Шиғырҙарым – ғәзиз балаларым!
Һеҙҙән алда йөрөр исемем юҡ,
Йәшәү сәмен һеҙгә һаламын,
Әрһеҙ балалар бит, бирешмәҫтәр,
Тигән өмөт менән ҡаламын... —
тигәйне Самат Ғәбиҙуллин үҙенең бер шиғырында.
Шағирҙың тыуған ауылы Аҫҡарҙа үткән хәтер кисәһе нәҡ ошоно раҫланы – Бөрйәнгә, тыуған иленә, халҡына мәҙхиә йырлаған шағир йөрәк хисен, күңел аһтарын, йәшәү сәмен шиғырҙарына һалған, шуға ла йәше-ҡарты уның ижадын яттан белә, ҡанатлы юлдарын телмәрендә ҡуллана. Самат Ғәбиҙуллиндың тыуыуына 75 йыл тулыуҙы башҡорт әҙәбиәтенең күренекле вәкилдәре, һүҙ оҫталары, халыҡ күңеленә ойотҡо һалыусы, уға юл-юҫыҡ күрһәтеүсе шәхестәр – яҡташыбыҙ академик, филология фәндәре докторы, профессор Әхмәт Сөләймәнов, яҡташыбыҙ профессор, филология фәндәре докторы Зәйтүнә Шәрипова, танылған прозаик Сабир Шәрипов, Самат Ғәбиҙуллин менән бер осорҙа ижад итеп, Бөрйәндә йәшәп киткән прозаик Лира Яҡшыбаева, “Тамаша” журналының баш мөхәррире Сөләймән Латипов, республикабыҙҙың Салауат Юлаев ордены кавалеры Мәрйәм Бураҡаева, Самат ағайҙы үҙенең остазы ла, дуҫы ла, серҙәше лә итеп һанаған, яҡташыбыҙҙың “Йәнтөйәгем – тауҙарҙа” китабын баҫмаға әҙерләп сығарған, уның буклетын әҙерләп, уҡыусылар иғтибарына тәҡдим иткән шағир Зөфәр Вәлит, шағирә Тамара Искәндәриә, “Йәншишмә” балалар гәзите хәбәрсеһе Хәлиҙә Чембарисова аҫҡарҙар, шиғриәт һөйөүселәр менән бергә билдәләне.
Үҙенең рухлы улын, ауылы данын тотош республикаға таратҡан шағирын ололаны аҫҡарҙар. Уҡыусыларҙың тәбрикләү һүҙе, ҡурай моңо менән башланып китте матур сара. Район хакимиәтенең мәғариф бүлеге начальнигы Ришат Шәрипов үҙ сығышын шағирҙың үлемһеҙ шиғыр юлдары менән биҙәне.
Әхмәт СӨЛӘЙМӘНОВ:
– Самат Ғәбиҙуллин, Мөнир Ишбулатов менән Өфөлә бер дәүерҙә уҡыныҡ. Бөрйән егеттәре үтә йыуаш, ти ине улар хаҡында Әнүр Вахитов. Атайым да “Таң” гәзитенең әүҙем хәбәрсеһе ине. Ул үлгәс, Самат ағай, ат һиңә туғарылды тип, гәзиткә йәлеп итте. Ул ҡәләм тотҡан һәр кешегә иғтибарлы булды.
Сабир ШӘРИПОВ:
– Бөгөн республика кимәлендәге ҙур байрам. Самат Ғәбиҙуллин — бәхетле шәхес: уның китаптарын уҡыйҙар, бына район хакимиәтенең мәғариф бүлеге начальнигы күбеһен ятҡа белә. “Йәнтөйәк” һүҙе Самат ағайҙан баш алды. Бөгөн шулай уҡ “Йәнтөйәгем — тауҙарҙа” китабының исем туйы. Зөфәр Вәлиткә рәхмәт – Бөрйән улын ололаны, китаптарын әҙерләп сығарҙы. Ундай фиҙакәрлек хатта туғандар араһында ла осрамай.
Тамара ИСКӘНДӘРИӘ:
– Аҡыллы һүҙ һеҙгә һөйләй алмам –
Ул аҡылды һеҙҙән йыяһы бар.
Тыя алмам хилаф аҙымдарҙан –
Үҙ-үҙемде әле тыяһы бар.
Ошондай һүҙҙәрҙе Самат ағай һымаҡ ысын шағирҙар ғына әйтә ала.
Сөләймән ЛАТИПОВ:
– Самат ағай беҙҙең күбебеҙҙе шиғриәт йә проза иленә һөйрәп сығарҙы. Ул мине кеше итте, тип әйтә алам. Бер мәл әсәйемдең һөйләгән бер хәбәренә таянып, Көнболотов Салтаяҙ имзаһын ҡуйып, гәзиткә яҙмамды ебәрҙем. Самат ағай шунда уҡ күтәреп алды. Ошонан һуң ҡәләмемде ташламаным.
Лира ЯҠШЫБАЕВА:
– Самат ағайҙың 75 йыллыҡ юбилейына ашҡынып килдем. Уның менән бер нисә йыл төптән егелеп эшләнек. Самат ағайҙың кәңәштәрен тотам, хаҡлы ялға сыҡҡас та, тиҫтәнән ашыу китап яҙҙым.
Зәйтүнә ШӘРИПОВА:
– Бөгөнгө байрам бигерәк күркәм. Беренсе тапҡыр ағас мәктәптең ишеген асып инеүебеҙ хәтерҙә. Самат ағай ул осорҙа ауылда уҡыта ине. Зәңгәр күҙҙәре балҡып килеп инде. Сәғит класташыбыҙ уның күршеһе ине. Самат ағай тураһында һәр мәғлүмәтте беҙгә еткереп тора. Бер мәл ул үлгән тигән хәбәр ҙә таралып китте. Теге осҡор күҙ Сәғит Самат ағайға мунсала еҫ тейгәнен ишеткән, ваҡиғаның аҙағын белеп етмәй килгән икән.
Самат ағайҙың атаһы Мәһәҙей бабай сәсән телле кеше булған, уның күп китаптарын ергә күмгәндәр, тигән хәбәр ҙә таралды. Беҙҙең халыҡта сәсән теллеләр күп. Әүҙемлек кенә етешмәй. Үтә баҫалҡы булыу ҙа бәғзе саҡ ыңғай һөҙөмтә бирмәй.
Зөфәр ВӘЛИТ:
– Самат ағай — үлемһеҙ әҫәрҙәре менән күптәрҙе әсир иткән шәхес. Киләсәктә лә беҙҙең юлыбыҙҙы яҡтыртып барасаҡ әле ул. Беҙҙең арала 23 йыл буйына һуҙылған дуҫлыҡ саф булды. Самат ағай бер тапҡыр ҙа зарланманы. Уның иң матур сифаты – ҡәләм тирбәткән йәштәргә ныҡ иғтибарлы булыуы.
Шағирҙың бер туған апаһы Һауа инәй, класташы Роза Әбүбәкир ҡыҙы, туғандары Рима һәм Ҡәйүм Ғәбиҙуллиндар, Рәйфә Ибраһимова, Флүзә Хөсәйенова, шағирҙың музейын булдырыуға күп көс һалған элекке мәктәп директоры Ривал Баймырҙин, ауылдаштары, килгән ҡунаҡтар Самат ағай хаҡында күңел түрендә йөрөткән хәтирәләре менән уртаҡлашты. Сәсән телле Рима Ғәбиҙуллина шиғырын да уҡып ишеттерҙе.
Район хакимиәте башлығы урынбаҫары Айҙар Әлибәков ауыл халҡына, уҡыусыларға, мәртәбәле ҡунаҡтарға рәхмәт һүҙҙәрен еткерҙе. Сараны Бөрйән таланттары Айбулат Ишморатов, Хәйҙәр Нәҙершин йыр-моң менән биҙәне. Ана шулай алғыштарға күмеп, үҙенең оло йөрәкле, шағирәнә күңелле улын ололаны, исемен тик яҡшы яҡтан иҫкә алды аҫҡарҙар.
Сәпкә осҡан уҡ –
Мин ул, эйе, мин.
Кереш тартҡан ҡул –
Халҡым, һин ул, һин.
Мәргәнлегеңде
Һынай быуаттар.
Яҙа осмаған
Һин атҡан уҡтар.
Һыҙғырып осам,
Һауаны теләм.
Юлым сәбемдән
Яҙлыҡмаҫ, беләм!
Шулай тип яҙғайны шағир “Юлым яҙлыҡмаҫ” шиғырында. Һүҙе лә, үҙе лә, ысынлап та, сәпкә осҡан уҡ булды – Самат ағай халҡы өсөн йәшәне, эшләне, ижад итте. Үҙе баҡыйлыҡҡа күсһә лә, йөрәк-сәпкә тоҫҡалған һүҙҙәре яҙатайым китмәй, кире ҡаҡлыҡмай – йөрәктәргә етә, күңелде иретә, рухты үҫтерә, аҡылды арттыра. Ижадсы өсөн ошонан да ҙур бәхет бармы ни?!