Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Хеҙмәттең тарихи нигеҙе бар
Әхмәр Аҙнабаев — башҡорт ғалимы, тел белгесе, педагог-методист һәм дәүләт эшмәкәре, педагогия фәндәре докторы. Уға 80 йәш тулды, шул уңайҙан Мифтахетдин Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университетының башҡорт филологияһы факультетында “Башҡорт телендәге диалектизмдарҙың тарихи нигеҙе” (авторҙаштары — Р.З. Шәкүров, Р.Т. Аҡбулатова) китабының исем туйы үтте.

Әхмәр Мөхәмәтдин улы башҡорт тел ғилемен бик ҙур мираҫ менән тулыландырҙы. Ул, ниндәй генә вазифаларға үрләмәһен, иң мөһиме — кеше булып ҡала белә, халҡына хеҙмәт итә. Ғалимдың В. Псән­чин менән берлектә “Башҡорт теленең тарихи мор­фологияһы”, “Историческая грамматика башкир­ского языка”, тағы ла “Башҡорт теленең тарихи грам­ма­тикаһы”, “Төрки телдәрҙең сағыштырма граммати­каһы”, “Башҡорт теле. Педагогия училищелары һәм колледждары өсөн дәреслек”, VII класс өсөн “Әсә теле” дәреслектәре һәм башҡа хеҙмәттәре уның ҙур фәнни эшмәкәрлеге хаҡында һөйләй.
Ә. Аҙнабаевтың хеҙмәт юлын байҡауға арналған кисәне факультет деканының фән эштәре буйынса урынбаҫары, филология фәндәре кандидаты, доцент Лидия Әбүбәкирова башлап ебәрҙе. Ул тел тари­хы хаҡында сығыш яһаны. Кисәне алып ба­рыу­сылар Дилә Ишкилдина менән Азамат Хәй­руллин авторҙарҙың тормошо һәм ғилми эшмә­кәрлектәре тураһында һөйләне. Сараны йәм­лән­дергән йәнә бер мәл – әҙәби композиция. Вуздың төрлө факультеттарынан йыйылған студенттар төрлө телдә ши­ғыр­ҙар уҡыны: Ислам Төхвәтуллин – башҡортса, Дидар Хансейт – ҡаҙаҡса, Анастасия Вәлиәхмәтова – мариса, Зөлфиә Шәйхетдинова – сыуашса, татарса, Айбулат Сәсәнбаев – төрөксә, Артыш Натсак – тыва телендә, иҫке төркисә – Азамат Нурғәлин, алтайса – Вячеслав Чернев, ҡырғыҙ телендә – Ильяс Сагынбеков.
Үҙ нәүбәтендә Әхмәр Аҙнабаев менән Рәшит Шәкүр бай тарихлы башҡорт теле, фән өлкәһендә асыштары тураһында фекерҙәре менән уртаҡ­лаш­ты, тел тарихы менән ҡыҙыҡһынырға һәм уны өйрәнергә саҡырҙы. Рәшит Закир улы: “Был китап – ҙур яңылыҡ! Башҡорт диалектологияһы өсөн һәйбәт күренеш. Топонимдар өсөн ҙур таяныс”, – тип билдәләне. Әхмәр Аҙнабаев: “Бөйөк телсе, ғалим, остазым Жәлил Кейекбаевтың фекеренә таянып, хәҙерге телеңде белеү өсөн уның тарихын да мотлаҡ өйрәнергә кәрәк, тип әйтер инем. Шуға ла фәнни эшемдең төп йүнәлеше башҡорт теленең тарихы үҫешен өйрәнеү булды һәм ғилми хеҙмәт­тәремде остазымдың бөйөк асыштарын аңлатыуға һәм таратыуға бағышланым”, – тине.
Әйткәндәй, башҡорт диалекттарын өйрәнеүҙә байтаҡ ҡына эш башҡарылған, тик тарихи нигеҙе йыш ҡына иғтибарҙан ситтә ҡала. Был ҡулланма авторҙары башҡорт тел ғилеме тарихында тәүге тапҡыр мәғәнәләре асыҡланмаған һәм башҡа диалекттарҙан ҡырҡа айырылып торған ҡайһы бер диалектизмдарҙың тарихи нигеҙен табырға тырыш­ҡан. Әсбап башҡорт теленең диалекттарын һәм тарихи грамматикаһын өйрәнеүҙә файҙалы булыр тип ышана авторҙар.





Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Өфөлә тыл эшсәне 95 йәшлек юбилейын билдәләне

Өфөлә тыл эшсәне 95 йәшлек юбилейын билдәләне 15.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Ленин районынан тыл хеҙмәтсәне Зөбәйҙә Хәкимова 95 йәшен билдәләне. Район башлығы урынбаҫары...

Тотош уҡырға 22

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай 15.08.2025 // Йәмғиәт

Мысыр авиакомпанияһы Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә рейстар башҡара башлай...

Тотош уҡырға 28

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла 15.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнән Шарм-әл-Шәйехкә яңы рейс асыла...

Тотош уҡырға 26

1 сентябрҙән республика мәктәптәрендә һәм театрҙарында энергетиктар һатыу тыйыла

1 сентябрҙән республика мәктәптәрендә һәм театрҙарында энергетиктар һатыу тыйыла 15.08.2025 // Йәмғиәт

2025 йылдың 1 сентябренән «Башҡортостан Республикаһы территорияһында алкоголһеҙ тонусты күтәреүсе...

Тотош уҡырға 27

Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне

Башҡортостан Башлығы Беларусь менән мәктәп туризмы программаһын булдырыу хаҡында һөйләне 14.08.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Беларусь Республикаһы менән берлектә уҡыусылар өсөн алмашыу буйынса ял ойошторҙо....

Тотош уҡырға 34

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте 14.08.2025 // Йәмғиәт

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте...

Тотош уҡырға 25

Ғафуриҙа Еҙем йылғаһы аша йәйәүлеләр күпере төҙөкләндерелә
Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола

Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола 14.08.2025 // Йәмғиәт

16 августа Хәйбулла районының Аҡъяр ауылында «Хәйбулла ҡорото» төбәк-ара этно-фестивале уҙғарыла....

Тотош уҡырға 38

Республикала табиптарға остазлыҡ өсөн өҫтәмә аҡса түләнә
Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған 13.08.2025 // Йәмғиәт

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған...

Тотош уҡырға 38

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә 13.08.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй Социаль фондының республика бүлексәһе эшләп йөрөгән әсәйҙәргә, ҡайһы бер осраҡтарҙа атайҙарға...

Тотош уҡырға 33

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе 13.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң 58-се лицейын тамамлаған Тимур Ғарифуллин 2-8 августа Ҡытайҙа үткән яһалма интеллект буйынса...

Тотош уҡырға 33