Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Башҡорттарҙың төп кәсебе
Башҡорттарҙың төп кәсебе
XIX быуатта, традицион эш төрҙәренән малсылыҡ, һунарсылыҡ һәм солоҡсолоҡ бөтөүгә йөҙ тотҡан шарттарҙа, ағас әҙерләү эше күп кенә башҡорттоң хужалығында ҙур таянысҡа әйләнә. "Улар өсөн урман кәсептәре – төп йәшәү сығанағы. Был эштәр урман ҡырҡыуҙан һәм ағас материалдарҙы ситкә һатыуға сығарыуҙан ғибәрәт..." – тип әйтелә ошо дәүерҙән ҡалған архив документында.

Ағас әҙерләү эштәре Златоуст, Өфө, Стәрлетамаҡ (көнсығыш өлөшө), Орск, Ырымбур (төньяҡ улыстары) һәм Верхнеуральск өйәҙҙәрендә таралыу ала. Бында башҡорттар төп эшсе көс була, тирә-яҡта һаҡланып ҡалған урмандың күп өлөшө улар ҡарамағына тапшырыла. Башҡорттар ағас әҙерләү эшен үҙҙәренең етештереү тармағы тип иҫәпләй, бында уларҙан башҡа бер кем дә эшләргә тейеш булмай. "Урманын эшкәртеү өсөн сәнәғәтсегә биргәндә, башҡорттар был өлкәгә сит-яттар йәлеп ителмәһен, киреһенсә, бөтә эш үҙҙәренә – урман хужаларына – ҡалһын тигән зарури шарт ҡуя", – тип яҙған В. Крубер.
Аҫаба халыҡта бындай теләктең тыуыуы тиккә генә түгел икәнлеге үҙенән-үҙе аңлашыла. Ф. Симондың мәғлүмәттәренә ҡарағанда, тау зонаһындағы башҡорттар, һәр хәлдә, бер ниндәй ҙә йәшәү мөмкинлеге ҡалмайынса, йылына ике тапҡыр йотлоҡ кисерә. Тарихсы Х. Усманов урман кәсептәрен таулы ерҙә йәшәгән башҡорттар өсөн ауыр иҡтисади хәлдән ҡотолоуҙың берҙән-бер юлы тип иҫәпләүе менән тулыһынса хаҡлы. Урман ҡырҡыу, ағас материалдар әҙерләү, шулай уҡ уларҙы эшкәртеү менән бәйле эштәр реформанан һуңғы осорҙа (XIX быуаттың 60 – 90-сы йылдары) Башҡортостан халҡының ғәйәт ҙур өлөшөн солғап ала. Бер Ырымбур губернаһында ғына ла бындай эш менән 23235 кешенең шөғөлләнеүен әйтеү етәлер. Йүкә эшкәртеү өлкәһендә генә 9 меңгә яҡын кеше эшләп йөрөр була. Был факттар үҙҙәре генә лә урман кәсептәренең теге йәки был төрөн өйрәнеүҙең ни тиклем мөһим икәнлеген күрһәтә.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте 14.08.2025 // Йәмғиәт

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы томан һәм йәшен хаҡында иҫкәртте...

Тотош уҡырға 0

Ғафуриҙа Еҙем йылғаһы аша йәйәүлеләр күпере төҙөкләндерелә
Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола

Башҡортостанда ҡорот байрамы ойошторола 14.08.2025 // Йәмғиәт

16 августа Хәйбулла районының Аҡъяр ауылында «Хәйбулла ҡорото» төбәк-ара этно-фестивале уҙғарыла....

Тотош уҡырға 4

Республикала табиптарға остазлыҡ өсөн өҫтәмә аҡса түләнә
Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған 13.08.2025 // Йәмғиәт

Силәбе өлкәһендә көслө боҙ-борсаҡ яуған...

Тотош уҡырға 13

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә

Башҡортостанда 31 меңдән ашыу кешегә «декрет пособиеһы» түләнә 13.08.2025 // Йәмғиәт

Рәсәй Социаль фондының республика бүлексәһе эшләп йөрөгән әсәйҙәргә, ҡайһы бер осраҡтарҙа атайҙарға...

Тотош уҡырға 14

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе

Өфө мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе 13.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң 58-се лицейын тамамлаған Тимур Ғарифуллин 2-8 августа Ҡытайҙа үткән яһалма интеллект буйынса...

Тотош уҡырға 11

Өөф мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе

Өөф мэры йәш яҡташыбыҙға яһалма интеллект буйынса олимпиадала еңгән өсөн рәхмәт белдерҙе 13.08.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң 58-се лицейын тамамлаған Тимур Ғарифуллин 2-8 августа Ҡытайҙа үткән яһалма интеллект буйынса...

Тотош уҡырға 12

Республикала тағы бер ир-егет чача эсеп ағыуланған
ХМАО йәштәре Башҡортостанда милли кейемдә туй үткәргән

ХМАО йәштәре Башҡортостанда милли кейемдә туй үткәргән 13.08.2025 // Йәмғиәт

ХМАО йәштәре Башҡортостанда милли кейемдә туй үткәргән...

Тотош уҡырға 12

Шәйехзада Бабич исемендәге премияға ғаризалар ҡабул итеү ваҡыты оҙайтылды
Благоварҙа 99 йәшлек Бөйөк Ватан һуғышы ветераны донъя ҡуйған

Благоварҙа 99 йәшлек Бөйөк Ватан һуғышы ветераны донъя ҡуйған 12.08.2025 // Йәмғиәт

Благоварҙа 99 йәшлек Бөйөк Ватан һуғышы ветераны донъя ҡуйған...

Тотош уҡырға 15