Иҡтисади көрсөк еҫе аңҡый башлағас, бизнес өлкәһендә тир түккәндәр һағайып ҡалғайны. Хәүефләнеү юҡҡа булманы, күптәр эштәрен ябырға, ҡыҫырға йә булмаһа икенсе йүнәлешкә күсерергә мәжбүр булды.

Уның ҡарауы, санкциялар арҡа­һында, киреһенсә, сит илдәрҙәге коллегалары менән конкурентлыҡ юҡҡа сыҡҡас, бәғзе берәүҙәр ватандаштары араһында күберәк һатып алыусы тапты һәм уңыш ҡаҙанды. Был бигерәк тә ауыл хужалығы өлкәһенә ҡағылды. Шуныһы ҡыуаныслы: ҡайһы бер яңы­лыҡтарҙы иҫәпкә алмағанда, үҙҙә­рен тапҡандарға ла, икеләнгәндәргә лә дәүләт берҙәм ярҙам ҡулы һуҙа башланы, йүнселдәргә етди ташламалар барлыҡҡа килде – нәҡ ошондай уңай­лыҡтар һәм ҡаҙаныштар, етешһеҙ­лектәр хаҡында ла Стәрлетамаҡ ҡалаһы хакимиәтендә белергә мөмкин булды.
Башҡортостандың Милли рейтингта инвестиция өлкәһендәге хәлен яҡ­шыр­тыуға йүнәлеш тотҡан Проект офисы эшләп килә төбәктә. Хакимиәттә нәҡ шул офистың күсмә ултырышы булды. Йүнселдәр өсөн мөһим сара Стәрле­тамаҡтың бәләкәй эшҡыуарҙарын ғына түгел, күрше муниципалитеттарҙың да йүнселдәрен һәм уларҙың эшмәкәр­ле­генә бәйле урындағы власть вәкил­дәрен йыйҙы. Бындай алым, әлбиттә, фекер алышыуҙы, ҡыҙыҡһыныуҙы көсәйтте генә.
– Бөгөнгө һөйләшеүҙән кәңәшмәлә ҡатнашҡан һәр кем үҙенә ниндәй ҙә булһа яңылыҡ алыр тигән өмөттә ҡалам, – тип билдәләне осрашыуҙың башында уҡ ҡала башлығы Владимир Куликов.
Был сараның нәҡ Стәрлетамаҡта үтеүе осраҡлы түгел – ул эшҡыуарлыҡ үҫеше өсөн уңайлы мөхит тыуҙырған ҡала булараҡ билдәле. Сауҙа өлкәһе, башҡа төрлө, шул иҫәптән үҙенсәлекле хеҙмәттәр күрһәтеү киң үҫешкән. Ҡала хакимиәтенең йүнселлек бүлеге начальнигы Светлана Жаркова белдере­үенсә, бында 9,5 мең эшҡыуар бар.
Тик ыңғай тәьҫораттар, яңылыҡ алыу өсөн, һис шикһеҙ, иғтибарҙы йә­леп итерлек мәғлүмәттәр талап ителә. Залда ултырған эшҡыуарҙарҙы үҙенең сығышы башында уҡ Башҡорт­остандың иҡтисади үҫеш министры Сергей Новиков:
– Милли рейтинг – төбәктәрҙең тын алышы күрһәткесе, беҙҙең республика был исемлектә, 2014 йыл менән са­ғыштырғанда, 40-сынан 13-сө баҫҡысҡа күтәрелде, – тип ҡыуандырҙы. Был ҡаҙаныш, әлбиттә, дөйөм хеҙмәт емеше, шул иҫәптән кәңәшмәлә ҡатнашҡан һәр йүнселдең эш билдәһе. Шуға килтерелгән дәлил дәрт өҫтәмәй ҡалмай.
Әйткәндәй, рейтинг йәмғеһе 45 күр­һәткестән тора. Шуныһы үҙенсәлекле: бында үҙәк власть вәкил­дә­ренең эшен дә, урындағы чиновник­тар­ҙың мөнә­сәбәт кимәлен дә эш­ҡыуар­ҙар үҙҙәре билдәләй.
Сергей Владимирович йүнселдәргә шулай уҡ банктар менән хеҙмәттәшлек, атап әйткәндә, ҡайһы бер йүнәлеш өсөн бирелгән кредит ставкаларының түбәнәйеүе, һалым түләү системаһын­дағы ташламалар, властың бизнес өлкәһенә социаль объекттарҙа киңерәк эшләргә мөмкинлек биреүе тураһында ла һөйләне. Һүҙ ҙә юҡ, төрлө ташламалар эшҡыуарҙы дәртләндермәй ҡалмай, тик Рәсәйҙә “бюрократ кәртә­ләре” тигән күңелһеҙ күренеш тә бар бит әле. Был тәңгәлдә, министрҙың һүҙ­ҙәренә ҡарағанда, йүнселдең әүҙем­леге кәрәк, төрлө инстанцияларға мөрәжәғәт итеү фарыз.
– Мәҫәлән, социаль селтәрҙәр ярҙамында миңә тура мөрәжәғәт итергә мөмкин, – тип тамамланы һүҙен Сергей Новиков.
Һөйләгәндәрҙең ғәмәлдәге хәлдәр менән тап килеүенә өмөтләнергә ҡала.
“Бюрократ кәртәләре”н йырып сығыу ғына түгел, уларҙан алдан уҡ ҡурҡ­ҡандар ҙа юҡ түгел эшҡыуарҙар ара­һында. Мәҫәлән, “Эй улар бит (чиновниктарҙы күҙ уңында тоталар – авт.) исем өсөн генә аукцион үткәрә”, – тип зарланғандар осрап тора. Бәләкәй эшҡыуарҙарҙың ҡайһы берҙәре дәүләт һәм муниципаль күпләп һатып алыуҙа ҡатнашырға ашығып бармай. Баҡтиһәң, иҡтисади үҫеш министрының беренсе урынбаҫары Валерий Исхаҡов бел­дереүенсә, бәләкәй эшҡыуарҙарға ғына был өлкәлә айырым иғтибар ҡаралған – дәүләт йәки муниципаль заказдарҙың 15 процентын нәҡ уларға үҙенә алырға мөмкин, шулай уҡ ҡалған 85 процентҡа ла дәғүә итә ала. Ғөмүмән, кәңәшмәнән һуң шундай фекер тыуҙы: эшҡыуар эш­ләй генә күрһен, дәүләт уңайлы шарттар тыуҙырырға әҙер.