Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Инйәр йәме ҡайҙа юғалды?
Беҙҙең ғаилә Ҡырмыҫҡалы районының Иҫке Бәпес ауылынан. Ауылдан йыраҡ түгел урман булһа ла, йылға-күл юҡ тиерлек. Булғандары ла һайығып, кибеп бөткән. Атайым балыҡ ҡармаҡларға, һунарға йөрөргә ярата ине. Йәнлек аулау, балыҡ тотоу – башҡорттоң ҡанында, шул шөғөлгә әүәҫлеге 1959 йылда Архангел районының Абҙан ауылына күсеп килеүебеҙгә сәбәпсе булды ла инде.


Бала саҡта ни өсөн күсеп китеү мине бик уйландырманы, әлбиттә, ә бына тәбиғәттең хозурлығы, Инйәр йылғаһының матурлығы, шаулап-гөрләп аҡҡан һыуының таҙалығы, сафлығы хайран ҡалдырҙы. Барлыҡ яҡты хәтирәләрем йылға, урман менән бәйле тиһәм дә, һис яңылыш булмаҫ. Йәйге йәмле көндәрҙә һыу инеү, ҡомда ҡыҙыныу, кәмәнән һыу төбөндә йөҙгән балыҡтарҙы күҙәтеү, ҡояшта уттай ҡыҙған таштарҙан аяҡтарҙы бешерә-бешерә йүгереү, кем­уҙар­­ҙан ярышып бейек һыуға сөңкөү ти­һеңме!.. Яҙ башы менән ҡуҙғалаҡ, ҡаҡы, ҡуян тубығы, кәзә һаҡалы ашарға ауылды уратып алған ур­манға йөрөйһөң. Еләк-емеш бешкән мәлдә һәр ағас, һәр ҡыуаҡ һиңә һый әҙерләп тора. Ҡайын, ер еләк­тәре, муйыл, ҡара, ҡыҙыл бөрлөгән, балан — йәнең нимә теләй, барыһы ла бар.
Ә сәскәләрҙең ниндәйе генә юҡ! Аҡланға барып сыҡһаң, хуш еҫтән, илаһи матурлыҡ­тан баш әйләнә, күңелгә яҡты хистәр тула. Ә таң алдынан йылға өҫтөнән күтәрелгән томан һине сихри әкиәт донъяһына алып киткәндәй була. Был ваҡытта ул ғашиҡт­ар­ҙың иң яратҡан урынына әйләнә. Күпме йөрәктәр ҡушылған, күпме һөйөү һүҙҙәре әйтелгән Инйәр буйҙарында!
Атайым үҙ шөғөлөнә башкөллө сумды. Йәй йылға буйынан ҡайтып инмәй, ҡыш булһа — урмандан. Ҙур-ҙур балыҡтар тота ине! Ғаи­ләбеҙ генә түгел, бөтә күрше-тирә балыҡҡа туйҙы. Һуңыраҡ ҡыш көнө лә балыҡ тоторға әүәҫләнеп алды. Йәнлек аулауҙа уға тиң һунарсы булмағандыр, моғайын. Әсә­йемдең ҡуян итенән бешергән бәлештәре­нең тәме әле булһа онотолмай.
Хәҙер атайым да, әсәйем дә юҡ. Улар икеһе лә оло йәшкә етеп, балаларының, ауылдаштарының ҡәҙер-хөрмәтендә йәшәп баҡыйлыҡҡа күсте. Шулай булһа ла тыуған нигеҙҙе һыуытмайбыҙ. Ләкин ауылға ҡайт­ҡан һайын күңелгә ауыр, борсоулы уйҙар тула. Тәбиғәттең элекке матурлығы, хозур­лығы, байлығы көндән-көн кәмей, юғала бара. Ҡасандыр ярҙарына һыймай ташып, шаулап аҡҡан Инйәр йылғаһы һайыға. Элек йөҙөп тә сыға алмаған урындары тауыҡ кисерлек. Йылға төбөн ләм баҫа. Балыҡ юҡ тиерлек. Ауыл тирәһендәге урман-ҡыуаҡты, һаҙлыҡ­тарҙы киптерәбеҙ тип, ҡыйратып бөтөрҙөләр. Йылға буйында хәҙер йүнләп үлән дә үҫмәй, сөнки унда ҡаланан килгән ял итеүселәр тулған, хатта ултырырға ла урын юҡ.
Белорет районының Асы ауылынан йы­раҡ түгел бәләкәй генә шарлама бар. Уның тирәһендә, әйтерһең дә, ҡырмыҫҡа иләүе. Тиҫтәләрсә машина, төрлө төҫтәге сатыр­ҙар...
Хәҙерге заман кешеләре, үҙемдең балаларым, ейәндәрем миңә ысын күңелдән йәл, сөнки улар элекке матурлыҡты күрмәй һәм күрмәйәсәк тә. Тәбиғәттең әлеге булмышынан ҡәнәғәттәр. Ә киләсәк быуынға уныһы ла ҡалмаясаҡ. Бына шуныһы бигерәк аяныслы.
Тәбиғәттең фәҡирләнеүендә ял иткән кешеләрҙе генә ғәйепләү дөрөҫ түгел. Әммә сәбәп ниндәй генә булмаһын, ул кеше тарафынан килеп сыға. Һаҡлау эше дәүләт кимәлендә башҡарылырға тейеш, ләкин һәр кеше тәбиғәт алдында үҙ бурысын онот­маһын ине.

Р. БАТТАЛОВА,
82-се һөнәрселек лицейының башҡорт теле уҡытыусыһы.







Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Башҡортостан участковыйы Рәсәйҙең Эске эштәр министрлығы конкурсында өсөнсө урынды яуланы

Башҡортостан участковыйы Рәсәйҙең Эске эштәр министрлығы конкурсында өсөнсө урынды яуланы 17.11.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй эске эштәр министры, полиция генералы Владимир Колокольцев илдең участковыйҙар коллективын...

Тотош уҡырға 4

Рәсәйҙә совет халҡы геноциды ҡорбандары иҫтәлеге мәңгеләштерелә

Рәсәйҙә совет халҡы геноциды ҡорбандары иҫтәлеге мәңгеләштерелә 17.11.2025 // Йәмғиәт

Рәсәйҙә совет халҡы геноциды ҡорбандары иҫтәлеге мәңгеләштерелә...

Тотош уҡырға 3

Башҡортостанда бер үк ваҡытта ике кадрҙар үҙәге асылды

Башҡортостанда бер үк ваҡытта ике кадрҙар үҙәге асылды 17.11.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров һәм Рәсәйҙең хеҙмәт һәм социаль яҡлау министры урынбаҫары...

Тотош уҡырға 4

Өфөлә участка полицейскийҙары Башҡортостан Башлығына үҙҙәренең эше тураһында һөйләне

Өфөлә участка полицейскийҙары Башҡортостан Башлығына үҙҙәренең эше тураһында һөйләне 17.11.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә участка полицейскийҙары Башҡортостан Башлығына үҙҙәренең эше тураһында һөйләне...

Тотош уҡырға 5

Рәсәйҙә сайттарҙың «аҡ» исемлеге яңыртылды

Рәсәйҙә сайттарҙың «аҡ» исемлеге яңыртылды 17.11.2025 // Йәмғиәт

Рәсәйҙә сайттарҙың «аҡ» исемлеге яңыртылды...

Тотош уҡырға 2

Башҡортостанда Малейка һәм Иоанн исемле сабыйҙар тыуған
Өфөнән Хәмиҙә Дәүләтова 95 йәшен билдәләй

Өфөнән Хәмиҙә Дәүләтова 95 йәшен билдәләй 14.11.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Ленин районынан хеҙмәт ветераны Хәмиҙә Дәүләтова 95 йәшлек юбилейын билдәләне....

Тотош уҡырға 2

Киләһе ҡыш былтырғыһынан һалҡыныраҡ булыуы ихтимал

Киләһе ҡыш былтырғыһынан һалҡыныраҡ булыуы ихтимал 14.11.2025 // Йәмғиәт

Киләһе ҡыш былтырғыһынан һалҡыныраҡ булыуы ихтимал...

Тотош уҡырға 2

Башҡортостан икенсе тапҡыр «Онкопатруль» акцияһын уҙғарыу эстафетаһын ҡабул итте

Башҡортостан икенсе тапҡыр «Онкопатруль» акцияһын уҙғарыу эстафетаһын ҡабул итте 14.11.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан икенсе тапҡыр «Онкопатруль» акцияһын уҙғарыу эстафетаһын ҡабул итте...

Тотош уҡырға 2

Шишмә районында тыл ветераны Мөфлихә Ҡадирова 90 йәшен билдәләне

Шишмә районында тыл ветераны Мөфлихә Ҡадирова 90 йәшен билдәләне 14.11.2025 // Йәмғиәт

Шишмә районында тыл ветераны Мөфлихә Ҡадирова 90 йәшен билдәләне...

Тотош уҡырға 2

Өфө аэропорты йәнә штат режимында эшләй

Өфө аэропорты йәнә штат режимында эшләй 14.11.2025 // Йәмғиәт

Өфө аэропорты йәнә штат режимында эшләй...

Тотош уҡырға 0

Башҡортостанда Баймаҡ — Аҡморон трассаһы яңыртыла

Башҡортостанда Баймаҡ — Аҡморон трассаһы яңыртыла 14.11.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда Баймаҡ — Аҡморон трассаһы яңыртыла...

Тотош уҡырға 0