптарының ҡайһы райондарға барыуы билдәле булды...

Тотош уҡырға 19

Башҡортостан Башлығы ҡыҫҡа ваҡытлы отпускыға сыҡты

Башҡортостан Башлығы ҡыҫҡа ваҡытлы отпускыға сыҡты 11.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Башлығы ҡыҫҡа ваҡытлы отпускыға сыҡты...

Тотош уҡырға 17

Бүздәктә 250 килограмлыҡ бәлеш бешергәндәр

Бүздәктә 250 килограмлыҡ бәлеш бешергәндәр 11.08.2025 // Йәмғиәт

Бүздәк районында «Бәлешфест-2025» фестивале уҙҙы. Республика Башлығы һәм хөкүмәте ярҙамында бойомға...

Тотош уҡырға 11

Бүздәктә 250 килограмлыҡ бәлеш бешерҙеләр

Бүздәктә 250 килограмлыҡ бәлеш бешерҙеләр 11.08.2025 // Йәмғиәт

Бүздәк районында «Бәлешфест-2025» фестивале уҙҙы. Республика Башлығы һәм хөкүмәте ярҙамында бойомға...

Тотош уҡырға 19

Башҡортостанда ишле ғаиләләргә балаларҙы уҡытыуҙы компенсациялау шарттары киңәйтелде

Башҡортостанда ишле ғаиләләргә балаларҙы уҡытыуҙы компенсациялау шарттары киңәйтелде 11.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда ишле ғаиләләргә балаларҙы уҡытыуҙы компенсациялау шарттары киңәйтелде...

Тотош уҡырға 20

Башҡортостанда хәүефле тәбиғәт күренештәре хаҡында иҫкәртәләр

Башҡортостанда хәүефле тәбиғәт күренештәре хаҡында иҫкәртәләр 08.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда хәүефле тәбиғәт күренештәре хаҡында иҫкәртәләр...

Тотош уҡырға 38