Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Башҡорттарҙың төп кәсебе
Башҡорттарҙың төп кәсебе
XIX быуатта, традицион эш төрҙәренән малсылыҡ, һунарсылыҡ һәм солоҡсолоҡ бөтөүгә йөҙ тотҡан шарттарҙа, ағас әҙерләү эше күп кенә башҡорттоң хужалығында ҙур таянысҡа әйләнә. "Улар өсөн урман кәсептәре – төп йәшәү сығанағы. Был эштәр урман ҡырҡыуҙан һәм ағас материалдарҙы ситкә һатыуға сығарыуҙан ғибәрәт..." – тип әйтелә ошо дәүерҙән ҡалған архив документында.

Ағас әҙерләү эштәре Златоуст, Өфө, Стәрлетамаҡ (көнсығыш өлөшө), Орск, Ырымбур (төньяҡ улыстары) һәм Верхнеуральск өйәҙҙәрендә таралыу ала. Бында башҡорттар төп эшсе көс була, тирә-яҡта һаҡланып ҡалған урмандың күп өлөшө улар ҡарамағына тапшырыла. Башҡорттар ағас әҙерләү эшен үҙҙәренең етештереү тармағы тип иҫәпләй, бында уларҙан башҡа бер кем дә эшләргә тейеш булмай. "Урманын эшкәртеү өсөн сәнәғәтсегә биргәндә, башҡорттар был өлкәгә сит-яттар йәлеп ителмәһен, киреһенсә, бөтә эш үҙҙәренә – урман хужаларына – ҡалһын тигән зарури шарт ҡуя", – тип яҙған В. Крубер.
Аҫаба халыҡта бындай теләктең тыуыуы тиккә генә түгел икәнлеге үҙенән-үҙе аңлашыла. Ф. Симондың мәғлүмәттәренә ҡарағанда, тау зонаһындағы башҡорттар, һәр хәлдә, бер ниндәй ҙә йәшәү мөмкинлеге ҡалмайынса, йылына ике тапҡыр йотлоҡ кисерә. Тарихсы Х. Усманов урман кәсептәрен таулы ерҙә йәшәгән башҡорттар өсөн ауыр иҡтисади хәлдән ҡотолоуҙың берҙән-бер юлы тип иҫәпләүе менән тулыһынса хаҡлы. Урман ҡырҡыу, ағас материалдар әҙерләү, шулай уҡ уларҙы эшкәртеү менән бәйле эштәр реформанан һуңғы осорҙа (XIX быуаттың 60 – 90-сы йылдары) Башҡортостан халҡының ғәйәт ҙур өлөшөн солғап ала. Бер Ырымбур губернаһында ғына ла бындай эш менән 23235 кешенең шөғөлләнеүен әйтеү етәлер. Йүкә эшкәртеү өлкәһендә генә 9 меңгә яҡын кеше эшләп йөрөр була. Был факттар үҙҙәре генә лә урман кәсептәренең теге йәки был төрөн өйрәнеүҙең ни тиклем мөһим икәнлеген күрһәтә.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 695

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 826

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 4 769

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 4 479

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 3 102

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 797

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 4 045

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 3 176

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 778

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 826

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 617

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 872