Күмертауҙа урамы булһын ине

Әллә ҡайҙағы ижад йорттарына ла йөрөмәгән Шәриф ағай, ә илһамды үҙебеҙҙең Башҡортос­тандағы ябай ғына бер ҡалала тапҡан, йыл да тиерлек ошонда килеп тын ғына ерҙә урынлаш­ҡан бәләкәй генә ҡунаҡханала ятҡан.
Шағир Күмертау (ул саҡта Көйөргәҙе тип атал­май ине) районында сыҡҡан “Ильич юлы” гәзитенә килеп, унда әүҙем эшләгән “Йәш көс­тәр” әҙәби түңәрәге ағзалары менән осрашып һөй­ләшергә лә ваҡыт тапҡан. Ул саҡта район гәзитендә хәҙерге күренекле яҙыусы Ғәлим Хисамов эшләне. Әҙәби түңәрәк ағзалары араһында шахтерҙар ҙа, уҡытыусылар ҙа, завод эшселәре лә һәм башҡа һөнәр эйәләре лә бар ине.
Мин урта мәктәпте тамамлағандан һуң халыҡ араһында Бабич тип йө­рө­төл­гән ауылда (рәсми исеме – Шишмә) башланғыс кластар уҡытыу­сыһы булып йөрөйөм. Түңәрәк ултырыштары эштән һуң уҙғарылыу сә­бәп­ле, күбеһендә ҡат­наша алмайым, сөнки аҙаҡ ауылға ҡайтыу ҡы­йынға төшә. Шул ултырыштарҙың береһендә шағир Шәриф Бикҡол да булған.
Түңәрәк ағзаларының ижады менән танышып, баш һүҙ яҙып, бер нисә авторҙың шиғырын “Совет Баш­ҡортостаны” гәзитенә тәҡдим иткән. Унда минең дә бер әйберем инеп киткәйне. Ә үҙемә Шәриф ағай шәхсән хат яҙып, шиғыр­ҙа­рымдың оҡшауын, уларҙы күберәк итеп ебә­реүемде, фотомды ла һалыуымды һораған. Был хатты алғас, ышанырға ла, ышанмаҫҡа ла белмәнем. Шундай ҙур шағирҙың яңы мәктәпте тамамлаған ҡыҙ­ҙың ижадына иғтибар күрһәтеүе минең өсөн аптырарлыҡ хәл ине. Шулай ҙа бер нисә ши­ғы­рым менән үҙем хаҡында ҡыҫҡаса мәғлү­мәт яҙып, фото һалып яуап ебәрҙем.
8 март алдынан гәзиттә оҙон толомло са­ғым­да төшкән фотом менән бер шәлкем ши­ғыр­ҙа­рым баҫылып сыҡты. Ауыл халҡы өсөн бөтөнләй икенсе яҡтан асылһам, почтальон миңә хаттар ташып аптыраны. Күбе­һенсә, таны­шырға теләп, егеттәр яҙҙы. Ә иң мөһиме шул: Шәриф ағайҙың баш һүҙе менән гәзиттә сыҡҡан шиғырҙарым әҙәбиәт донъяһына инергә визит карточкам кеүек булды.
Башҡорт дәүләт университетына уҡырға ингәндә мине бөтә студенттар ҙа, уҡытыусылар ҙа белә ине инде. Бына нисек булған элек гәзит­тең көсө, тәьҫире! Хәҙерге филология факуль­тетындағы студенттар гәзитте даими уҡып барамы икән, ай-һай, шикләнәм.
Икенсе йылына Ғәлим Хисамов БДУ-ға уҡыр­ға киткәс, район гәзитендә миңә лә эшләп алыр­ға тура килде. Шәриф ағайҙың йәнә Күмертауға килгәнен белеп, “Йәш көстәр” әҙәби түңәрәге ағза­лары менән бергә Рәшит Солтангәрәев ағай­­­ҙың апа­һы, орденлы уҡытыусы Хә­ҙи­сә Ғим­ран ҡыҙы Кин­йә­баева 3-сө мәктәп-интернатҡа ос­рашыуға саҡырҙы. Шәриф ағай йәшәгән ҡу­наҡ­ханаға ла барҙыҡ. Ҡаланың үҙәк урам­дары­ның береһендә булһа ла, эстәрәк кенә урын­­лаш­ҡан ике ҡатлы ябай йорт. Шәриф ағай йәшәгән бүлмәнең тәҙрәләре ихатаға ҡарай. Ә унда ағастар үҫә. Шунлыҡтан эстә ҡараңғы ғына.
Хәҙер уйлайым да, яҙыусы өсөн бит әллә ни иҫ киткес шарттар ҙа кәрәкмәгән: яҙыу өҫтәле һәм тынлыҡ ҡына булһын, ижад итергә бер кем ҡамасауламаһын. Тап шундай илһам мөйөшөн Шәриф ағай беҙҙең Күмертауҙа тапҡан һәм күп әҫәрҙәрен ун биш йыл дауамында – 1960 йылдан алып 1975 йылға тиклем – ошо бәләкәй генә тыныс ҡалала ижад иткән. Минеңсә, Күмертау халҡы бының менән, һис шикһеҙ, ғорурланырға хаҡлы. Әгәр ҙә күренекле яугир-шағир хөрмә­тенә ҡаланың берәй урамына Шәриф Бикҡол исемен бирһәләр, әҙипкә ҡарата оло ихтирам билдәһе булыр ине.

Шәриф музейы, Бикҡол күпере

Бөйөктәрҙе иҫән саҡта­рында баһалай, ҡә­ҙерләй, был донъянан киткәндәрен хә­терләй белгән ерҙә генә яңы шәхестәр үҫә. Ҡырмыҫ­ҡалы районында күренекле яҙыусы, Рәсәйҙең атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Ғәлимов Сәләм исемендәге премия лауреаты Шәриф Бикҡолдоң тыуыуына 90 йыл тулыу уңа­йынан уҙғарылған хәтер һәм ҡәҙер кисәһендә тап шул хаҡта уйландырҙы. Был илһамлы төбәктән шул тиклем күп яҙыусы сыҡҡан! Журналист Илдар Аҡъюлов төҙөгән “Баш­ҡортостандың әҙәби кар­та­һы”нда юҡҡа ғына ҡыр­­мыҫ­ҡалылар беренсе урында тормай. Әммә районда яҙыу­сылар иҫәбе һан өсөн ге­нә түгел, улар – халыҡ­тың, ошо ерҙең рухи байлығы. Шуға күрә лә һәр исем оло хөрмәткә лайыҡ. Һәйкәлдәр, музейҙар, урамдар шәхестәр исемен мәңгеләштерә.
Әле лә шағир Шәриф Бик­ҡолдоң тыуған ауылы Ҡар­лыманға килеп, район ха­­кимиәте башлығы Фәнзил Сыңғыҙов, урынбаҫары Илмира Ғәлиәхмәтова, Ҡыр­мыҫ­ҡалы ауыл Советы башлығы Айрат Хоҙайҙатовтар оҙаты­уында иң тәүҙә 500 йыллыҡ тарихы булған зыяратҡа юл­­лан­дыҡ. Шағирҙың ҡыҙы Ләйсән дә тормош ип­тәше Шамил менән килгәйне. Баш­ҡорт­остан­дың халыҡ шағиры Ҡәҙим Аралбаев, Ҡырмыҫ­ҡалы районының почетлы гражданы, Салауат Юлаев исе­мен­дәге дәүләт премияһы лауреаты Ирек Кин­йәбулатов, ғалим һәм яҙыусы, филология фән­дәре докторы, профессор Тимерғәле Кил­мө­хәмәтов, популяр йырҙар авторы, шағирә Дилә Булгакова, Рәсәйҙең һәм Башҡорт­остандың атҡаҙанған артисы Йәмил Әбделмәнов, таныл­ған эстрада йырсыһы Радик Динәхмәтов, Өфөлә йәшәгән ҡырмыҫҡалыларҙың яҡташтар ойош­маһы рәйесе, Башҡортостан Журналистар сою­зының яуаплы секретары Фәнил Ҡоҙаҡаев һәм ошо юлдар авторы шағир рухы алдында баш эйҙе, сәскә һалды, доғалар уҡыны.



(Аҙағы бар).