Редис, помидор, борос...23.03.2022
Иртә яҙҙан сәсеп үҫтерелгән йәшелсә үҫентеләрен башта быяла йәки полиэтилен япма аҫтына, шунан асыҡ һауаға күсереп ултыртыу, тупраҡ һәм көн йылыныуға ҡарап, төрлө йәшелсә орлоҡтарын сәсеү осоро етте. Ошонан сығып, бер нисә кәңәш тәҡдим итәбеҙ.


Редис — яҡтылыҡ яратыусан үҫемлек; күләгәле, ышыҡ урындарҙа ваҡ тамыраҙыҡтар ғына сығара. Ул — көн үҫемлеге. Көн оҙайғанда уның үҫеше тиҙләй, үҫемлектәр йылдамыраҡ һабаҡлана, ҡайһы саҡта тамыраҙыҡтары ла булмай. Редистың шытымдары минус 3, ә ҙурайған үҫемлектәре минус 5 градусҡа ҡәҙәр ҡырауҙы кисерә ала. Тамыры үҫеү өсөн ҡулай температура — 18–20 градус.

Редис тупраҡҡа талапсан. Әсе тупраҡта кила ауырыуы менән зарарлана. Азот етмәһә, япраҡтары һәм тамыры насар үҫә, калий етешмәһә, емеше яралыу тотҡарлана.

Помидор — йылылыҡ һәм яҡтылыҡ яратыусан культура. Ҡояш яҡтыһы етмәү үҫентенең буйға үҫеүенә һәм сәскә бөрөләренең ҡойолоуына килтерә. Уның үҫеүе өсөн ҡулай температура — 18–20 градус. Температура 15 градустан түбән булғанда сәскә атмай, ә 35 градустан юғары булғанда сәскәләре ҡойола.

Тупраҡта дым етмәүҙән дә помидорҙың сәскәһе ҡойола, ваҡ емештәр ярала, уңыш кәмей. Ә артыҡ булғанда фитофтороз һәм серек ауырыуҙары тарала. Шуға күрә уға һирәк кенә (3-4 көн һайын) көндөң беренсе яртыһында йылы һыу һибәләр. Һыу һипкәс, теплицаны елләтәләр.
Үҫентеләрҙе һауа шарттарына һәм ҡырау төшкәндә томалау мөмкинлеге булыу-булмауға ҡарап, теплица йәки парниктан күсереп ултырталар. Өҫтәмә ҡаплау мөмкинлеге юҡ икән, ул сағында ҡырауҙарҙан һуң сығарырға кәрәк. Уларҙы 30х40 сантиметр ара ҡалдырып ултырталар. Помидорҙы бер-ике һабаҡта – өс суҡ, ике һабаҡта формалаштырғанда беренсе суҡ аҫты ботағында өс суҡ ҡалдыралар. Үҫемлектәрҙе ҡаҙыҡтарға бәйләп ҡуялар.

Борос орлоҡтары 13 градустан да түбән булмаған температурала моронлап сыға. Үҫемлек тупраҡты йомшартып торғанды ярата. Тик ер өҫтөнә яҡын тамырҙарҙы артыҡ зарарларға ярамай. Ике аҙнанан уны туҡландыралар. Туҡландырыу өсөн 10 өлөш һыу ҡушылған, суперфосфат өҫтәлгән (10 литр һыуға 20–30 грамм) һыйыр тиҙәге яҡшы. Шунан һуң үҫемлектәрҙе көл менән (1 квадрат метрға — 150 грамм) туҡландырып торалар, һыу һибәләр.

Ҡыяр — яҡтылыҡ яратыусы үҫемлек. Температура 14,5 градустан түбән булғанда уның үҫеше туҡтай. Тупраҡтың дымлылығы 85–95 процент булырға тейеш.

Яңы сыҡҡан тиреҫ һәм компосты (1 квадрат метрға — 10–15 кг) яҙ көнө ҡыяр ултыртыр алдынан керетәләр. Ерҙе ҡаҙғанда минераль ашлама ла индерәләр. Сыныҡтырылған үҫемлектәрҙе ҡырау төшөү хәүефе уҙғас ултырталар. Полиэтилен япма ситен күтәреп елләтәләр. Тотороҡло йылы көндәр башланғас, пленканы көнө буйына асып, күтәреп ҡуялар. Үҫемлектәргә һыуҙы ихтыяжға ҡарап ҡына һибәләр.

Ҡыярҙы өйҙә үҫтергәндә, ғәҙәттә, ике япрағы сыҡҡас та парникка күсерәләр. Ә орлоғон сәскәндә ҡабына иғтибар итәләр. Унда сәсеү һәм уңыш йыйыу ваҡыты күрһәтелә. Күберәк районлаштырылған гибридтарға иғтибар итергә кәрәк. Гибрид “F1” билдәһе менән билдәләнә.


Вернуться назад