Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Башҡорттарҙың төп кәсебе
Башҡорттарҙың төп кәсебе
XIX быуатта, традицион эш төрҙәренән малсылыҡ, һунарсылыҡ һәм солоҡсолоҡ бөтөүгә йөҙ тотҡан шарттарҙа, ағас әҙерләү эше күп кенә башҡорттоң хужалығында ҙур таянысҡа әйләнә. "Улар өсөн урман кәсептәре – төп йәшәү сығанағы. Был эштәр урман ҡырҡыуҙан һәм ағас материалдарҙы ситкә һатыуға сығарыуҙан ғибәрәт..." – тип әйтелә ошо дәүерҙән ҡалған архив документында.

Ағас әҙерләү эштәре Златоуст, Өфө, Стәрлетамаҡ (көнсығыш өлөшө), Орск, Ырымбур (төньяҡ улыстары) һәм Верхнеуральск өйәҙҙәрендә таралыу ала. Бында башҡорттар төп эшсе көс була, тирә-яҡта һаҡланып ҡалған урмандың күп өлөшө улар ҡарамағына тапшырыла. Башҡорттар ағас әҙерләү эшен үҙҙәренең етештереү тармағы тип иҫәпләй, бында уларҙан башҡа бер кем дә эшләргә тейеш булмай. "Урманын эшкәртеү өсөн сәнәғәтсегә биргәндә, башҡорттар был өлкәгә сит-яттар йәлеп ителмәһен, киреһенсә, бөтә эш үҙҙәренә – урман хужаларына – ҡалһын тигән зарури шарт ҡуя", – тип яҙған В. Крубер.
Аҫаба халыҡта бындай теләктең тыуыуы тиккә генә түгел икәнлеге үҙенән-үҙе аңлашыла. Ф. Симондың мәғлүмәттәренә ҡарағанда, тау зонаһындағы башҡорттар, һәр хәлдә, бер ниндәй ҙә йәшәү мөмкинлеге ҡалмайынса, йылына ике тапҡыр йотлоҡ кисерә. Тарихсы Х. Усманов урман кәсептәрен таулы ерҙә йәшәгән башҡорттар өсөн ауыр иҡтисади хәлдән ҡотолоуҙың берҙән-бер юлы тип иҫәпләүе менән тулыһынса хаҡлы. Урман ҡырҡыу, ағас материалдар әҙерләү, шулай уҡ уларҙы эшкәртеү менән бәйле эштәр реформанан һуңғы осорҙа (XIX быуаттың 60 – 90-сы йылдары) Башҡортостан халҡының ғәйәт ҙур өлөшөн солғап ала. Бер Ырымбур губернаһында ғына ла бындай эш менән 23235 кешенең шөғөлләнеүен әйтеү етәлер. Йүкә эшкәртеү өлкәһендә генә 9 меңгә яҡын кеше эшләп йөрөр була. Был факттар үҙҙәре генә лә урман кәсептәренең теге йәки был төрөн өйрәнеүҙең ни тиклем мөһим икәнлеген күрһәтә.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Башҡортостан участковыйы Рәсәйҙең Эске эштәр министрлығы конкурсында өсөнсө урынды яуланы

Башҡортостан участковыйы Рәсәйҙең Эске эштәр министрлығы конкурсында өсөнсө урынды яуланы 17.11.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй эске эштәр министры, полиция генералы Владимир Колокольцев илдең участковыйҙар коллективын...

Тотош уҡырға 0

Рәсәйҙә совет халҡы геноциды ҡорбандары иҫтәлеге мәңгеләштерелә

Рәсәйҙә совет халҡы геноциды ҡорбандары иҫтәлеге мәңгеләштерелә 17.11.2025 // Йәмғиәт

Рәсәйҙә совет халҡы геноциды ҡорбандары иҫтәлеге мәңгеләштерелә...

Тотош уҡырға 0

Башҡортостанда бер үк ваҡытта ике кадрҙар үҙәге асылды

Башҡортостанда бер үк ваҡытта ике кадрҙар үҙәге асылды 17.11.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров һәм Рәсәйҙең хеҙмәт һәм социаль яҡлау министры урынбаҫары...

Тотош уҡырға 2

Өфөлә участка полицейскийҙары Башҡортостан Башлығына үҙҙәренең эше тураһында һөйләне

Өфөлә участка полицейскийҙары Башҡортостан Башлығына үҙҙәренең эше тураһында һөйләне 17.11.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә участка полицейскийҙары Башҡортостан Башлығына үҙҙәренең эше тураһында һөйләне...

Тотош уҡырға 3

Рәсәйҙә сайттарҙың «аҡ» исемлеге яңыртылды

Рәсәйҙә сайттарҙың «аҡ» исемлеге яңыртылды 17.11.2025 // Йәмғиәт

Рәсәйҙә сайттарҙың «аҡ» исемлеге яңыртылды...

Тотош уҡырға 0

Башҡортостанда Малейка һәм Иоанн исемле сабыйҙар тыуған
Өфөнән Хәмиҙә Дәүләтова 95 йәшен билдәләй

Өфөнән Хәмиҙә Дәүләтова 95 йәшен билдәләй 14.11.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Ленин районынан хеҙмәт ветераны Хәмиҙә Дәүләтова 95 йәшлек юбилейын билдәләне....

Тотош уҡырға 0

Республикала айыуға һунар итеүгә 130 рөхсәт ҡағыҙы бирелгән
Башҡортостанда Шүлгәнташ мәмерйәһенә инеү графигы үҙгәрҙе
Республикала Әй йылғаһы ярҙарынан сығыуы ихтимал

Республикала Әй йылғаһы ярҙарынан сығыуы ихтимал 03.09.2025 // Йәмғиәт

Ғәҙәттән тыш хеҙмәттәр һыу баҫыу хәүефе янауы тураһында иҫкәртә....

Тотош уҡырға 4

Башҡортостанда йәшәүселәр «ҡанлы» Айҙы күрергә мөмкин

Башҡортостанда йәшәүселәр «ҡанлы» Айҙы күрергә мөмкин 02.09.2025 // Йәмғиәт

7 сентябрҙән 8-енә ҡарай төндә Башҡортостан халҡы һирәк осраған астрономик күренеште — быйыл икенсе...

Тотош уҡырға 15

Радий Хәбиров Владимир Трофимовты «Хеҙмәт батырлығы өсөн»  миҙалы менән бүләкләне

Радий Хәбиров Владимир Трофимовты «Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы менән бүләкләне 02.09.2025 // Йәмғиәт

Генерал-майор үҙе 12 йыл етәкселек иткән һәм республика етәкселеге ярҙамы менән ҡуйылған бурыстарҙы...

Тотош уҡырға 16