Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Саңғалыҡтың саңын ауыҙлыҡлап буламы?
Былтыр Учалы районының Мансур ауылы кешеләре, Башҡортостан Президенты Рөстәм Хәмитовҡа мөрәжәғәт итеп, төбәктәге насар экологик хәл тураһында еткергәйне. Әйтеүҙәренсә, Мансур эргәһендә урынлашҡан Саңғалыҡ диорит карьерының саң болоттары ауылға табан оса, тын алырлыҡ, йәшәрлек әмәл юҡ.
Мәғлүм булыуынса, данлыҡлы Мансур ятҡылығында һирәк осрай торған төҙөлөш ташы – гранит табыла, ошонда уҡ Саңғалыҡ диорит ятҡылығы ла урынлашҡан. Һуңғыһынан асыҡ ысул менән төҙөлөштә киң ҡулланылыусы ваҡ таш, ҡомташ етештерәләр. Тап ошо карьер төбәккә экологик хәүеф менән янай ҙа инде.
2011 йылдың октябрендә Учалы район-ара прокуратураһы һәм Башҡортостан Тәбиғәттән файҙаланыу һәм экология министрлығының Белорет территориаль комитеты хеҙмәткәрҙәре булып, урында тикшереү үткәргәндән һуң, һауаға ташланған ҡалдыҡтарға 2010 – 2011 йылдарҙа лаборатор анализ уҙғарылмағанлығы, таҙартыу ҡоролмаларының ваҡытында таҙартылмауы, ҡоролмаларҙы файҙаланыу ҡағиҙәләре үтәлмәүе асыҡланғайны. Экологик нормаларҙы боҙған өсөн вазифалы кеше административ яуаплылыҡҡа тарттырылды.
Ошонан һуң Мансур ауылы халҡы еңел тын алған тип уйлайһығыҙмы? Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, халыҡ ҡыш буйы саңлы һауа һуларға мәжбүр булған. Әйтеүҙәренсә, был болот шундай ҡуйы, хатта Мансурға килгән саҡта, ауыл юлдан күренмәй ҙә – зарарлы томан артында. Ә бит бында меңгә яҡын кеше йәшәй, балалар, оло йәштәгеләр бар...
Ошо көндәрҙә Башҡортостан Тәбиғәттән файҙаланыу һәм экология министрлығы башланғысы менән Учалы район-ара прокуратураһы Мансурҙа сираттағы тикшереү үткәрҙе. Һөҙөмтәлә, яуаплылығы сикләнгән йәмғиәттең санитар-һаҡлау зонаһындағы атмосферала зарарлы матдәләрҙең концентрацияһы норманан – өс тапҡыр, предприятие эргәһендәге урмандағы ҡар ҡатламында 16 тапҡыр артыҡ булыуы, предприятиеның атмосфера һауаһын һаҡлау һәм производство ҡалдыҡтары менән эш итеү буйынса тейешле документтары эшләнмәүе, газ таҙартыу ҡоролмаларының яраҡһыҙлығы, предприятиеның санитар-һаҡлау зонаһы проекты юҡлығы, предприятие тейешле органдарға һауаны бысратыу буйынса дөрөҫ мәғлүмәт бирмәүе һәм башҡа етешһеҙлектәр асыҡланған. Хәйер, был рәсми һығымталар халыҡтың йәшәйешен яҡшыртырмы? Әлегә Учалы район судының 26 марттағы ҡарары менән яуаплылығы сикләнгән йәмғиәттең эшмәкәрлеге 45 тәүлеккә туҡтатылған, етешһеҙлектәрҙе бөтөрөүҙе Башҡортостан Тәбиғәттән файҙаланыу һәм экология министрлығы етди контролдә тоторға вәғәҙә итә. Үҙ сиратыбыҙҙа, был мәсьәләнең нисек хәл ителгәнен күҙәтеп, гәзит битендә яҡтыртып барырға ниәтләйбеҙ.
Г. БАЛТАБАЕВА.


Шамил ҒӘЛИӘХМӘТОВ, Мансур ауыл Советы муниципаль берәмеге башлығы:
– Саңғалыҡ диорит карьеры Мансур һәм Ильинка ауылдарына бик яҡын урынлашҡан, бында меңгә яҡын халыҡ көн итә. Уларҙың күбеһе тап ошо предприятиела эшләй. Карьерҙың эшмәкәрлегенә бер нисә тиҫтә йыл, әммә саң проблемаһы һуңғы осорҙа ҡырҡыуланды. Уның сәбәптәре төрлө, әлбиттә. Беренсенән, предприятиела таш ваҡлағанда саңды фильтрау ҡағиҙәләрен тейешенсә үтәмәүҙәре билдәле булһа, икенсенән, һуңғы йылдарҙың ҡоро, ҡарһыҙ килеүе лә был мәсьәләне киҫкенләштереп ебәрҙе. Яуым-төшөм туҙанды баҫа бит ул. Быйылғы ҡыш ҡар япмаһы үтә йоҡаҡ булды, ул баҫылманы тиерлек. Ауыл халҡына бик ҡыйын, әлбиттә. Даими туҙан йотоу һаулыҡҡа зыян яһамай ҡалмай. Ә ауыл урамдарын, йорт-ҡураны нисек ҡурсаларға? Мәсьәлә ҡырҡыу, әммә, икенсе яҡтан, халыҡ предприятиены ябыу яғында түгел. Ни тиһәң дә, эш урыны бит ул: һәр кемгә ғаиләһен хәстәрләргә кәрәк. Шуға ла экология нормаларын үтәүгә ҡарата талап юғарыраҡ булһын ине.
Лидиә МОСТАФИНА, Мансур балалар баҡсаһының музыкаль етәксеһе:
– Ошо ауылда ғаиләбеҙ менән егерме йылдан ашыу ғүмер кисерәбеҙ, әммә быға тиклем саң-туҙандан ыҙаланғаныбыҙ булманы, ә һуңғы ике йылда түҙерлек түгел. Карьерҙың элекке етәкселеге был проблема хаҡында хәбәрҙар ине, халыҡ уға күп тапҡыр мөрәжәғәт иткәне булды. Әммә әлеге етәкселек кешеләрҙең зарына бик ҡолаҡ һалып бармай – экология мәсьәләһенә иғтибар юҡ кимәлдә. Карьер тәүлек әйләнәһенә эшләй, аңлауымса, предприятиела ташты төнөн ваҡлайҙар. Иртән тороп эшкә барайым тиһәң, тупһаға баҫып булмай – һоро саңдан ҡалын ҡатлам хасил була, ул ғына түгел, йәшелсә-емеш, ағастар үҫкән баҡса, йорт-ҡура – һәммәһе лә туҙан аҫтында. Йәй көнө малды көтөүлеккә сығарыр әмәл юҡ – бысраҡ үләнде ниндәй мал ашаһын? Ҡыҫҡаһы, саң болото араһында йәшәйбеҙ. Мин медицина белгесе түгел, шулай ҙа экологияның бындай торошо кешеләрҙең иммунитетын ҡаҡшатҡанын, булған ғына һаулығын юҡҡа сығарғанын, ауыр сирҙәргә дусар иткәнен аңлайым, ошонда йәшәгәс, миҫалдар бихисап. Предприятие әлегә ваҡытлыса туҡтатылған, һәм ошо арала тейешле саралар күрелер, тип өмөтләнәм. Унда бит ауыл кешеләре эшләй, ғөмүмән, ҙур предприятиены тота килеп ябып та ҡуймаҫтар инде. Алдынғы технологиялар заманында халыҡты экологик бәләнән ҡотҡара алырлыҡ сара булмағанына, булғанын да ҡулланмағандарына аптырайым.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Республикала сабыйҙар үлеменең тарихи минимумы теркәлгән

Республикала сабыйҙар үлеменең тарихи минимумы теркәлгән 30.06.2025 // Йәмғиәт

2024 йылда сабыйҙар үлеме күрһәткесе 3,5 промилле тәшкил иткән Был республиканың статистика...

Тотош уҡырға 11

Республикала ишле ғаиләләргә вуздар ҡарамағындағы колледждарҙа балаларҙы уҡытыу хаҡы компенсациялана

Республикала ишле ғаиләләргә вуздар ҡарамағындағы колледждарҙа балаларҙы уҡытыу хаҡы компенсациялана 30.06.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостан Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай депутаттары республиканың күп балалы ғаиләләренә дәүләт...

Тотош уҡырға 14

«Башҡортостан» ҡунаҡханаһына биш йондоҙ бирелде

«Башҡортостан» ҡунаҡханаһына биш йондоҙ бирелде 30.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөлә урынлашҡан «Башҡортостан» ҡунаҡхана комплексы рәсми рәүештә биш йондоҙло тип...

Тотош уҡырға 10

Республикала ҡыҫҡа ваҡытлы йәшенле ямғыр яуыуы фаразлана

Республикала ҡыҫҡа ваҡытлы йәшенле ямғыр яуыуы фаразлана 30.06.2025 // Йәмғиәт

Аҙна башында йылы һәм ямғырлы һауа торошо көтөлә....

Тотош уҡырға 9

Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан

Әрмәнстанда яҡташыбыҙҙы ағыулы йылан саҡҡан 27.06.2025 // Йәмғиәт

Әрмәнстанда яҡташыбыҙ экскурсиянан һуң ауыр хәлдә реанимацияға оҙатылған. Турист әйтеүенсә, уны...

Тотош уҡырға 32

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы 27.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөндән Өфөлә түләүле парковкалар эшләй башланы...

Тотош уҡырға 25

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте

Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығы һыу баҫыу ихтималлығы хаҡында иҫкәртте 27.06.2025 // Йәмғиәт

Тау һәм бәләкәй йылғаларҙа һыу кимәленең күтәрелеүе көтөлә....

Тотош уҡырға 25

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә 27.06.2025 // Йәмғиәт

Өфөнөң Пугачев урамында хәрәкәт сикләнә...

Тотош уҡырға 29

Марфа инәйгә – 100 йәш

Марфа инәйгә – 100 йәш 26.06.2025 // Йәмғиәт

Салауат ҡалаһынан Марфа Рябова 100 йәшен тултырҙы. Ҡала мэры Марат Заһиҙуллин социаль селтәрҙәге...

Тотош уҡырға 30

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән 26.06.2025 // Йәмғиәт

Башҡортостанда матур датала 245 никах теркәлгән...

Тотош уҡырға 33

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана

Бөгөн республика урмандарында уртаса класлы янғын хәүефе фаразлана 26.06.2025 // Йәмғиәт

Бөгөн дәүләт урман фонды биләмәһендә икенсе-өсөнсө класлы янғын хәүефе фаразлана. 26 июнгә ут...

Тотош уҡырға 32

Республикала ямғырлы һауа торошо фаразлана