Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Башҡорттарҙың төп кәсебе
Башҡорттарҙың төп кәсебе
XIX быуатта, традицион эш төрҙәренән малсылыҡ, һунарсылыҡ һәм солоҡсолоҡ бөтөүгә йөҙ тотҡан шарттарҙа, ағас әҙерләү эше күп кенә башҡорттоң хужалығында ҙур таянысҡа әйләнә. "Улар өсөн урман кәсептәре – төп йәшәү сығанағы. Был эштәр урман ҡырҡыуҙан һәм ағас материалдарҙы ситкә һатыуға сығарыуҙан ғибәрәт..." – тип әйтелә ошо дәүерҙән ҡалған архив документында.

Ағас әҙерләү эштәре Златоуст, Өфө, Стәрлетамаҡ (көнсығыш өлөшө), Орск, Ырымбур (төньяҡ улыстары) һәм Верхнеуральск өйәҙҙәрендә таралыу ала. Бында башҡорттар төп эшсе көс була, тирә-яҡта һаҡланып ҡалған урмандың күп өлөшө улар ҡарамағына тапшырыла. Башҡорттар ағас әҙерләү эшен үҙҙәренең етештереү тармағы тип иҫәпләй, бында уларҙан башҡа бер кем дә эшләргә тейеш булмай. "Урманын эшкәртеү өсөн сәнәғәтсегә биргәндә, башҡорттар был өлкәгә сит-яттар йәлеп ителмәһен, киреһенсә, бөтә эш үҙҙәренә – урман хужаларына – ҡалһын тигән зарури шарт ҡуя", – тип яҙған В. Крубер.
Аҫаба халыҡта бындай теләктең тыуыуы тиккә генә түгел икәнлеге үҙенән-үҙе аңлашыла. Ф. Симондың мәғлүмәттәренә ҡарағанда, тау зонаһындағы башҡорттар, һәр хәлдә, бер ниндәй ҙә йәшәү мөмкинлеге ҡалмайынса, йылына ике тапҡыр йотлоҡ кисерә. Тарихсы Х. Усманов урман кәсептәрен таулы ерҙә йәшәгән башҡорттар өсөн ауыр иҡтисади хәлдән ҡотолоуҙың берҙән-бер юлы тип иҫәпләүе менән тулыһынса хаҡлы. Урман ҡырҡыу, ағас материалдар әҙерләү, шулай уҡ уларҙы эшкәртеү менән бәйле эштәр реформанан һуңғы осорҙа (XIX быуаттың 60 – 90-сы йылдары) Башҡортостан халҡының ғәйәт ҙур өлөшөн солғап ала. Бер Ырымбур губернаһында ғына ла бындай эш менән 23235 кешенең шөғөлләнеүен әйтеү етәлер. Йүкә эшкәртеү өлкәһендә генә 9 меңгә яҡын кеше эшләп йөрөр була. Был факттар үҙҙәре генә лә урман кәсептәренең теге йәки был төрөн өйрәнеүҙең ни тиклем мөһим икәнлеген күрһәтә.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан

Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан 27.06.2025 // Йәмғиәт

Әрмәнстанда яҡташыбыҙ экскурсиянан һуң ауыр хәлдә реанимацияға оҙатылған. Турист әйтеүенсә, уны...

Тотош уҡырға 13

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы 27.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы...

Тотош уҡырға 9

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте 27.06.2025 // Йәмғиәт

Тау һәм бәләкәй йылғаларҙа һыу кимәленең күтәрелеүе көтөлә....

Тотош уҡырға 12

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә 27.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә...

Тотош уҡырға 14

Марфа инәйгә – 100 йәш

Марфа инәйгә – 100 йәш 26.06.2025 // Йәмғиәт

Салауат ҡалаһынан Марфа Рябова 100 йәшен тултырҙы. Ҡала мэры Марат Заһиҙуллин социаль селтәрҙәге...

Тотош уҡырға 14

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән 26.06.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән...

Тотош уҡырға 25

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана 26.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөн дәүләт урман фонды биләмәһендә икенсе-өсөнсө класлы янғын хәүефе фаразлана. 26 июнгә ут...

Тотош уҡырға 23

Республикала ямғырлы һауа торошо фаразлана
Республикала сығарылыш кисәләре көнө билдәле булды

Республикала сығарылыш кисәләре көнө билдәле булды 25.06.2025 // Йәмғиәт

Республикала сығарылыш кисәләре көнө билдәле булды...

Тотош уҡырға 22

Өфөлә Рәшит Шәкүр һәм табип Мәстүрә Саҡаева урамдары барлыҡҡа килде

Өфөлә Рәшит Шәкүр һәм табип Мәстүрә Саҡаева урамдары барлыҡҡа килде 25.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә Рәшит Шәкүр һәм табип Мәстүрә Саҡаева урамдары барлыҡҡа килде...

Тотош уҡырға 22

Табип-фониатр Наил Ғабдуллин Өфөнөң почетлы граждандары исемлеген тулыландырҙы

Табип-фониатр Наил Ғабдуллин Өфөнөң почетлы граждандары исемлеген тулыландырҙы 25.06.2025 // Йәмғиәт

Табип-фониатр Наил Ғабдуллин Өфөнөң почетлы граждандары исемлеген тулыландырҙы...

Тотош уҡырға 27

Башҡортостанда Бүздәк − Саҡмағош-Дүртөйлө юлының 14 саҡрымы яңыртылды

Башҡортостанда Бүздәк − Саҡмағош-Дүртөйлө юлының 14 саҡрымы яңыртылды 25.06.2025 // Йәмғиәт

Быйыл 19 саҡрым оҙонлоҡтағы һигеҙ участканы ремонтлау планлаштырыла....

Тотош уҡырға 20