Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Инйәр йәме ҡайҙа юғалды?
Беҙҙең ғаилә Ҡырмыҫҡалы районының Иҫке Бәпес ауылынан. Ауылдан йыраҡ түгел урман булһа ла, йылға-күл юҡ тиерлек. Булғандары ла һайығып, кибеп бөткән. Атайым балыҡ ҡармаҡларға, һунарға йөрөргә ярата ине. Йәнлек аулау, балыҡ тотоу – башҡорттоң ҡанында, шул шөғөлгә әүәҫлеге 1959 йылда Архангел районының Абҙан ауылына күсеп килеүебеҙгә сәбәпсе булды ла инде.


Бала саҡта ни өсөн күсеп китеү мине бик уйландырманы, әлбиттә, ә бына тәбиғәттең хозурлығы, Инйәр йылғаһының матурлығы, шаулап-гөрләп аҡҡан һыуының таҙалығы, сафлығы хайран ҡалдырҙы. Барлыҡ яҡты хәтирәләрем йылға, урман менән бәйле тиһәм дә, һис яңылыш булмаҫ. Йәйге йәмле көндәрҙә һыу инеү, ҡомда ҡыҙыныу, кәмәнән һыу төбөндә йөҙгән балыҡтарҙы күҙәтеү, ҡояшта уттай ҡыҙған таштарҙан аяҡтарҙы бешерә-бешерә йүгереү, кем­уҙар­­ҙан ярышып бейек һыуға сөңкөү ти­һеңме!.. Яҙ башы менән ҡуҙғалаҡ, ҡаҡы, ҡуян тубығы, кәзә һаҡалы ашарға ауылды уратып алған ур­манға йөрөйһөң. Еләк-емеш бешкән мәлдә һәр ағас, һәр ҡыуаҡ һиңә һый әҙерләп тора. Ҡайын, ер еләк­тәре, муйыл, ҡара, ҡыҙыл бөрлөгән, балан — йәнең нимә теләй, барыһы ла бар.
Ә сәскәләрҙең ниндәйе генә юҡ! Аҡланға барып сыҡһаң, хуш еҫтән, илаһи матурлыҡ­тан баш әйләнә, күңелгә яҡты хистәр тула. Ә таң алдынан йылға өҫтөнән күтәрелгән томан һине сихри әкиәт донъяһына алып киткәндәй була. Был ваҡытта ул ғашиҡт­ар­ҙың иң яратҡан урынына әйләнә. Күпме йөрәктәр ҡушылған, күпме һөйөү һүҙҙәре әйтелгән Инйәр буйҙарында!
Атайым үҙ шөғөлөнә башкөллө сумды. Йәй йылға буйынан ҡайтып инмәй, ҡыш булһа — урмандан. Ҙур-ҙур балыҡтар тота ине! Ғаи­ләбеҙ генә түгел, бөтә күрше-тирә балыҡҡа туйҙы. Һуңыраҡ ҡыш көнө лә балыҡ тоторға әүәҫләнеп алды. Йәнлек аулауҙа уға тиң һунарсы булмағандыр, моғайын. Әсә­йемдең ҡуян итенән бешергән бәлештәре­нең тәме әле булһа онотолмай.
Хәҙер атайым да, әсәйем дә юҡ. Улар икеһе лә оло йәшкә етеп, балаларының, ауылдаштарының ҡәҙер-хөрмәтендә йәшәп баҡыйлыҡҡа күсте. Шулай булһа ла тыуған нигеҙҙе һыуытмайбыҙ. Ләкин ауылға ҡайт­ҡан һайын күңелгә ауыр, борсоулы уйҙар тула. Тәбиғәттең элекке матурлығы, хозур­лығы, байлығы көндән-көн кәмей, юғала бара. Ҡасандыр ярҙарына һыймай ташып, шаулап аҡҡан Инйәр йылғаһы һайыға. Элек йөҙөп тә сыға алмаған урындары тауыҡ кисерлек. Йылға төбөн ләм баҫа. Балыҡ юҡ тиерлек. Ауыл тирәһендәге урман-ҡыуаҡты, һаҙлыҡ­тарҙы киптерәбеҙ тип, ҡыйратып бөтөрҙөләр. Йылға буйында хәҙер йүнләп үлән дә үҫмәй, сөнки унда ҡаланан килгән ял итеүселәр тулған, хатта ултырырға ла урын юҡ.
Белорет районының Асы ауылынан йы­раҡ түгел бәләкәй генә шарлама бар. Уның тирәһендә, әйтерһең дә, ҡырмыҫҡа иләүе. Тиҫтәләрсә машина, төрлө төҫтәге сатыр­ҙар...
Хәҙерге заман кешеләре, үҙемдең балаларым, ейәндәрем миңә ысын күңелдән йәл, сөнки улар элекке матурлыҡты күрмәй һәм күрмәйәсәк тә. Тәбиғәттең әлеге булмышынан ҡәнәғәттәр. Ә киләсәк быуынға уныһы ла ҡалмаясаҡ. Бына шуныһы бигерәк аяныслы.
Тәбиғәттең фәҡирләнеүендә ял иткән кешеләрҙе генә ғәйепләү дөрөҫ түгел. Әммә сәбәп ниндәй генә булмаһын, ул кеше тарафынан килеп сыға. Һаҡлау эше дәүләт кимәлендә башҡарылырға тейеш, ләкин һәр кеше тәбиғәт алдында үҙ бурысын онот­маһын ине.

Р. БАТТАЛОВА,
82-се һөнәрселек лицейының башҡорт теле уҡытыусыһы.







Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Башҡортостанда уҡыусылар һәм студенттар ҡатнашлығында «Еңеү вальсы» акцияһы ойошторола

Башҡортостанда уҡыусылар һәм студенттар ҡатнашлығында «Еңеү вальсы» акцияһы ойошторола 07.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда уҡыусылар һәм студенттар ҡатнашлығында «Еңеү вальсы» акцияһы ойошторола...

Тотош уҡырға 23

Өфөлә билдәле дәүләт эшмәкәре Павел Качкаевты һуңғы юлға оҙаттылар

Өфөлә билдәле дәүләт эшмәкәре Павел Качкаевты һуңғы юлға оҙаттылар 07.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә билдәле дәүләт эшмәкәре Павел Качкаевты һуңғы юлға оҙаттылар...

Тотош уҡырға 18

Өфөлә билдәле дәүләт эшмәкәре Павел Качкаев менән бәхилләштеләр

Өфөлә билдәле дәүләт эшмәкәре Павел Качкаев менән бәхилләштеләр 07.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә билдәле дәүләт эшмәкәре Павел Качкаев менән бәхилләштеләр...

Тотош уҡырға 17

Өфөлә «Ете ҡыҙ» аллеяһы барлыҡҡа килде

Өфөлә «Ете ҡыҙ» аллеяһы барлыҡҡа килде 07.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә «Ете ҡыҙ» аллеяһы барлыҡҡа килде...

Тотош уҡырға 16

Башҡортостан Башлығы Павел Качкаевтың хәтерен мәңгеләштереү тураһында указға ҡул ҡуйырға ниәтләй

Башҡортостан Башлығы Павел Качкаевтың хәтерен мәңгеләштереү тураһында указға ҡул ҡуйырға ниәтләй 07.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Башлығы Павел Качкаевтың хәтерен мәңгеләштереү тураһында указға ҡул ҡуйырға ниәтләй...

Тотош уҡырға 23

Алдағы өс көндә республикала үҙгәреүсән һауа торошо көтөлә

Алдағы өс көндә республикала үҙгәреүсән һауа торошо көтөлә 07.05.2025 // Йәмғиәт

Алдағы өс көндә республикала үҙгәреүсән һауа торошо көтөлә...

Тотош уҡырға 20

Өфөлә «Үлемһеҙ полк» акцияһында 200 мең кеше ҡатнаша

Өфөлә «Үлемһеҙ полк» акцияһында 200 мең кеше ҡатнаша 06.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә «Үлемһеҙ полк» акцияһында 200 мең кеше ҡатнаша...

Тотош уҡырға 26

Республикала -1° тиклем ҡырау төшөүе фаразлана

Республикала -1° тиклем ҡырау төшөүе фаразлана 06.05.2025 // Йәмғиәт

Республикала -1° тиклем ҡырау төшөүе фаразлана...

Тотош уҡырға 25

Башҡортостан «Еңеү утын һаҡлайбыҙ» Бөтә Рәсәй акцияһына ҡушылды

Башҡортостан «Еңеү утын һаҡлайбыҙ» Бөтә Рәсәй акцияһына ҡушылды 06.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан «Еңеү утын һаҡлайбыҙ» Бөтә Рәсәй акцияһына ҡушылды...

Тотош уҡырға 41

Өфөлә йәнә «Өйгә ҡайтыу аллеяһы» булдырыла

Өфөлә йәнә «Өйгә ҡайтыу аллеяһы» булдырыла 06.05.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә йәнә «Өйгә ҡайтыу аллеяһы» булдырыла...

Тотош уҡырға 25

Республика пенсионерҙарына Еңеү көнө уңайынан аҡса түләнә

Республика пенсионерҙарына Еңеү көнө уңайынан аҡса түләнә 06.05.2025 // Йәмғиәт

Республика пенсионерҙарына Еңеү көнө уңайынан аҡса түләнә...

Тотош уҡырға 26

Башҡортостан Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусыларҙың мәғлүмәттәр базаһын булдырырға тәҡдим итте

Башҡортостан Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусыларҙың мәғлүмәттәр базаһын булдырырға тәҡдим итте 06.05.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусыларҙың мәғлүмәттәр базаһын булдырырға тәҡдим итте...

Тотош уҡырға 30