– Фитрат Ғилметдин улы, сығарылыш класс уҡыусылары алдында ҡайҙа уҡырға барырға тигән һорау тора. Абитуриенттарҙы йәлеп итеү буйынса һеҙҙә ниндәй саралар күрелә?
– Беҙ “Зоотехния”, “Ветеринария”, “Агрономия”, “Агроинженерия”, “Иҡтисад” бүлектәренә бюджет һәм түләүле нигеҙҙә студенттар ҡабул итәбеҙ. Әгәр быға тиклем колледж, техникум тамамлағандар өсөн Берҙәм дәүләт имтиханын мотлаҡ тапшырырға кәрәк булһа, быйылғы уҡыу йылынан алып улар йүнәлтмә буйынса, тейешле һынау тотоп, беҙҙең уҡыу йорто студенты була ала. Шуға күрә киләсәктә юғары белемгә эйә булырға теләгәндәр беҙҙең филиалды һайлар тигән ышаныстабыҙ.
Абитуриенттар менән хеҙмәттәшлек йыл дауамында алып барыла: үҙебеҙ райондарға сығып, сығарылыш класс уҡыусылары менән осрашыуҙар үткәрәбеҙ, мәктәптәр менән даими бәйләнеш булдырылған. Ҡышҡы һәм яҙғы каникулда уҡыусылар беҙҙә үткән “Асыҡ ишек”тәр көнөндә ҡатнаша, үҙҙәрен ҡыҙыҡһындырған һорауҙарға яуап таба. Шуныһы ҡыуаныслы: уҡырға теләгәндәр һаны йылдан-йыл арта.
– Әйткәндәй, уҡыу йортонда өҫтәмә һөнәргә эйә булыу мөмкинлеге лә бар түгелме?
– Бөгөн хеҙмәт баҙарында эш табыуы ауыр. Бер нисә һөнәрле кешегә генә еңелерәк. Шуға күрә беҙ студенттарға төплө белем биреү менән генә сикләнмәйенсә, түләүле нигеҙҙә өҫтәмә һөнәр алыу мөмкинлеген дә булдырҙыҡ. Мәҫәлән, ташламалы хаҡ менән улар “В”, “С” категориялы машина йөрөтөүсегә уҡый ала. Шулай уҡ хеҙмәт баҙарындағы ихтыяжды иҫәпкә алып, умартасы, иретеп йәбештереүсе, электр ҡорамалдарын хеҙмәтләндереү һәм ремонтлау буйынса электр монтеры, йәшелләндереүсе, баҡсасы, йәшелсә үҫтереүсе, сәнәғәт альпинисы кеүек һөнәрҙәргә уҡытабыҙ. Бөгөн ауыл хужалығы белгестәренең күбеһе тиерлек шәхси йүнәлештә эшләй, йәғни крәҫтиән (фермер) хужалығы төҙөп, дәүләт тәҡдим иткән мөмкинлектәрҙән тулыһынса файҙалана. Бындай күренеш хуплауға лайыҡ. Төрлө йүнәлештә үҙ эшен асҡан эшҡыуарҙар ҙа байтаҡ.
– Уҡыу йортонда эшҡыуарҙар өсөн махсус курстар ҙа булдырылған, тип ишеткәйнек...
– Бөгөн эшҡыуарлыҡ менән шөғөлләнергә теләгәндәр байтаҡ. Әммә был йүнәлештә белемдең һай булыуы ҡайһы бер ҡыйынлыҡтар тыуҙыра. Күптәр бизнес-план төҙөй алмай йәки иҡтисад, хоҡуҡ йүнәлешендәге мәсьәләләрҙе хәл иткәндә юғалып ҡала. Үҙ эшен асҡан йүнселдәргә эшҡыуарлыҡ нигеҙҙәрен өйрәтеү маҡсатында көньяҡ-көнсығыш район хакимиәттәре баш­лыҡтары менән килешеү төҙөнөк һәм махсус курстар ойошторҙоҡ.
– Бөгөнгө заман уҡытыу алымдары буйынса ла яңы талаптар ҡуялыр?
– Ысынлап та, әгәр уҡыу йорто заманға ярашлы уҡытыу программаһын тормошҡа ашырмай икән, уның киләсәге өмөтһөҙ. Учреждениеның яңыса йыһазландырылыуы, тейешле көнкүреш шарттары булдырылыуы, белгестәрҙең юғары әҙерлекле булыуы мөһим күрһәткес булып тора. Беҙҙең филиалда юғары квалификациялы уҡытыусылар, профессорҙар эшләй. Студент­тарҙы барлығы дүрт фән докторы, 15 фән кандидаты уҡыта. Тағы ла бер шатлыҡлы яңылыҡ бар: быйылдан башлап ситтән тороп белем алғандар дистанцион йүнәлештә уҡый аласаҡ. Улар өсөн өр-яңы белгеслектәр буйынса бүлектәр асыу ҙа ҡарала.
– Студенттарҙың йәшәү шарттары ҡәнәғәтләнерлекме?
– Көндөҙгө бүлектә уҡығандарҙың барыһы ла ятаҡҡа урынлаштырыла. Уҡыу йортоноң дөйөм ятағы республикала иң яҡшыларҙан һанала. Бүлмәләрҙә икешәр, өсәр кеше йәшәй, барлыҡ уңайлы шарттар ҙа булдырылған. Яҡындағы ашханала студенттар бик арзан хаҡҡа туҡлана.
– Аграрийҙарҙың йыр-бейеүгә маһир булыуы ла сер түгел...
– Филиал асылғандан алып “Нардуған” халыҡ бейеү ансамбле уңышлы эшләп килә. Етәкселәре Лариса һәм Илдар Хәтмуллиндар төрлө бейеүҙәр һала. “Студент яҙы” фестивалендә улар һәр саҡ призлы урындар яулай. Шулай уҡ Әлфиә Балхина етәкләгән “Йондоҙ” вокаль, Ринат Ғайсиндың “Тарпан” фольклор-эстрада, Шамил Күсәмешевтең “Атайсал” ҡурайсылар ансамблдәрендә студенттар бик теләп шөғөлләнә. Беҙҙең “артистар” Сибайҙа үткәрелгән бер мәҙәни саранан да ҡалмай.
– Фитрат Ғилметдин улы, борсоған проблемалар ҙа юҡ түгелдер?
– Төбәктә ауыл хужалығы белгестәрен әҙерләгән берҙән-бер уҡыу йорто булараҡ, фи­лиалға Ауыл хужалығы министрлығы тарафынан да иғтибар булыуын теләр инек. Студенттарыбыҙ практика ваҡытында сит илдә етештерелгән техникала эшләй, әммә ундайҙар беҙҙә юҡ. Матди-техник базаны яңыртыу талап ителә. Ошо йүнәлештә министрлыҡ ярҙам күрһәтһә, уңыштарыбыҙ тағы ла артыр ине.
Беҙҙе борсоған йәнә бер проблема – уҡыу йортона ҡабул итеү балының бик юғары (60) булыуы. Беҙгә күпселек ауылда белем алған йәштәр килә. Уларҙың бик һирәктәре генә тейешле өс имтихан буйынса 180 балл йыя. Һөҙөмтәлә ҡалғандары түләүле урындарға ғына дәғүә итә ала. Бөгөн республика етәкселеге ауыл хужа­лығын үҫтереү, белгестәр әҙерләү мәсьәләләрен күтәрә икән, ни өсөн был йүнәлештә эшләгән уҡыу йорттарына иғтибарҙы көсәйтмәҫкә?! Йәштәрҙе ауылда ҡалдырыу, агросәнәғәт тармағын үҫтереү өсөн тәү сиратта тейешле шарттар булдырырға кәрәк. Әммә бер ниндәй мәшәҡәттәргә ҡарамай, уҡыу йорто ауыл хужалығы белгестәрен әҙерләү буйынса үҙ эшен дауам итә. Был тармаҡта эшләргә теләгән ҡыҙ һәм егеттәрҙе үҙебеҙгә саҡырып ҡалам.