Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Сейә япрағын ҡойғас...
Ҡыш ҡапҡаһын ҡаҡҡан мәл. Бөтә бөжәктәр ҡышлау урындарына һыйынды, йоҡоға талды. Умартасылар тәжрибәһе шуны һөйләй: әгәр сейә ағасы япраҡ ҡоймаһа, беренсе яу­ған ҡар ятмай. Умарталарҙы баҙға индер­гәндә ошоно иҫтә тоторға кәрәк.


Умарталарҙы ҡышҡы һаҡлауға ҡорт баҙ­ҙарына индергәс, көҙгө эштәр та­мамлана. Башҡортостан шарттарында ул ок­тябрҙең һуңғы — ноябрҙең тәүге ун көнлөгөнә тура килә. Тәжрибәле умартасылар, ғәҙәт­тә, быны тотороҡло һалҡындар башланғас, күлдәрҙәге һыу боҙ менән ҡапланғас эшләй. Тик башта баҙҙы асып елләтергә һәм һыуытырға кәрәк. Күстәрҙе баҙға индергәндә көн һалҡын торһа, ҡорттар тынысыраҡ була.
Шулай ҙа уларҙы күсергәндә умарталар­ҙың кейәләрен ваҡытлыса ябып тороу яҡшыраҡ. Юғиһә көслө ғаиләләрҙең тынысһыҙланыуы һәм шул сәбәпле күп кенә ҡорттарҙың кейәнән сығып һәләк булыуы ихтимал. Көслө күстәрҙе һәм ике ҡатлы йылытылған умарта­лағы ҡорттарҙы түбәнге, ә ҡал­ғандарын икенсе һәм өсөнсө кәштәләргә урын­лаштыралар. Бер-ике көслө күсте (аҙыҡ то­тоноуҙы ун көн һайын тикшереп тороу өсөн) үлсәүгә ҡуялар. Умар­таларҙы урынлаштырып, ҡорттар ты­ныс­­ланғас, ишекте ябып, баҙҙы ҡараңғы­латалар һәм кейәләрҙе асалар. Бөтә елләтеү торбаларын беренсе көндә асыҡ ҡал­дырығыҙ. Икенсе көн ҡорттарҙың хәлен, баҙ­ҙағы һауа торошон белеү бик мөһим. Көсһөҙ күстәр үтә һалҡындан, ә көслө күстәр үтә йы­лынан шаулауҙары ихтимал. Ҡоро һәм йылы баҙҙа умарталарҙың өҫкө һәм аҫҡы кейәләрен асыҡ ҡалдырып, йы­лытҡыс мендәрҙәрен бөтөнләй алып ҡуйырға ла мөмкин.
Ояларҙы йылытыу маҡсатында мендәрҙәрҙе үҙ урындарында ҡалдырырға ла була, тик был осраҡта киндер япманың бер мөйөшөн, умарталағы дымлы һауа алмашынып торһон өсөн, асыҡ ҡалдырырға кәрәк. Һалҡын баҙ­ҙа ҡышлаған умарта­ларҙың өҫкө кейә­һен — асыҡ, ә аҫҡыларын февраль айына тик­лем ябыҡ ҡалдыралар.
Ҡыш бал ҡорттары сағыштырмаса тыныс була, уларҙа матдәләр алмашыныуы аҡрын бара, аҙыҡ аҙ тотонола. Быға ҡышлау урынында һауа температураһының ҡапыл үҙгәреүенә юл ҡуймау һәм кәрәкмәгәндә бал ҡорттарын борсомау менән генә өлгәшергә мөмкин. Умартасылар ҡорт баҙында һауа тем­ператураһын 2 — 4 градус тирәһендә, дымлылығын бер кимәлдә (80—85 процент) тота.
Шулай итеп, бал ҡорттары һәм умартасы­лар өсөн ҡышҡы осор башлана.

И. ШАФИҠОВТЫҢ
“Бал ҡортоноң наҙы бар” китабынан.
Быны белергә кәрәк


lУмартасы ҡорт баҙына тик ҡыҙыл фонарь менән генә инергә тейеш. Бал ҡорттары ҡы­ҙыл быяла аша төшкән ут яҡтыһын һиҙмәй һәм тыныс­һыҙланмай.
lУмартасы айырым күстәрҙең тауышын умартаға ҡолағын ҡуйып та тыңлай ала. Шу­лай ҙа уларҙың тауышын резина көпшә аша тыңлау бик уңайлы.
lҮлгән ҡорттарҙы алюмин сым­дан яһалған тәртешкә ярҙа­мында умарта төбөнән тартып сығарыу уңайлы.
lБал ҡорто баҙына бер нисә термометр ҡу­йыу уңайлы. Беренсеһе — максималь. Ул иң йылы ваҡытты, икенсеһе — минималь — иң һалҡын ваҡытты билдәләй. Өсөнсөһө умартасы баҙға ингән мәл­дәге һауа тем­ператураһын күрһәтә. Умартасы бал ҡорто баҙының дымлылы­ғын үлсәү өсөн психометр ҡуллана. Умарталыҡ журналына баҙҙың һауа тем­ператураһы, дымлылығы, күстәрҙең тауышы, үлсәүҙәге умарталарҙың ауыр­лы­ғы, ҡайһы бер етешһеҙлектәр һәм уларҙы бөтөрөү тура­һын­дағы яҙыуҙар теркәлә.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 698

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 827

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 4 773

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 4 482

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 3 104

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 801

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 4 047

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 3 179

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 779

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 828

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 618

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 874