Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Тәҙрә төбөм "гөл" генә!
Беҙҙең һауа шарттарында йылылыҡ яратҡан культураларҙың үрсетмәһен йыш ҡына тәҙрә төбөндә үҫтерәләр. Бала саҡта өләсәйем йәшәгән фатирҙың көньяҡҡа ҡараған тәҙрә төптәренә февраль аҙағында уҡ орлоҡ сәселгән йәшниктәр ҡуйылыуын, йәш үҫентеләрҙең тәүге япраҡтары күренеүен ҙур мөғжизә итеп ҡабул итә торғайным.

ХVIII быуатта рус агрономы А.Т. Болотов Европанан перуан “алтын алмаһы”ның (помидорҙың) орлоғон алып ҡайта. Рәсәйҙәге һалҡын һауа шарттарында томат өлгөрөп етмәгәнгә күрә, Болотов уны үрсетмә аша үҫтерергә тәҡдим итә.

Баҡсасылар ошо алымды әле лә уңышлы ҡуллана. Мартта сәселгән үрсетмә апрелдә ғәҙәттә тәүге һынауҙы үтә – айырым һауыттарға йәки иркенерәк йәшниктәргә күсереп ултыртыла. Айырым һауытҡа ултыртылған үрсетмә тупраҡҡа күсерелгәс тә тиҙерәк яраҡлаша. Тик һыуҙы етерлек һибергә кәрәк. Үҫентенең тамырҙары артһын өсөн һауытҡа тупраҡ өҫтәп тороу шарт. Апрель башында үрсетмәнең 4-5 япрағы сығырға тейеш. Был осорҙа йомшаҡ органик-минераль ашлама индереү зарур.

Йортоғоҙҙоң тәҙрәләре көньяҡҡа, көньяҡ-көнсығышҡа йәки көньяҡ-көнбайышҡа ҡараһа, тимәк, үрсетмәләргә яҡтылыҡ етә. Ә ҡараңғыраҡ фатирҙарҙа яҡтылыҡҡа ҡытлыҡ мәсьәләһен фитояҡтыртҡыстар хәл итә ала. Томат үҫентеләре өсөн инфраҡыҙыл нурҙары аҙ булған диодлы яҡтыртҡыс файҙаланырға кәрәк. Үрсетмәне марттың тәүге яртыһында сәсһәгеҙ, уны тиҙ арала үҫтереүҙең кәрәге юҡ, шуға күрә фитояҡтыртҡыс файҙаланмағыҙ. Ниндәйҙер сәбәп арҡаһында сәсеүҙе һуңға ҡалдырһағыҙ, яҡтыртҡыс шытымды 1-2 аҙнаға тиҙләтәсәк.

Үрсетмә, айырыуса помидор өсөн тағы ла бер мөһим мәсьәлә – ул ҡулай температура. Көндөҙ ул +20-22°С, ә төндә 5 градусҡа түбәнерәк булырға тейеш. Бындай температура һабаҡты, тамырҙы нығытыу, үҫентене сыныҡтырыу мөмкинлеген бирәсәк. Әммә беҙҙең фатирҙарҙа ҡулай температураны һаҡлау еңелдән түгел – радиаторҙар үтә ныҡ йылыта. Шуға ла апрелдә үрсетмәне уларҙан алыҫыраҡ тоторға, һис юғында торбаларҙы ҡаплап ҡуйырға кәңәш ителә. Үҫентенең эргәһенә термометр элеп, температураны көйләргә тырышығыҙ, боҙ һалынған һауыттар ҡуйыу һауаны бер аҙ һыуытырға ярҙам итер. Тәҙрә төбөндәге үрсетмәне балконға йәки лоджияға күсерергә була – яҡтылыҡ та етерлек, температура ла ҡулай.

Үҫкән һайын үрсетмәгә һыу күберәк кәрәк. Тургорҙы (туҡымаларҙағы дымды) һаҡлап ҡалыу өсөн үҫемлектәр һибелгән һыуҙың 99 процентын үҙләштерә. Дым етмәһә, башта япраҡтары, унан һабағы һулый һәм үрсетмә һәләк була, шуға күрә тупраҡтың өҫтө кипкән икән, мотлаҡ һыу һибеү шарт. Әлбиттә, һыуҙың саманан тыш күп булыуы ла үҫенте тамырҙарының сереүенә, тупраҡтың әсеүенә, сирҙәрҙең таралыуына килтерә. Ғәҙәттә, үрсетмәгә фильтр йәки “Шарлауыҡ” препараты аша үткәрелгән йомшаҡ һыуҙы аҙнаһына 2-3 тапҡыр һибергә кәңәш ителә. Ҡаты һыу иһә тупраҡтың структураһын боҙа, файҙалы элементтар үҙләштерелмәй ҡала. Һыу сифатын яҡшыртыуҙың тағы ла бер алымы – “ФитоКислинка” ҡулланыу. Ул тупраҡты тоҙ ултырмаларынан һаҡлай. Үрсетмәгә һибелгән һыу температураһы +30°С булырға тейеш.

Үҫентеләрҙе ваҡытында сыныҡтырыу, уларға профилактика үткәреү шарт. 10-14 көнгә бер тапҡыр “Фитоспорин-М Рассада” иретмәһен бөркөргә кәрәк. Апрелдең икенсе яртыһында иһә көндәр йылытҡан осраҡта үҫентеләрҙе асыҡ һауаға (башта бер-ике сәғәткә) сығарырға була. Ҡырау төшмәһә, уларҙы төндә лә тышта ҡалдырырға мөмкин. Сыныҡҡан үрсетмә тупраҡҡа күсереп ултыртыуҙы еңелерәк кисерә, тиҙерәк үҫә, сирҙәргә бирешмәй. “Фитоспорин” препараты менән профилактика үткәреү бөтөнләй сирләмәҫкә ярҙам итәсәк.


Автор: Л. ДӘҮЛИЕВА әҙерләне.
Фото: altums.com


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Ҡыяр уңһын тиһәң...

Ҡыяр уңһын тиһәң... 14.05.2025 // Баҡса

Йәй әйләнәһенә, хатта ҡара көҙгә тиклем өҫтәлеңдә үҙ ҡыярың булыуға ни етә!...

Тотош уҡырға 30

Остары һарғая башлаһа...

Остары һарғая башлаһа... 10.05.2025 // Баҡса

Һуған менән һарымһаҡты тиҙ генә “дауалайбыҙ”. ...

Тотош уҡырға 38

Баҡсасы календары: май айына орлоҡ сәсер һәм үрсетмә ултыртыр өсөн уңай көндәр

Баҡсасы календары: май айына орлоҡ сәсер һәм үрсетмә ултыртыр өсөн уңай көндәр 09.05.2025 // Баҡса

Ауыл кешеһенең бар иғтибары - баҡсала. Ял көндәре айырыуса эш күп. Бына һеҙгә ҡайҙы көндә нимә...

Тотош уҡырға 40

Ярангөл йоҡоһоҙлоҡтан ярҙам итә

Ярангөл йоҡоһоҙлоҡтан ярҙам итә 06.05.2025 // Баҡса

Ул шулай уҡ теш һыҙлағанда, юғары ҡан баҫымы ыҙалатҡанда ла килешә. ...

Тотош уҡырға 43

Редисты маринадлап һаҡларға була

Редисты маринадлап һаҡларға була 04.05.2025 // Баҡса

Был йәшелсәне ваҡытында ашамаһаң, тиҙ генә ҡатып, тәмен юғалтып бара. Һеҙҙең иғтибарға редисты еңел...

Тотош уҡырға 51

Емеш-еләк ағастарын ҡырауҙан нисек һаҡларға?
Май айына баҡса эштәре өсөн ай календары

Май айына баҡса эштәре өсөн ай календары 27.04.2025 // Баҡса

Ниндәй көндәрҙә йәшелсә сәсергә, ағас ултыртырға ярамай? ...

Тотош уҡырға 71

Төрлө сәскә һәм йәшелсә өсөн иң шәп ашлама

Төрлө сәскә һәм йәшелсә өсөн иң шәп ашлама 27.04.2025 // Баҡса

Бигерәк тә лилиә сәскәһе, яран гөлө, ҡыяр ошоно ярата...

Тотош уҡырға 79

Бәпембә генә тимәгеҙ...

Бәпембә генә тимәгеҙ... 26.04.2025 // Баҡса

Унан бына тигән ҡайнатма ла әҙерләйҙәр. Яҙып алығыҙ....

Тотош уҡырға 70

Ләләләр сәскә атҡан!

Ләләләр сәскә атҡан! 24.04.2025 // Баҡса

Был матурлыҡ ҡайҙа тип уйлайһығыҙ? ...

Тотош уҡырға 71

Гөлфиназ хризантеманы нисек үҫтерә?

Гөлфиназ хризантеманы нисек үҫтерә? 24.04.2025 // Баҡса

Ултыртҡан урыны ла, ашламаһы ла мөһим икән  ...

Тотош уҡырға 65

Баҡса еләге уңһын тиһәгеҙ

Баҡса еләге уңһын тиһәгеҙ 20.04.2025 // Баҡса

Ошондай ашлама һибеп ҡарағыҙ...

Тотош уҡырға 77