Түтәл әҙерләү
Һарымһаҡ нейтраль балсыҡлы тупраҡты үҙ итә, әлегә тиклем кәбеҫтә, ҡабаҡ, ҡуҙаҡлы культуралар һәм тәмләткес үләндәр үҫкән түтәлдәрҙә уңа. Әйткәндәй, һуған һәм һарымһаҡта шул уҡ участкаға өс-дүрт йылдан ғына ултыртырға мөмкин.
Түтәлде ҡоро, ҡояшлы урынға яһау шарт. Уны августа, йәғни ужым һарымһағын сәскәнгә тиклем 1-1,5 ай алдан әҙерләй башлайҙар. Балсыҡһыл тупраҡлы 1 квадрат метр ергә серетмә йәки тиреҫ, 1-әр аш ҡалағы нитрофоска һәм суперфосфат, 1 стакан тарттырылған эзбиз йәки доломит оно һалалар. Балсыҡлы тупраҡты өҫтәүенә торф менән дә ашлайҙар. Торфҡа бай түтәлдәргә иһә, киреһенсә, балсыҡлы тупраҡ өҫтәйҙәр. Ҡомло тупраҡҡа 1-әр биҙрә балсыҡ һәм торф һалырға кәңәш ителә.
Ерҙе 20 сантиметр самаһы тәрәнлектә ҡаҙып, түтәл яһайҙар, тупраҡты еңелсә ҡатҡыллайҙар һәм 10 литр һыуға 40 грамм иҫәбенән баҡыр купоросы иретмәһе менән эшкәртәләр. Әлеге иретмә 100 квадрат метрлыҡ түтәлгә етә, йәғни 1 квадрат метр ергә 1 литр иретмә тура килә. Башта түтәлде пленка менән ҡаплайҙар.
Сәсеү ваҡыты
Ужым һарымһағын сәсеү ваҡытын дөрөҫ күҙаллау шарт. Ғәҙәттә уны һалҡындар башланғанса 35-45 көн алдан ултырталар. Ошо ваҡыт эсендә бүлкәттәр тамыр ебәрергә, әммә шытып сыҡмаҫҡа тейеш. Төньяҡ райондарҙа һарымһаҡты ғәҙәттә 20 сентябрҙән 10 октябргә тиклем, ә көньяҡта 10 октябрҙән сәсәләр. Иртә ултыртылған һарымһаҡтың шытыуы, һуңға ҡалғанының туңыуы бар.
Сәсеүгә әҙерләү
Мул уңыш алыу өсөн сифатлы орлоҡ әҙерләү фарыз. Көҙ яңы йыйылған һарымһаҡ бүлкәттәрен ултырталар. Киптерелгән сирһеҙ һарымһаҡ бүлкәттәрен айырып, 1-2 минут самаһы тоҙло һыуҙа (5 литр һыуға – 3 аш ҡалағы тоҙ) йыуалар, артабан баҡыр купоросында (10 литр һыуға – 1 аш ҡалағы купорос) 1 минут тоталар. Эшкәртелгән бүлкәттәрҙе шунда уҡ түтәлгә ултырталар.
Сәсеү схемаһы
Түтәлдә иң элек 20-25 сантиметр арауыҡта 6-8 сантиметр тәрәнлегендә бураҙналар һыҙып сығалар. Бүлкәттәрҙе бер-береһенән 7-8 сантиметр арауығында, түтәл өҫтөнә тиклем 4-5 сантиметр ҡалырлыҡ итеп вертикаль ултырталар. Ике-өс аҙна үтеүгә түтәл өҫтөнә тиреҫ йәки торф һалалар.