Бөгөнгөгә ҡыуан, иртәгәһен уйла29.08.2014
Бөгөнгөгә ҡыуан, иртәгәһен уйла
Уңыш йыйып кинәнеү генә түгел, ә алдағы йыл тураһында хәстәрлек күреү мәле лә етте.

Емеш ағастарында, ҡыуаҡтарҙа киләһе яҙҙа атырға тейешле сәскә бөрөләре ярала башлай. Шуға ла ағас һәм ҡыуаҡтарҙы туҡландырырға кәрәк. Бының өсөн ҡош тиҙәге бик йәтеш. Уның бер күнәгенә 12 биҙрә һыу ҡушып, бер аҙна буйы әсеткәндән һуң ҡулланалар. Шыйыҡланған тиреҫ тә һибергә була. Ҡарағат, крыжовник ҡы­уаҡтарының һәр береһенә – берәр, ҡурай еләгенә ярты күнәк иҫәбенән ашлама һалына. Шыйыҡса ситкә ағып әрәм булмаһын өсөн ҡыуаҡ тирәләй соҡоп түңәрәк яһайҙар.
Ҙур емеш ағастары — алмағас, гру­ша ла ашлана. Бында туҡландырғыс шыйыҡса бер метр арауыҡҡа бер күнәк иҫәбенән индерелә. Ауырыуҙан һаҡлау өсөн махсус ҡатнашма һибәләр. Уны бер биҙрә һыуға ике шырпы ҡабы мочеви­на, ике стакан көл, бер грамм марганцовка һалып яһайҙар. Крыжовниктағы онло ысыҡҡа ҡаршы содалы һыу бөркөлә.
Ер ҡоро булһа, мул ғына итеп һыу һибелә. Ағас-ҡыуаҡ араларын, бушаған түтәлдәрҙе йомшарталар.
• Йәшел тәмләткестәрҙе ҡышҡы­лыҡҡа һаҡлауҙың иң таралған ысу­лы — киптереү. Ҡаты, һарғая башлаған үҫем­лектәрҙе айырып ташлау хәйерле. Һайлап алынғандарын йыуып, бәләкәй бәйләмдәргә бәйләп, үтәләй ел өргән күлә­гәле урында киптерәләр. Үҫемлек­тәрҙе — дарыу үләндәрен дә, тәмләт­кестәрҙе лә — ҡояшта киптерергә ярамай.
• Тәмләткестәрҙе ваҡлап ту­рап, таҙа аҡ ҡағыҙға 1,5 см самаһы ҡалынлыҡта йәйеп киптерергә лә була. Укроп, петрушка, райхан, баҡса бөт­нөгө (мелисса), бөтнөктө ошолай кип­тереү һәйбәт. Аҙаҡ таҙа, ҡоро быяла банкаларға һалып, йоҡа ту­ҡыма ябып, ҡараңғы урында һаҡлай­ҙар.
• Сельдерей, петрушка ке­үек йәшел тәмләт­кестәрҙең япрағын ғына түгел, тамырын да фай­ҙаланалар. Улар­ҙы яҡшылап йы­уып, йоҡа ғына итеп дүңгә­ләк­ләп йәки һалам кеүек ту­райҙар. Һуңынан таба­ға аҡ ҡағыҙ йәйеп, ярым асыҡ духовкала йәки мейестә 60 — 65 градус эҫелектә кип­терәләр. Тәмләткес­тәр өс-дүрт сәғәттә кибә, улар­­ҙы был ваҡытта даими бутап торалар.


Вернуться назад